W ramach II Sezonu Mistrzów

Teatr ZAR we Wrocławiu

Członkowie Teatru ZAR w swojej pracy często odnoszą się do krzywdy, która dotyka innych. Nie pozwalają zapomnieć m.in. o ludobójstwie Ormian. W październiku Teatr ZAR wraz z muzykami z Iranu, Armenii, Anatolii oraz Stambułu zaprezentuje swój spektakl w Studiu Na Grobli aż pięciokrotnie. Wszystko w ramach II Sezonu Mistrzów organizowanego przez Instytut Grotowskiego.

Od 16 do 18 października oraz 20 i 21 października o godz. 19:00 w Studiu Na Grobli zabrzmi ormiański śpiew modalny. Spektakl „Armine, Sister" jest osią projektu Teatru ZAR poświęconego historii i kulturze Ormian. Odnosi się do przeszłości narodu ormiańskiego zamieszkującego Anatolię oraz dokonanej na Ormianach na początku XX wieku planowej eksterminacji. Projekt „Armine, Sister" podejmuje kwestie „milczenia Europy", a zarazem refleksję na temat bycia świadkiem oraz dziedziczenia świadectwa. W tym roku jest to szczególnie istotne ze względu na 100. rocznicę ludobójstwa Ormian.

Wstępną część projektu stanowią wyprawy badawcze Teatru ZAR. W latach 2010–2012 zespół podróżował do Stambułu i miast Anatolii, Erywania oraz Jerozolimy, spotykając liderów i członków chórów oraz muzyków. Do współrealizacji spektaklu zaproszono muzyków reprezentujących różne tradycje muzyczne Azji Mniejszej, Anatolii oraz Iranu: Dengbesza Kazo (kurdyjskiego śpiewaka urodzonego w Wan), Murata İçlinalçę (mistrza śpiewu w kościele pod wezwaniem św. Grzegorza Oświeciciela w Stambule), Mahsę i Marjan Vahdat (śpiewaczki z Teheranu) oraz Vahana Kerovpyana (kompozytora i perkusistę urodzonego w ormiańskiej rodzinie w Paryżu). Członkowie grupy korzystają również ze wsparcia Virginii Pattie Kerovpyan (śpiewaczki). Najważniejszym współpracownikiem w pracy nad „Armine, Sister" jest Aram Kerovpyan – pochodzący ze Stambułu mistrz śpiewu w katedrze ormiańskiej w Paryżu.

W oparciu o budowaną od ponad dziesięciu lat kompetencję wokalną zespołu, opartą na doświadczeniu wykonawczym pieśni polifonicznych (grupa jako jedyna na świecie wykonuje swańskie/gruzińskie pieśni pogrzebowe i hymny sardyńskie), dla projektu „Armine, Sisters" zdecydowano o zgłębieniu anatolijskich tradycji monodycznych. Nowy trening i techniki wokalne wymagały od zespołu ponad dwuletniego procesu przyswojenia i „wcielenia" pieśni. Gromadzony materiał muzyczny poddawany został rekompozycji i dalszej harmonizacji oraz orkiestracji w celu zbudowania współczesnego dramatu muzycznego.

Oś pracy muzycznej „Armine, Sister" tworzy ormiańska muzyka liturgiczna – od śpiewu monodycznego z kościoła Świętej Trójcy w Stambule poprzez kompozycje Makara Ekmaliana i kolekcje Komitasa – uzupełniona o tradycje Azji Mniejszej, w tym perskie i kurdyjskie. Po pierwszym cyklu wypraw w roku 2010, członkowie Teatru ZAR powołali we Wrocławiu studio śpiewu monodycznego, którego prace trwają przez cały projekt. Dzięki pracy artystycznej i badaniom, które obejmują wyprawy, studia nad ormiańską historią i tradycją muzyczną powstał spektakl, który przyczyni się do zaistnienia na scenie teatralnej, po raz pierwszy w historii, ormiańskiego śpiewu modalnego.

Jak twierdzi Jarosław Fret, lider Teatru ZAR: „W pierwotnym zamierzeniu spektakl miał być seansem, w którym to nie my wołamy tych, którzy odeszli, lecz duchy zmarłych wołają o unaocznienie, uczynienie widocznym, odczytanie śladu. (...) Mając na uwadze perspektywę, jaką nakreślił dla poezji, sztuki, a nawet edukacji po Auschwitz Theodor W. Adorno, chcielibyśmy zadać pytanie: Czy XXI wiek ma szansę nie stać się wiekiem ignorancji?". Poprzez nowe przedstawienie zespół próbuje zapytać o Europę, działając w przekonaniu, iż Europa jest pytaniem – o historię, tożsamość, godność. Jedną z podstawowych idei „Armine, Sister" jest podjęcie kwestii tabuizacji i zakłamania historii skonfrontowanej z powinnością dania świadectwa.

Przestrzeń sceniczną tworzy szesnaście ponadczterometrowych kolumn, które przywołują wnętrze opuszczonego kościoła. Zmiany architektury sceny stanowią jedną z podstawowych linii narracji wizualnej spektaklu, kolejną tworzą działania aktorskie. Intensywna partytura ruchowa dopełnia muzyczną strukturę przedstawienia.

„Armine, Sister" to drugi spektakl prezentowany w ramach II Sezonu Mistrzów „Świat miejscem prawdy", podczas którego można zobaczyć 8 spektakli oraz 3 pokazy filmowe. W programie m.in. spektakle w reżyserii Roberta Bacciego, Lecha Raczaka i Theodorosa Terzopoulosa. II Sezon Mistrzów potrwa do grudnia 2015.

Więcej informacji: http://www.grotowski-institute.art.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1899; http://www.teatrzar.art.pl/aktualnosci#2015-10-16-armine-sister-we-wroclawiu

Teatr ZAR, kontakt dla mediów: Jakub Tabisz (jtabisz@grotowski-institute.art.pl; tel. 608370945)

(-)
Materiał Teatru
16 października 2015

Książka tygodnia

Musical nieznany. Polskie inscenizacje musicalowe w latach 1961-1986
Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Grzegorz Lewandowski

Trailer tygodnia