Terror/teatr w Komunie Otwock

24 i 25 listopada Komuna Otwock zaprasza na ostatnie w tym roku spektakle "Przyszłości świata" oraz cykl wydarzeń nawiązujących do Rote Armee Fraktion i "niemieckiej jesieni", w ramach którego pokażemy m.in. zapis spektaklu "Ulrike Maria Stuart" Elfriede Jelinek w reżyserii Nicolasa Stemanna.

Dlaczego w Polsce mamy interesować się terroryzmem, skoro jednym z ostatnich polskich bojowników był Stefan Niesiołowski próbujący wysadzić pomnik Lenina w Poroninie? Może właśnie dlatego. Trudno pochwalać przemoc, ale przecież "My, naród" partyzantów i powstańców mamy we krwi, pamięci i historii nieustającą walkę jako "terroryści" właśnie - wszystko zależy od punktu obserwacji i tego, czy walczymy my, czy nas zwalczają. Nasz weekend z terrorem/teatrem poświęcamy Baader-Meinhof Brigade. 30 lat temu w Niemczech miało miejsce przesilenie: jesienna seria zamachów, porwań i śmierć więźniów w Stammheim. To jedna z ważniejszych dat w historii współczesnej Europy. Oczywiście działania RAF-u nie zmieniły losów świata, ale symbolicznie ich upadek wyznaczył kierunek naszego europejskiego życia - skrajny pragmatyzm, zgoda na "zwycięstwo kapitalizmu" ze wszystkimi jego konsekwencjami: dobrymi - dobrobyt dla tych, którym się udało - i złymi - podział społeczeństwa i świata na "dopuszczonych" i "wykluczonych". To rozejście się idei i praktyki historia B-M B pokazuje idealnie. Warto przypomnieć tę "niemiecką jesień" nie dlatego, że walka trwa, ale że gdzieś zapomniane zostały cele, którym miała służyć. Po pierwsze dlatego, że ich głosiciele już nie żyją, a po drugie, najważniejsze, że my nie chcemy o nich pamiętać/myśleć/walczyć. A, przypomnijmy, chodziło o "inny świat". Dyskusja TERROR/TEATR odbędzie się 25 listopada o g.17. W dyskusji udział wezmą zaproszeni goście: Łukasz Chotkowski [dramaturg w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, kurator festiwalu Express EC 47, odcienie polityki] Joanna Derkaczew [krytyczka teatralna, "Gazeta Wyborcza"] Natalia Korczakowska [reżyserka m.in. spektaklu "Śmierć Człowieka-Wiewiórki" inspirowanego historią Ulrike Meinhof] Adam Krzemiński [znawca problematyki niemieckiej, "Polityka"] Małgorzata Sikorska-Miszczuk [dramatopisarka, autorka sztuki "Śmierć Człowieka-Wiewiórki"] Jacek Żakowski [dziennikarz i publicysta, "Polityka"] [wstęp wolny] Noce Filmowe: "Black Box BRD", "Niemcy jesienią" [24.11 g.20.30] [wstęp wolny] "Ulrike Maria Stuart", "Stammheim" [25.11 g.20.30] [wstęp wolny] O filmach: Black Box BRD reżyseria Andres Veiel, Niemcy 2001, czas trwania: 102 min film z polskimi napisami Wolfgang Grams, terrorysta z RAF-u, zastrzelony przez policję w 1993 roku, podejrzewany był o udział w morderstwie bankiera Alfreda Herrhausena. Ten niemiecki dokument z 2001 roku zawiera wywiady z osobami z otoczenia Gramsa i Herrhausena, pokazujące, jakie czynniki sprawiły, że odnaleźli się w rolach kata i ofiary. Niemcy jesienią (Deutschland im Herbst) reżyseria: Alf Brustellin, Hans Peter Cloos, Rainer Werner Fassbinder, Alexander Kluge, Beate Mainka-Jellinghaus, Maximiliane Mainka, Edgar Reitz, Katja Rupé, Volker Schlöndorff, Peter Schubert, Bernhard Sinkel; Niemcy 1978, czas trwania: 123 min film z polskimi napisami Powstały pod koniec w 1978 roku film oddaje stan świadomości społecznej i politycznej w Niemczech, które stały się areną tragicznych wydarzeń: członkowie RAF-u - chcąc wymusić na władzach uwolnienie przetrzymywanych w więzieniu Stammheim towarzyszy - przeprowadzili serię zamachów i porwań, mordując m.in. prokuratora generalnego RFN, dyrektora Dresdner Banku i przewodniczącego związku pracodawców, byłego SS-mana Hansa Martina Schleyera. Dokument składa się z części stworzonych przez znakomite grono niemieckich pisarzy i reżyserów, w tym m.in. Heinricha Bölla, Volkera Schlöndorffa i Rainera Wernera Fassbindera. Esej tego ostatniego uważany jest za jego najbardziej skandalizujące i ekshibicjonistyczne dzieło powstałe w kontekście terroryzmu. Lęk i poczucie zagrożenia i klęski wywołane dramatycznymi wydarzeniami ukazane zostały poprzez fizjologię autora, godzącego się