Dla Ormian

"Armine, Sister" - reż. Jarosław Fret - Teatr ZAR we Wrocławiu

Teatr ZAR wraz z muzykami z Iranu, Armenii, Anatolii oraz Stambułu zaprezentuje na przełomie listopada i grudnia nowy spektakl. Dzięki "Armine, Sister" po raz pierwszy w historii, ormiański śpiew modalny zaistnieje na scenie teatralnej.

Spektakl "Armine, Sister" jest osią projektu Teatru ZAR poświęconego historii i kulturze Ormian. Odnosi się do przeszłości narodu ormiańskiego zamieszkującego Anatolię oraz dokonanej na Ormianach na początku XX wieku planowej eksterminacji. Projekt "Armine, Sister" podejmuje kwestie "milczenia Europy", a zarazem refleksję na temat bycia świadkiem oraz dziedziczenia świadectwa.

Część projektu stanowią wyprawy badawcze Teatru ZAR. W latach 2010-2012 zespół podróżował do Stambułu i miast Anatolii, Erywania oraz Jerozolimy, spotykając liderów i członków chórów oraz muzyków. Do współrealizacji nowego spektaklu zaproszono muzyków reprezentujących różne tradycje muzyczne Azji Mniejszej, Anatolii oraz Iranu: Dengbesza Kazo (kurdyjskiego śpiewaka urodzonego w Wan), Murata çlinalçę (mistrza śpiewu w kościele pod wezwaniem św. Grzegorza Oświeciciela w Stambule), Mahsę i Marjan Vahdat (śpiewaczki z Teheranu) oraz Vahana Kerovpyana (kompozytora i perkusistę urodzonego w ormiańskiej rodzinie w Paryżu). Członkowie grupy korzystają również ze wsparcia Virginii Pattie Kerovpyan (śpiewaczki). Najważniejszym współpracownikiem w pracy nad "Armine, Sister" jest Aram Kerovpyan - pochodzący ze Stambułu mistrz śpiewu w katedrze ormiańskiej w Paryżu.

W oparciu o budowaną od ponad dziesięciu lat kompetencję wokalną zespołu, opartą na doświadczeniu wykonawczym pieśni polifonicznych (grupa jako jedyna na świecie wykonuje swańskie/gruzińskie pieśni pogrzebowe i hymny sardyńskie), dla projektu "Armine, Sisters" zdecydowano o zgłębieniu anatolijskich tradycji monodycznych. Nowy trening i techniki wokalne wymagały od zespołu ponad dwuletniego procesu przyswojenia i "wcielenia" pieśni. Gromadzony materiał muzyczny poddawany został rekompozycji i dalszej harmonizacji oraz orkiestracji w celu zbudowania współczesnego dramatu muzycznego.

Oś pracy muzycznej "Armine, Sister" tworzy ormiańska muzyka liturgiczna - od śpiewu monodycznego z kościoła Świętej Trójcy w Stambule poprzez kompozycje Makara Ekmaliana i kolekcje Komitasa - uzupełniona o tradycje Azji Mniejszej, w tym perskie i kurdyjskie. Po pierwszym cyklu wypraw w roku 2010, członkowie Teatru ZAR powołali we Wrocławiu studio śpiewu monodycznego, którego prace trwają przez cały projekt. Dzięki pracy artystycznej i badaniom, które obejmują wyprawy, studia nad ormiańską historią i tradycją muzyczną powstał spektakl, który przyczyni się do zaistnienia na scenie teatralnej, po raz pierwszy w historii, ormiańskiego śpiewu modalnego.

Jak twierdzi Jarosław Fret, lider Teatru ZAR: "W pierwotnym zamierzeniu spektakl miał być seansem, w którym to nie my wołamy tych, którzy odeszli, lecz duchy zmarłych wołają o unaocznienie, uczynienie widocznym, odczytanie śladu. (...) Mając na uwadze perspektywę, jaką nakreślił dla poezji, sztuki, a nawet edukacji po Auschwitz Theodor W. Adorno, chcielibyśmy zadać pytanie: Czy XXI wiek ma szansę nie stać się wiekiem ignorancji?". Poprzez nowe przedstawienie zespół próbuje zapytać o Europę, działając w przekonaniu, iż Europa jest pytaniem - o historię, tożsamość, godność. Jedną z podstawowych idei "Armine, Sister" jest podjęcie kwestii tabuizacji i zakłamania historii skonfrontowanej z powinnością dania świadectwa.

Przestrzeń sceniczną tworzy szesnaście ponadczterometrowych kolumn, które przywołują wnętrze opuszczonego kościoła. Zmiany architektury sceny stanowią jedną z podstawowych linii narracji wizualnej spektaklu, kolejną tworzą działania aktorskie. Intensywna partytura ruchowa dopełnia muzyczną strukturę przedstawienia.

Pokazy premierowe odbędą się: 28, 29, 30 listopada o godz. 19:00 w Studiu Na Grobli.

W dniach 1, 5, 6, 7, 9, 10 grudnia, o godz. 19:00 w Studiu Na Grobli przewidziano kolejne pokazy, na które można nabyć bilety w sekretariacie Instytutu Grotowskiego. Koszt 20 zł, rezerwacja i sprzedaż: sekretariat@grotowski-institute.art.pl; tel. 71 34 45 320.

(-)
Materiał Teatru
22 listopada 2013
Portrety
Jarosław Fret

Książka tygodnia

Aurora. Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy. Sztuki finałowe 2024
Teatr Polski w Bydgoszczy
red. Davit Gabunia, Julia Holewińska, Agnieszka Piotrowska

Trailer tygodnia