Feliks Konarski (1907 - 1991)

Poeta, pisarz, kompozytor, aktor filmowy, aktor i reżyser teatralny, pieśniarz.

Urodził się 9 stycznia 1907 w Kijowie. Zmarł w Chicago 12 września 1991.

Pseudonim Ref-Ren. Uczył się w gimnazjum w Kijowie. W 1921 za namową matki Wiktorii Poleckiej-Konarskiej, przedostał się do Warszawy, tutaj ukończył gimnazjum i zdobył maturę. W 1933 poślubił znaną piosenkarkę i tancerkę Ninę Oleńską (prawdziwe imię Janina Piwocka) z którą w związku małżeńskim przeżył pół wieku; Nina Oleńska zmarła w 1983.

W 1934 przeniósł się do Lwowa, gdzie założył teatr rewiowy z którym jeździł po całej Polsce. Przed II wojną światową napisał wiele wierszy, w tym słynne teksty popularnych piosenek: "Wiosna, wiosna jest nareszcie", "Gdzie twój tata, smarkata" (wyk. Zula Pogorzelska), "Pięciu chłopców z Albatrosa" (wyk. chór rewelersów Eugena, Lwów, 1936), polka "Strażak" (Tu się pali jak cholera...), "Zagraj Antoś tango".

Po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną wraz ze swoim teatrem jeździł z występami po różnych miastach ZSRR, m.in. w 1941 zawitał ponownie po 20 latach do Kijowa, gdzie odwiedził swoją matkę (ojciec już nie żył, a młodszy brat został wywieziony na Syberię). W momencie ataku Niemców na ZSRR przebywał w Moskwie.

W 1941 wstąpił do Armii Polskiej gen. Andersa, z którą 1 kwietnia 1942 wyruszył przez Persję, Irak, Palestynę i Egipt do Włoch. Podczas tej drogi stworzył teatr Polska Parada. Jest autorem słów do słynnej pieśni polskiego kompozytora Alfreda Schütza "Czerwone maki na Monte Cassino". Gdy fakt zaprzedania Polski przez jej sojuszników stał się oczywisty, napisał wiele wierszy na ten temat, np. wiersz "Jałta".

Po wojnie pozostał na emigracji i zamieszkał wraz z żoną w Londynie, skąd często oboje podróżowali po Anglii, Szkocji, Francji i Niemczech w celu spotykania się z polskimi żołnierzami. W Londynie był jednym z organizatorów polskiego emigracyjnego życia artystycznego, m.in. wraz ze słynnym lwowiakiem Marianem Hemarem przygotował ponad 30 premier widowiskowych. W początkach lat 50., jednym ze swoich wierszy doprowadził do zaprzestania zagłuszania polskiej audycji zachodniej rozgłośni - "Poszukiwania rodzin", która to przyczyniała się do odnajdywania zaginionych podczas wojny Polaków przez najbliższych. W latach 1961-63 był prezesem ZASP-u za Granicą.

Był konserwatystą, czego nigdy nie ukrywał, a wręcz eksponował w swoich wierszach.
W 1965 wraz z żoną przeniósł się na stałe do Chicago, tutaj podczas swoich rewii objeżdżał dwa razy do roku skupiska Polaków. Prowadził swój stały program radiowy, w którym eksponował kulturę przedwojenną jednocześnie wyszydzając nowe "gwiazdy" PRL, zarzucając im zagłuszanie sytuacji w powojennej Polsce – czyli powszechnego narodowego zakłamania względem władzy komunistycznej i odejście od narodowych tradycji.

W teatrze występował jako autor, aktor, reżyser i kompozytor np.: spektakl „Vice-versa" w londyńskim Teatrze Rewii Ref-Rena, 17 sierpnia 1956, do którego napisał teksty i który wyreżyserował, w „Żołnierzu Królowej Madagaskaru" Juliana Tuwima w reż. Leopolda Kielanowskiego w Teatrze Polskim ZASP w Londynie zagrał Władysława Mąckiego (premiera 24 lutego 1957), a do „Biegu przez plotki" również w Teatrze Polskim ZASP napisał tekst, muzykę, zagrał w nim i wyreżyserował (premiera 28 maja 1967).

Pracował również dla filmu. Jego słowa do piosenki „Czerwone maki..." zaistniały w kilku polskich filmach np. „Wielka droga" w reż. Michała Waszyńskiego (1946), „Popiół i diament" w reż. Andrzeja Wajdy (1958) i „Kroniki domowe" w reż. Leszka Wosiewicza (1992). Inne piosenki: w „Śmierci w Będkowicach" w reż. Mateusza Głowackiego (2010) i „Wielkiej drodze" w reż. Michała Waszyńskiego (1946), w którym również zagrał niewielką rolę Reżysera teatrzyku polowego.

Do końca życia był aktywny twórczo, zmarł 12 września 1991 kilkanaście dni przed planowanym przyjazdem do Polski, w której nie był od 1939. Pochowany został 16 września, żegnany przez tłumy Polaków, spoczął w żołnierskiej kwaterze obok kolegów spod Monte Cassino.

W 1990 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP na Uchodżstwie.

Źródło: Wikipedia, E-teatr, FilmPolski

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
12 września 2023
Portrety
Feliks Konarski

Książka tygodnia

Zdaniem lęku
Instytut Mikołowski im. Rafała Wojaczka
Piotr Zaczkowski

Trailer tygodnia