Artysta niepowtarzalny

Jan Szurmiej, zmarły niedawno wybitny, o niezwykłej osobowości inscenizator - twórca klimatycznych widowisk, z imponującymi scenami zbiorowymi, i przedstawień kameralnych znaczonych subtelną kreską, jeden ze współcześnie żyjących największych znawców kultury żydowskiej, m. in. latami ścisłej współpracy związał się z Teatrem Siemaszkowej, dostarczając widzom rzeszowskim wiele radości i wzruszeń.

W różnych latach realizował w nim m.in. „Skrzypka na dachu" - z Markiem Kępińskim i Robertem Żurkiem, kreującymi wymiennie Tewie Mleczarza, „Marlenę Dietrich. Błękitnego Anioła" - z Mariolą Łabno - Flaumenhaft, „Sztukmistrza z Lublina" - z Przemysławem Tejkowskim, „Piaf" - przed laty z Justyną Szafran i Anną Sroką i po latach z Dagny Mikoś i Małgorzatą Pruchnik - Chołką, czy wreszcie przezabawne „Siostrunie" i uwielbianą przez młodych widzów, także tych duchem - „Anię z Zielonego Wzgórza".

Aktorzy, którzy grali w tych i in. jego spektaklach w Siemaszkowej, wspominają pracę z nim jako szczególnie twórczą i artystycznie rozwojową. Podobnie w Teatrze Polskim we Wrocławiu, gdzie ostatnio był dyrektorem artystycznym, czy Teatrze Muzycznym Capitol w tymże Wrocławiu i wcześniej Operetce Warszawskiej - którą przemianował, powracając do przedwojennej nazwy Teatru Muzycznego Roma. A także wielu, in. scen, z którymi współpracował.

Urodził się w rodzinie o korzeniach żydowskich, rosyjskich i polskich. Jego ojcem, był wybitny aktor i reżyser, wieloletni dyrektor Teatru Żydowskiego w Warszawie, Szymon Szurmiej, w którego rodzinie byli również Polacy. Matką rosyjska tancerka i choreografka Aida Szurmiejowa, z d. Szaszkina.

Był artystą wszechstronnym - reżyserem, choreografem, twórcą tekstów, aktorem, mimem i tancerzem - ukończył Szkołę Baletową przy Operze Wrocławskiej, grał w Teatrze Pantomimy we Wrocławiu i Teatrze Żydowskim w Warszawie. Stworzył i kierował Festiwalem im. Anny German w Zielonej Górze.

Miałem wielką przyjemność dobrze znać osobiście i pisywać o spektaklach - wszystkich rzeszowskich i niektórych wrocławskich Jana Szurmieja. Była to niewielka część z jego bogatego dorobku - miał ich w nim ponad sto z okładem.

Ostatnimi, o których pisałem, to barwny i żywiołowy „Skrzypek na dachu" w Siemaszkowej, klimatyczny, zrealizowany m.in. na tekstach Babla - „Zmierzch - świtem" i na mniej znanych wierszach i poematach Różewicza - intymny „Czas na mnie", w Polskim we Wrocławiu.

Nie sądziłem, że będą to jego ostatnie spektakle, które będę oglądał i ostatnie nasze spotkania.