Nowa epoka Opery Nova

Balet „Niebezpieczne związki" w choreografii Krzysztofa Pastora określi nową epokę Opery Nova w Bydgoszczy.

Wiadomość o tym, że światowej sławy choreograf, Krzysztof Pastor przyjeżdża do Opery Nova w Bydgoszczy, by zrealizować według własnej koncepcji choreograficznej i do muzyki skomponowanej przez wybitnego kompozytora łotewskiego Artursa Maskatsa, balet „Niebezpieczne związki" oparty na motywach powieści Pierre'a Choderlosa de Laclosa, pod tym samym tytułem, zelektryzowała nie tylko miłośników baletu w naszym mieście, ale także w kraju i poza jego granicami.

Trzeba przyznać, że czas oczekiwania na spektakl premierowy w dniu 11 listopada 2023 roku, jest niemniej fascynujący, bo jest magiczny i wielowymiarowy, zarówno dla realizatorów, wykonawców, jak i dla widzów. Kiedy wewnątrz gmachu Opery Nova, w salach ćwiczeń, w pracowniach realizacja tego projektu pochłania bez reszty i umysły, i serca wszystkich osób w niego zaangażowanych, na zewnątrz panuje cisza, wypełniana przez wizje, domysły, wyobrażenia widzów. I to jest ten czas, w którym rodzą się na ustalonej już bazie tanecznej i muzycznej, coraz to nowe koncepcje, pomysły; to czas, w którym zapalają się prawdziwe iskry, te choreograficzne, muzyczne, scenograficzne i kostiumowe, dające temu spektaklowi prawdziwy sceniczny artystyczny ogień.

To także czas, kiedy wieczorami czyta się „Niebezpieczne związki" w tłumaczeniu Tadeusza Żeleńskiego – Boya, w którym nie można opuścić ani jednego z 275 listów, by nie umknęły manipulacje, intrygi, rodzące Zło, by zmierzyło się w bezpośredniej walce z innym Złem. Ale z tych listów, kreślonych głównie rękami arystokratek i arystokratów, to Zło jest ukryte w pięknie brzmiących słowach, chowających bezlitosne mechanizmy uwodzenia. Ale czy listy te tworzą naprawdę aż tak skandaliczną aurę i ich temat, charakterystyczną w czasach Ludwika XIV, czy też nie mają wymiaru ponadczasowego? Intrygi opisane w listach, tworzyły dramaturgię dworskich wydarzeń, dodawały pikanterii, bawią głównie ich wykonawców i aranżerów. Manipulanci pastwią się nad ofiarami schwytanymi w sidła... Ale do czasu... W tej epistolarnej powieści pojawiają się w mistrzowskim stylu powołane przez autora do życia postaci, które są przebogatymi typami psychologicznymi, osobowościami i charakterami. Postaci tworzące prawdziwe portrety w galerii ludzi, dla których uwodzenie, spiski i zabawa ludźmi to gra, która w końcu kieruje swe ostrze wobec nich...

I czytając to epistolarne arcydzieło, bo jest ono w kanonie światowej literatury, zauważa się, że ich bohaterowie zaczynają powoli przybierać określoną fizyczność, strukturę psychologiczną. I jest to moment, w którym zaczynasz się zastanawiać, jak ożywi je na scenie Krzysztof Pastor? Jaką nada im fizyczność, jak w poszczególnych postaciach obsadzi tancerki i tancerzy Opery Nova. Jest to ważne, bo jest to balet fabularny, dający wybitnemu, wrażliwemu choreografowi, jakim jest Krzysztof Pastor, nieograniczoną przestrzeń do zapełnienia typami ludzkimi. Jak zamieni słowa w układy taneczne? Jak zobrazuje tańcem klimat, zdarzenia i wzajemne powiązania pomiędzy trzema głównymi postaciami, jakimi są Markiza de Metreuil, Vicehrabia de Valmont oraz Madame de Tourvel? I jak umieści wśród nich Kawalera Danceny? I jest to kolejne wyobrażenie widza o tym, czy, a jeżeli tak, to w jaki sposób mistrz Krzysztof Pastor połączy techniki tańca klasycznego z wzorcami tańca współczesnego, z których to słynie na całym świecie, by wyrazić i przebieg zdarzeń, i sportretować ich głównych protagonistów? I czy cechom ich charakteru nada w bydgoskim przedstawieniu ponadczasowość? Bo warto wiedzieć, że Krzysztof Pastor wystawiał już „Niebezpieczne związki" w kilku innych teatrach.

Jak rozwiąże scenografię i jakie nada cechy osobowościowe kostiumom Anna Kontek, słynąca z oryginalnych koncepcji, autorka plastycznych wizji ponad 150 inscenizacji na całym świecie? Jaką nada dramaturgię kostiumom i jak wykorzysta swój wyjątkowy talent plastyczny do zbudowania przestrzeni? Jakie Anna Kontek wprowadzi zmiany, jak zmieni koncepcję wobec scenografii i kostiumów „Niebezpiecznych związków", którą przygotowała dla Teatru Narodowego w Ostrawie, w roku 2019, oczywiście w choreografii Krzysztofa Pastora.

Kierownictwo muzyczne objęła Agnieszka Nagórka. Jak poprowadzi orkiestrę? Jak wykreuje muzyczny klimat i osadzi go w przestrzeni spektaklu na bydgoskiej scenie? Jak sportretuje poszczególnych bohaterów? Warto dodać, że Agnieszka Nagórka objęła kierownictwo muzyczne w „Niebezpiecznych związkach" w roku 2020 podczas poznańskiej premiery w Teatrze Wielkim. I trzeba też dodać, że partytura Artursa Maskatsa jest niezwykle trudna i wymagająca wobec wykonawców. I jeśli kompozytor podkreśla, że każde nowe dzieło jest skokiem w nieznane, to modyfikując je, to można zauważyć, iż każde kolejne jego wykonanie jest prawdziwym wyzwaniem dla dyrygenta i orkiestry.

I w końcu nadchodzi ten moment, kiedy z pobudzającego wyobraźnię plakatu do spektaklu autorstwa Piotra Leczkowskiego, spogląda Angelika Wojciechowska jako Markiza de Metreuil, Rafał Tandek w roli Vicehrabiego de Valmont oraz Olga Makari jako Madame de Tourvel, który sygnalizuje, że wszyscy realizatorzy i wykonawcy tego, można tak ująć, scenicznego dzieła, które zapewne przejdzie do historii inscenizacji Opery Nova w Bydgoszczy, czekają już tylko na przybycie widzów.
__

Niebezpieczne związki, Balet i Orkiestra Opery Nova w Bydgoszczy
Choreografia: Krzysztof Pastor, muzyka: Arturs Maskats, kierownictwo muzyczne: Agnieszka Nagórka, scenografia i kostiumy: Anna Kontek, premiera: 11 listopada 2023 r., Opera Nova w Bydgoszczy.