Sztuka Tadeusza Kantora to nasze wspólne małopolskie dziedzictwo

Nowa Cricoteka otwarta

Z pew­no­ścią jest to jedna z po­sta­ci, która - obok Wi­sła­wy Szym­bor­skiej i Cze­sła­wa Mi­ło­sza - naj­sil­niej jest ko­ja­rzo­na z Kra­ko­wem i Ma­ło­pol­ską. To tu Ta­de­usz Kan­tor żył i two­rzył, tu dzia­łał Teatr Cri­cot 2, tu rów­nież udało się zre­ali­zo­wać pro­jekt, o który za­bie­ga­ło wielu mi­ło­śni­ków sztu­ki z całej Pol­ski - bu­do­wę Cri­co­te­ki - pisze Marek Sowa, marszałek Województwa Małopolskiego.

 

Tym, co wy­róż­nia dzie­ła Ta­de­usza Kan­to­ra, jest wie­lość ich formy: od sztuk te­atral­nych, po­przez ma­lar­stwo, aż po wy­jąt­ko­we hap­pe­nin­gi. Nowa sie­dzi­ba Cri­co­te­ki po­wsta­ła po to, by nie tylko utrwa­lić, ale także spo­pu­la­ry­zo­wać ogrom spu­ści­zny po­zo­sta­wio­nej przez tego nie­zwy­kłe­go ar­ty­stę. Już sama wizja bu­dyn­ku przy ul. Nad­wi­ślań­skiej za­kła­da­ła stwo­rze­nie miej­sca in­ter­dy­scy­pli­nar­ne­go, prze­strze­ni dla twór­cze­go eks­pe­ry­men­tu i żywej sztu­ki. Dziś, pa­trząc na efekt fi­nal­ny, mogę z prze­ko­na­niem po­wie­dzieć, że się to udało.

NOWA CRI­CO­TE­KA łączy w sobie wiele funk­cji - prócz Mu­zeum Ta­de­usza Kan­to­ra i ga­le­rii znaj­dzie­my tu ośro­dek do­ku­men­ta­cji hi­sto­rii te­atru i sztu­ki wi­zu­al­nej, no­wo­cze­sną salę kon­fe­ren­cyj­ną oraz bi­blio­te­kę. Ogrom­ne zna­cze­nie ma też sama ar­chi­tek­tu­ra, wy­róż­nia­ją­ca się po­łą­cze­niem no­wo­cze­snej bryły ze sta­ry­mi bu­dyn­ka­mi Elek­trow­ni Pod­gó­rze. Każdy, kto wi­dział ten bu­dy­nek, musi przy­znać, że robi ogrom­ne wra­że­nie. Coraz wię­cej i czę­ściej mówi się w Kra­ko­wie o oży­wie­niu bul­wa­rów wi­śla­nych i otwar­ciu się mia­sta na rzekę. Wie­rzę, że ten pro­jekt w pełni wpi­su­je się w te po­stu­la­ty i po­zwo­li na przy­wró­ce­nie do życia post­in­du­strial­nej prze­strze­ni Sta­re­go Pod­gó­rza, co z kolei przy­czy­ni się do roz­wo­ju ca­łe­go Kra­ko­wa. "Moim domem było i jest moje dzie­ło. Obraz, spek­takl, teatr, scena" - pisał Ta­de­usz Kan­tor. Wie­rzę, że nowa sie­dzi­ba Cri­co­te­ki, dzię­ki jej wy­jąt­ko­wej lo­ka­li­za­cji, no­wo­cze­sne­mu wnę­trzu oraz nie­zwy­kłej ar­chi­tek­tu­rze, sama w sobie sta­no­wi dzie­ło sztu­ki. O takim miej­scu ma­rzy­li­śmy już od 2007 roku i w końcu stało się ono rze­czy­wi­sto­ścią.

BEZ­SPRZECZ­NIE jest to jedna z naj­istot­niej­szych in­we­sty­cji sa­mo­rzą­du Wo­je­wódz­twa w dzie­dzi­nie kul­tu­ry w ostat­nich la­tach. Je­stem prze­ko­na­ny, że bę­dzie ona wy­mie­nia­na jed­nym tchem razem z naj­waż­niej­szy­mi cen­tra­mi kul­tu­ry w Ma­ło­pol­sce: Ma­ło­pol­skim Ogro­dem Sztu­ki w Kra­ko­wie, Eu­ro­pej­skim Cen­trum Mu­zy­ki Krzysz­to­fa Pen­de­rec­kie­go w Lu­sła­wi­cach czy Mu­zeum Domem Ro­dzin­nym Jana Pawła II w Wa­do­wi­cach.

MA­ŁO­POL­SKA TO MIEJ­SCE, które sły­nie z cie­ka­wych wy­da­rzeń ar­ty­stycz­nych oraz tro­ski o re­gio­nal­ne dzie­dzic­two kul­tu­ro­we. Mo­że­my się po­chwa­lić naj­więk­szą w Pol­sce licz­bą obiek­tów chro­nio­nych jako świa­to­we dzie­dzic­two kul­tu­ro­we i przy­rod­ni­cze UNE­SCO, je­ste­śmy rów­nież li­de­rem pod wzglę­dem licz­by funk­cjo­nu­ją­cych w re­gio­nie in­sty­tu­cji kul­tu­ry. To tu dzia­ła ponad 1650 kin, bi­blio­tek, mu­ze­ów, ga­le­rii, te­atrów i cen­trów kul­tu­ry. Aby umoc­nić naszą po­zy­cję, ko­niecz­ne są jed­nak ko­lej­ne in­we­sty­cje oraz mo­der­ni­za­cja ist­nie­ją­cych już obiek­tów, by mogły wzbo­ga­cać swoją ofer­tę kul­tu­ral­ną. Takie dzia­ła­nia, któ­rych przy­kła­dem jest wła­śnie Cri­co­te­ka, z pew­no­ścią przy­nio­są efek­ty i spra­wią, że Ma­ło­pol­ska sta­nie się jesz­cze bar­dziej atrak­cyj­na za­rów­no dla miesz­kań­ców, jak i tu­ry­stów.

NIGDY już tu nie po­wró­cę? - takim prze­wrot­nym py­ta­niem za­chę­ca­my mi­ło­śni­ków sztu­ki do od­wie­dze­nia nowej sie­dzi­by Mu­zeum Ta­de­usza Kan­to­ra. Je­stem prze­ko­na­ny, że każdy, kto od­wie­dzi Cri­co­te­kę, bę­dzie chciał tu wra­cać. Bo­ga­ta ofer­ta ar­ty­stycz­na, eks­po­zy­cje stałe oraz cza­so­we, a także ważne wy­da­rze­nia kul­tu­ral­ne spra­wią, że Cri­co­te­ka przy­cią­gać bę­dzie wiel­bi­cie­li sztu­ki z ca­łe­go świa­ta. Wie­rzę, że każda wi­zy­ta w nowej Cri­co­te­ce bę­dzie fa­scy­nu­ją­cą po­dró­żą w świat wy­obraź­ni i twór­czo­ści wy­bit­ne­go Ma­ło­po­la­ni­na - Ta­de­usza Kan­to­ra. Już dziś za­chę­cam Pań­stwa do niej.

Marek Sowa
Tygodnik Powszechny
13 września 2014
Portrety
Tadeusz Kantor

Książka tygodnia

Ziemia Ulro. Przemowa Olga Tokarczuk
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Czesław Miłosz

Trailer tygodnia

(Prawie) ostatnie święta
Grzegorz Eckert
Sztuka jest adaptacją powieści norwes...