Angela/alchemia

Spektakl jest spotkaniem dwóch genialnych koncepcji. Autorką tekstu i reżyserii jest Susanne Kennedy, a scenografii Markus Selg, który razem z Rodrikiem Bierstekerem stworzył video.

Nie mogło być innego otwarcia XXIII Edycji Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy. Tym razem nie w Teatrze Polskim, ze względu na przeciągającą się jego odbudowę, a w sali pawilonu Bydgoskiego Centrum Targowo-Wystawienniczego, którego architektura sprzyjała klimatowi spektaklu, a przejmujący chłód wpisywał się w klimat spektaklu.

Stworzony na scenie hiperrealistyczny świat łączy się ze światem mistycznym i tworzy jeden wspólny model, prowokujący widzów do odpowiedzi na pytanie. – Czy możemy w nim żyć? A jeżeli już w nim tkwimy, oddychamy nim, rodzimy się i umieramy, czyż nie jesteśmy częścią jego formy, tej „osobliwej pętli", która nie przestaje nas zadziwiać i staje się nam bliska na tyle, że pojmujemy, iż jest ona nieskończona, powtarzająca się jak cykl życia. Czy my współcześni możemy się odnaleźć się w otaczającej nas rzeczywistości? A może już bardziej nie tej realnej, a wirtualnej? Zresztą, umieszczone nad sceną napisy EXIT, prowadzą ku wyjściu, ale umieszczone obok nich w nieładzie strzałki podpowiadają, że nie tak łatwo opuścić to miejsce. Wprowadzają w błąd.

Głos-Narrator z off'u obrazowany przez awatar słodkiego pieska, a także napisy, informują widzów, o trzech procesach zachodzących w alchemii. NIGREDO, ALBEDO, RUBEDO. A to przypomina nam, że w istocie jesteśmy częścią wielkiej tajemniczej przemiany alchemicznej, a nasze życie duchowe przebiega zgodnie z jej trzema kluczowymi procesami.

NIGREDO, czyli zaczernienie, które blokuje Angelę, uniemożliwiając jej osiągnięcie stanu szczęścia, jest tym, co ona zastała. Kolejny proces to ALBEDO, czyli wybielenie, przebieg oczyszczania się Angeli i pozbywania się wewnętrznych i zewnętrznych blokad. I trzeci RUBEDO, czerwienienie, uosobione w spektaklu przez ogień, czyli ten moment, w którym pierwiastek mający niską wartość zamienia się w złoto. A tym pierwiastkiem jest Angela, która po oczyszczeniu wkracza w duchowy rozkwit.
I Angela samotnie przechodzi przez te trzy procesy.
Rewelacyjnie wykreowana w każdej sekundzie spektaklu przez Ixel Mendoza Hernandez.

Spektakl ma formę współczesnej historii, w której narrator – awatar odwołuje się do prastarej tradycji opowieści. Tyle że zmieniają się jej realia. A są nimi -okaleczony popandemiczna rzeczywistość, uwięzienie w domu, smartfon przejmujący potrzebę kontaktu ze światem poprzez nagrywanie filmów będących reportażami z najintymniejszych obszarów życia, a przez to pozbawiającymi prywatności i tym samym pola dającego poczucie bezpieczeństwa oraz psychicznego komfortu. Kolejne realia to przebieg nieznanej choroby u Angeli, urodzenie dziecka drogą poprzez usta, psychiczna transformacja Córki i Matki. Determinującym elementem tego świata jest jego sztuczność oraz wyalienowanie codziennego życia Angeli, Brada, jej matki oraz przyjaciółki.

A tę sztuczność oraz wewnętrzne stany emocjonalne nie tylko odczytujemy z fenomenalnej gry aktorskiej, ale również z obrazów video z udziałem AI, nieustannie fascynującej podczas spektaklu widza swymi, zdawałoby się nieograniczonymi, możliwościami. A są nimi podróże przez świat nas otaczający, odzwierciedlenie stanów emocjonalnych postaci scenicznych, a może i nawet naszego, wewnętrznego życia.
Z wirtualnym światem spotykamy się codziennie. A może już nawet w nim żyjemy, bo odnajdujemy w nim to, czego nie mamy w życiu realnym. Przede wszystkim złudzenia kreowania siebie i nieustannej prezentacji wobec całego wirtualnego świata. Dlatego widz chętnie zanurza się w wielobarwne, ostre i odrealnione formy oraz barwy, wypełniające mieszkanie Angeli. Każdy, kto chciałby ponownie zanurzyć się w tak osobliwą wirtualność, jak podczas tego spektaklu stworzonego również przez AI, może pojechać do Teatru Baj Pomorski na spektakl „Kocia Szajka" w reżyserii Zbigniewa Lisowskiego ze scenografią i video autorstwa Krzysztofa Pardy, który pomysłowością i poziomem technicznym AI oszałamia dziecięcą wyobraźnię, a przy okazji i ich rodziców.

Spektakl posiada równie genialną audiosferę, stworzoną przez Diamandę La Berge Dramm oraz Richarda Alexandra. W przenośni i dosłownie. Bo Diamanda La Berge Dramm skomponowała ścieżkę muzyczną oraz gra na żywo na elektrycznych skrzypcach. I jednocześnie kreuje najbardziej enigmatyczną i jednocześnie elektryzującą postać w spektaklu, którą nazwijmy umownie „Amor".

