Syn i ojciec
"Kto zabił mojego ojca?" (Cine l-a ucis pe tata?) - aut. Edouard Louis - reż. - Andrea Majeri - Metropolis Youth Theatre, Bukareszt, RumuniaReżyser Andrei Majeri, podczas piątego wieczoru XXIII Festiwalu Prapremier, na Małej Scenie Teatru Polskiego, skonstruował kawałek Francji, która stała się symbolem Europy. I na tym obszarze ukonstytuował opowieść Edouarda Louisa o ojcu, o matce, synu i jego braciach, o rodzinie. O małej miejscowości, o szkole, o pracy zawodowej, o gejach i o nierobach. O ucieczce do innego świata, o zmianie imienia i nazwiska, by stworzyć nową tożsamość, o wykluczeniu, i o wstydzie, o poniżeniu...
Adaptacja autobiograficznej powieści Eduarda Louisa „ Kto zabił mojego ojca" w reżyserii Andrei Majeri obrazuje, jak wielką siłę wyrazu ma teatr. Jak można przetransformować warstwę literacką na teatralny język, by oddać przesłanie autora skierowane do czytelnika oraz zafascynować go materią sceniczną, rozpisaną na sześciu młodych aktorów.
Bo to oni są jednocześnie członkami rodziny Eddiego, narratorami, raz to relacjonującymi wydarzenia z czasów dzieciństwa, to znów opisującymi postać ojca-alkoholika. Stają się matką, braćmi. To, że spektakl rozpoczyna się sceną z sali gimnastycznej, w której chłopcy ćwiczą swoje muskuły, w myśl zasady, że mężczyźni muszą być silni i twardzi, kształtuje ramy teatralnej narracji. Ustawia małomiasteczkową rzeczywistość w kontrze do Eddiego, który bawi się lalką Barbie, ogląda film „Titanic", przeżywając losy głównych bohaterów; lubi również czytać książki.
Najważniejsze zdarzenia z życia rodziny Eddiego prezentowane na scenie są jak skonstruowana z towarzyszących im emocji i wrażeń układanka. Nie tylko wypowiadane kwestie tną niczym ostry nóż rodzinną przestrzeń. To ruch i dynamizm oddaje uczucia, i te pozytywne, i te negatywne. Gestem, ciałem, aktorzy oddają przeogromną gamę odczuć. Choreografia Andrei Gavriliu, to sceniczny poemat zbudowany z fantastycznych układów ruchów, to kompozycja oddająca wewnętrzne przeżycia postaci. Chwilami odnosi się wrażenie, że ciała aktorów to niezwykłe instrumenty, wygrywające najbardziej ukryte emocje, uzewnętrzniające przeżycia. Co więcej, wszechstronność zadań aktorskich, choreograficznych i głosowych wykonywana perfekcyjnie zadziwia widzów. Bo na scenie podziwiamy też opanowaną do doskonałości sztukę tworzenia dźwięków za pomocą narządów mowy. Ten niezwykły human beatbox, bardziej niż muzyka, oddaje dramatyczne sytuacje z życia rodziny Eddiego oraz przeżywanych przez wszystkich emocji.
By oddać jak najpełniej zdarzenia z życia Eddiego, reżyser w kilku scenach oddaje esprit gejowskich klubów, których atmosferę buduje poprzez solowe występy. Są one fantastycznie skomponowane wokalnie i choreograficznie. Podobnie jak scena sparaliżowanego ojca leżącego na łóżku, wokół którego synowie ustawiają szklanki z wódką...
Ojciec Eddiego był robotnikiem, pracował, podobnie jak jego dziadek i ojciec, jako robotnik w fabryce. Któregoś dnia uległ ciężkiemu wypadkowi. I od tego momentu pojawia się spektaklu jego najważniejszy wymiar. Społeczno-ekonomiczny. Zmierzający do odpowiedzi na tytułowe pytanie – Kto zabił mojego ojca? Kapitalizm i decyzje ministrów w kolejnych francuskich rządach? Prezydenci ostatnich dekad wymieniani są jednym tchem. Decyzja ministra zdrowia o ograniczeniu listy refundowanych leków, odcięła ojca od środków uśmierzających jego potworny ból po wypadku. Inna decyzja związana z wprowadzeniem nowych zasad prawa pracy, posyła schorowanego ojca do fabryki na pół etatu. Pada też pogardliwe słowo „nieroby", obrażające wszystkich robotników, wypracowujących dochód narodowy. I pada też pytanie do ojca, dlaczego nie sprzeciwiał się tym wszystkim ustawom? – Nie miałem wyjścia – pada odpowiedź.
W tej inscenizacji jest wiele symbolicznych scen – obrazów, doskonałych plastycznie, harmonizujących ze scenografią Adriana Balcau. Ambitny warsztat aktorski, interpretacje wykonywanych na scenie piosenek oraz układy taneczne reprezentowały europejską klasę. Adelin Tudorache, Alex Iezdimir, Eduard Chimac, Hunor Varga, Iustin Danalache i Vlad Ionut Popescu dali prawdziwy koncert kreacji aktorskich.
Natomiast podczas szóstego wieczoru Festiwalu Prapremier, czyli w dniu 17 listopada, w niedzielę, organizatorzy zapraszają widzów na spektakl „AHAT ILI. SIOSTRA BOGÓW, według Olgi Tokarczuk, w reżyserii Anny Augustynowicz. Jego premiera odbyła się 31 sierpnia 2024 w Teatrze Polskim w Bydgoszczy ze znakomitymi rolami Małgorzaty Witkowskiej, Dagmary Mrowiec - Matuszak i Adama Graczyka; ze scenografią Marka Brauna oraz muzyką Jana Marka Kamińskiego.
__
"Kto zabił mojego ojca?" - reżyseria - Andrei Majeri; na podstawie powieści Edouarda Louisa pod tym samym tytułem; Metropolis Youth Theatre, Rumunia; dramaturgia – Mihaela Michailov; scenografia – Adrian Balcau; choreografia – Andrea Gavrilu.
Spektakl obejrzany w dniu 15 listopada 2024 roku.