na niespotykany wcześniej w kinie akt gwałtu i okrucieństwa na samym sobie. Ulrike Maria Stuart reżyseria Nicolas Stemann, Thalia Theater, Hamburg 2006, czas trwania: 115 min wersja oryginalna z tłumaczeniem symultanicznym Rejestracja głośnego spektaklu Thalia Theater z Hamburga, wyreżyserowanego przez Nicolasa Stemanna na podstawie sztuki noblistki Elfriede Jelinek. W sztuce tej, jak pisze Adam Krzemiński z "Polityki", "ma miejsce przede wszystkim dekonstrukcja mitu rewolucjonisty: dwie sędziwe królowe pierwszej generacji niemieckiego terroryzmu Ulrike Meinhof i Gudrun Ensslin, 30 lat po swojej śmierci, nadal kłócą się – nie o bezwzględne normy władzy królewskiej, jak Maria Stuart i Elżbieta I w sztuce Fryderyka Schillera z 1800 roku, ale o swoją kobiecość, o faceta – o Andreasa Baadera, który był przewodnikiem stadka kobiet..." Stammheim reżyseria Reinhard Hauff; scenariusz Stefan Aust; Niemcy 1986; czas trwania: 107 min film w wersji oryginalnej z angielskimi napisami Dramat opowiadający o procesie grupy Baader Meinhof w więzieniu Stammheim, nagrodzony Złotym Lwem na festiwalu w Berlinie. O RAF: RAF - Rote Armee Fraktio (Frakcja Czerwonej Armii) - radykalna lewicowa organizacja terrorystyczna, działająca w Niemczech od lat 70. XX wieku, założona przez Andreasa Baadera i Ulrike Meinhof (stąd nazwa "grupa Baader-Meinhof"). Jej celem było powstrzymanie amerykańskiego imperializmu i ludobójstwa w Wietnamie, ujawnienie związków między kapitałem a faszystowską przeszłością Niemiec oraz obalenie systemu kapitalistycznego. Po przeprowadzeniu wielu akcji (w tym uwolnienia Baadera z więzienia, napadów na banki) przywódcy RAF przeszli szkolenie w Palestynie i podjęli działalność zbrojną w RFN. Na skutek intensywnych działań policji przywódcy grupy: Baader, Meinhof, Gudrun Ensslin, Holger Meins i Jan-Carl Raspe zostali schwytani w czerwcu 1972 i osadzeni w więzieniu Stammheim, co zakończyło pierwszy etap działalności RAF. Nikt nie przeżył więzienia: Meins popełnił samobójstwo przez zagłodzenie, Meinhof znaleziono powieszoną w celi, Baadera i Raspe zastrzelonych. Okoliczności tych śmierci nigdy do końca nie wyjaśniono. Po aresztowaniu liderów i rozpoczęciu ich procesu podjęło działalność terrorystyczną tzw. drugie pokolenie RAF, którego postulaty ogniskowały się głównie wokół uwolnienia uwięzionych członków. Ich działania w 1977 doprowadziły do poważnego kryzysu państwowego, nazywanego "niemiecką jesienią". Pozostający na wolności członkowie RAF zamordowali nadzorującego śledztwo w sprawie liderów prokuratora Bubacka, porwali i zamordowali przedstawicieli niemieckiego biznesu, m.in. przemysłowca Hansa Martina Schleyera. Byli wspierani przez terrorystów palestyńskich, którzy porwali niemiecki samolot pasażerski. W latach 80. zostali schwytani i aresztowani. Większość z nich zakończyła wyroki przedterminowo i znajduje się obecnie na wolności. RAF oficjalnie ogłosiła samorozwiązanie 20 kwietnia 1998. Jak pisze Jagoda Engelbrecht z Berliner Festspiele: "Czwórka założycieli i głównych ideologów RAF-u (Gudrun Ensslin, Ulrike Meinhof, Andreas Baader, Holger Meins) urosła w latach 70. do roli ikony, wzoru do naśladowania. Jednych przyciągała w nich egzotyka nielegalności, bunt przeciwko stabilizacji i konformizacji społeczeństwa, dla innych, głównie dla mediów, był to przykład i kwintesencja zła, przemocy, podstępu. Niemiecka jesień, której początek w 1968 roku wziął się z dość jeszcze niewinnych prób studentów chcących na wzór francuskich kolegów wprowadzenia znacznie większych swobód moralnych, seksualnych, obyczajowych, nabrzmiała w drugiej połowie lat siedemdziesiątych do ciężkiej fali terroru, a dziś - w rocznicę października 1977 roku, stała się tematem rozważań intelektualistów. Tak jak w latach 70. Rainer Werner Fassbinder, Reinhard Hauff, Volker Schlöndorff i Margarete von Trotta towarzyszyli filmowo tej fali studenckiego buntu, szukając przyczyn i rozwiązań, tak dziś sztuka Elfriede Jelinek “Ulrike Maria Stuart" stała się sednem narodowej debaty o najnowszej historii Niemiec".

Komuna Otwock
Materiały Teatru
22 listopada 2007