Kim jest ta niezwykła postać pojawiająca się w domu Angeli? Zamiast łuku i strzał, ma elektryczne skrzypce... A może jest duchem? Uosobieniem naszych wyobrażeń o lękach i śmierci? Kimś z Wszechświata?

Diamanda La Berge Dramm jako tajemnicza, nie do końca określona i nazwana postać, odczuwana jest jako najbardziej niepokojąca figura w wyobrażonym scenicznym świecie. Jej gra na skrzypcach jest koncertem w stylu noir, jakiego dotąd nie słyszałam na teatralnej scenie. Jej smyczek wodzi po strunach, wydobywając z nich najniższe rejestry. Ich dźwięk konstruuje klimat napięcia, ale i harmonii z ludzkimi emocjami. Ale to nie wszystko. Markus Selg tworzy wizualne fale wibracji muzyki, które tylko słyszymy, a nie widzimy. Poprzez technikę video wytwarza zatem widzialne dla widzów muzyczne fale, przenikające swymi wibracjami przedmioty, wprawiając je w wizualne falowanie.

I jeszcze kilka słów o muzyce stanowiącej tło do narracji. Oscyluje pomiędzy wielką formą muzyczną, jaką jest oratorium, lecz bez wokalu, a dźwiękami tworzącymi w ludzkiej wyobraźni nieskończoność wszechświata.
Co jeszcze fascynuje w przestrzeni dźwiękowej tego spektaklu? Cała jego fonosfera, włącznie z aktorskimi kwestiami, została nagrana na ścieżkę dźwiękową. Aktorzy niemo wypowiadają swoje kwestie. Trzask otwieranych i zamykanych drzwi, odgłos gryzionego jabłka przez Brada przenoszący się jak echo, odgłosy kroków. Wszystkie dźwięki tworzą niezwykły muzyczny pejzaż. Ale wybitna, światowej sławy reżyserka Susanne Kennedy, poprzez niego tworzy atmosferę sztuczności, obcości, dziwności, niewypowiedzianego chłodu. Istotnym elementem tego pejzażu jest cisza, w której słowa wypowiadane z niezwykłym spokojem, w rytmie slow, komponują świat pomiędzy realnością a wirtualnością.
Pustka, jaką tworzy w tym spektaklu Susanne Kennedy oraz niezwykle inteligentna gra aktorska, przywołuje poczucie pustki, wyobcowania, które odczytuje się w ostatnim tomie tetralogii Mai Lunde „Sen o drzewie".

W spektaklu tym silną klamrą otaczająca nas rzeczywistość została spięta z pragnieniem ucieczki w świat duchowości. Co nas więzi w tej przestrzeni? Progres? Regres?

A nieustanna konfrontacja, zderzania się Angeli z grupą bliskich i dalszych jej osób, opowiadana jest z kobiecej perspektywy. I jakże inaczej brzmi wtedy opowieść o procesie narodzin, dojrzewania, starzenia się i śmierci... I jakże bogaty w emocje staje się wówczas metasystem, w którym żyjemy, podtrzymywany przez dźwięk pracującego w tle spektaklu respiratora sztucznie podtrzymującego nasze życie.
__

"ANGELA (a strange loop)" - aut. Markus Selg - reż. Susanne Kennedy - Ultraworld Productions - Niemcy

Spektakl obejrzany w dniu 8.11. 2024 r.

ANGELA (A STRANGE LOOP)

Realizatorzy:

Susanne Kennedy
Markus Selg
Richard Alexander
Richard Alexander, Diamanda La Berge Dramm
Diamanda La Berge Dramm
Rodrik Biersteker, Markus Selg
Andra Dumitrascu
Helena Eckert
Rainer Casper
Friederika Kötter
Lili Süper
Anna Jannicke, Anastasia Pilepchuk
Ultraworld Productions

Udział w festiwalach - Wiener Festwochen (Vienna), Festival d'Automne à Paris & Odéon - Théâtre de l'Europe (Paris), Festival d'Avignon
(Avignon), Holland Festival (Amsterdam), Kunstenfestivaldesarts (Brussels), National Theatre Drama / Prague Crossroads Festival
(Prague), Romaeuropa Festival (Rome), Teatro Nacional de São João (Porto) and Volksbühne am Rosa-Luxemburg-Platz (Berlin).

Obsada: Diamanda La Berge Dramm, Ixchel Mendoza Hernández, Kate Strong, Tarren Johnson, Dominic Santia
Ethan Braun, Rita Kahn Chen, Diamanda La Berge Dramm, Ixchel Mendoza Hernández, Tarren Johnson, Susanne Kennedy, Ruth
Rosenfeld, Dominic Santia, Rubina Schuth, Cathal Sheerin, Marie Schleef, Kate Strong

Spektakl niemieckiego duetu artystycznego – reżyserki Susanne Kennedy i artysty multimedialnego i multidyscyplinarnego Markusa Selga, pokazywany był na najważniejszych
festiwalach teatralnych na świecie, jak m. in. Avignon Festival, Wiener Festwochen, Festival d'Automne à Paris, Romaeuropa, czy Holland Festival.