Przerwany mechanizm dziedziczenia traum

,,Serce ze szkła. Musical zen" - lib. Klaudia Hartung-Wójciak, Maria Peszek - reż. Cezary Tomaszewski - Teatr Studio w Warszawie

Co ma wspólnego baśń Andersena z bolesną historią rodziny Peszek? Początkowo mogłoby się wydawać, że niewiele. Jest to jednak główna oś spektaklu, która transportuje widza w zimowy świat, wypełniony surrealistycznymi postaciami.

Opening song, to czas na zapoznanie się z bogatą warstwą wizualną spektaklu. Od razu po zajęciu miejsc z widowni błyskają flesze. Trudno się powstrzymać przed uchwyceniem surrealistycznego tła, przedsmaku tego, co nas za chwilę czeka. Po chwili na scenę wychodzi Kaj (Maria Peszek) oraz Królowa Śniegu (Jan Peszek). Widzowie z zaciekawieniem skanują futrzaste buty imitujące stopy Yeti, czapkę z lisa, czy koronkowe body Królowej Śniegu. Z każdą chwilą widzowie zanurzają się coraz głębiej w fantastyczny świat Musicalu Zen.

Przyzwyczailiśmy się już, że znakiem firmowym w twórczości Marii Peszek są motywy religijne, których i tym razem nie mogło zabraknąć w spektaklu. Oczywiście odwróciła je na głowie, a następnie wyśmiała. Z poważnej pieśni Bogurodzica uczyniła estradowy przebój, a z widowni posypały się salwy śmiechu. To będzie clue całego spektaklu-trudne tematy przedstawia w groteskowo-komicznej konwencji. Jak inaczej wytłumaczyć scenę, w której ojciec Kaja (Jan Peszek) dostaje zawału, a fikuśnie ubrana obsada pochyla się nad nim i udaje zmartwienie? Koniec końców ojca udaje się uratować. Z pomocą przychodzi rozrusznik, który nakłania go do refleksji na temat tego, czy jest jeszcze zdolny do miłości. Rozrusznik w sercu doczeka się nawet własnej musicalowej piosenki w wykonaniu Kaja i fenomenalnych tancerzy (Darek Kowalewski, Marcel Zawadzki).

Początkowa dominacja warstwy wizualnej nad przekazem zaczyna ustępować. Kaj uchyla rąbka tajemnicy na temat życia z ojcem alkoholikiem. Wspomina zimę stulecia, zniknięcie taty, a następnie jego szczęśliwe odnalezienie-na izbie wytrzeźwień. Historia nabiera charakteru autobiograficznego. Kaj wspomina czekanie na tatę po nie zawsze udanych spektaklach. Godzinami czekała w brązowej, drapiącej sukience, ulubionej ojca, w nadziei na odrobinę ciepła od Królowej Śniegu.

Tytułowa Królowa Śniegu jest zimna, egoistyczna, nieobecna. Wprost się do tego przyznaje. Kiedy córka prosi ojca, żeby zadawał jej czasem pytania, zainteresował się jej życiem, odpowiada, że osobiście woli udzielać odpowiedzi.

W drugiej części spektaklu Królowa Śniegu próbuje usprawiedliwić swój chłód, błędy, egocentryzm. W numerze ''Mechanizm dziedziczenia traum" poznajemy do tej pory epizodyczną postać Dziadka Kruka (Mateusz Smoliński)-ultrakatolika i alkoholika. W tanecznym układzie notorycznie karci syna, wytyka mu błędy. Czy Królowa Śniegu wychowana w przemocowej rodzinie z góry skazana była na porażkę?

Na koniec cała obsada wykonuje hope song- nieodłączny element każdego musicalu. Kaj dochodzi do wniosku, że choć ojciec ma serce ze szkła, to czuje więcej. Czy przebaczenie będzie wieczne, czy zarzuty wobec ojca powrócą? Na to pytanie widz musi odpowiedzieć sobie sam.

Spektakl '''Serce ze szkła. Musical zen." jest zarazem mroczny i entuzjastyczny. Nie brakuje komicznych momentów, podczas których widownia klaszcze, śmieje się, po prostu dobrze się bawi. Podobnie jak w baśni Andersena, historię przeszywa warstwa mroku. Przez spektakl tłumnie przewijają się wątki autobiograficzne- nieobecny ojciec, alkoholizm, porażki zawodowe. Maria Peszek zdołała zręcznie przekuć traumy rodzinne w fantastyczny spektakl, przerywając tym samym mechanizm dziedziczenia traum.

O ogromnym sukcesie przedstawienia świadczy sama reakcja publiczności. Na koniec aktorzy aż cztery razy wychodzili na scenę, żeby się ukłonić publiczności. Za każdym razem byli witani gorącymi brawami i okrzykami przez wiwatującą widownię.

Zuzanna Lepczak
Dziennik Teatralny Małopolska
7 listopada 2024

Książka tygodnia

Aurora. Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy. Sztuki finałowe 2024
Teatr Polski w Bydgoszczy
red. Davit Gabunia, Julia Holewińska, Agnieszka Piotrowska

Trailer tygodnia