Woyzeck gościnnie na deskach Teatru Nowego w Poznaniu

Dnia 8 grudnia Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu zaprasza na gościnny spektakl Hessisches Staatstheater z Wiesbaden p.t. "Woyzeck" Georga Büchnera w inscenizacji dr Manfreda Beilharza. Przed spektaklem odbędzie się spotkanie z Manfredem Beilharzem. W spotkaniu i dyskusji, zatytułowanej "Woyzeck, czyli o kacie, ofierze i niewinności" – udział wezmą także Gabriela Matuszek, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, znawczyni dramaturgii Büchnera i teatru naturalistycznego, Tomasz Mościcki, krytyk i historyk teatru oraz znani reżyserzy Ryszard Peryt i Krzysztof Zaleski.

"Woyzeck" Georga Büchnera uchodzi za jedno z największych dzieł dramatycznych literatury światowej. Niemniej jednak sztuka zagościła na scenie teatralnej dopiero sto lat po narodzinach Büchnera (prapremiera 8 listopada 1913, Residenztheater w Monachium), co nie budzi zdziwienia, jako że zachowany fragment dramatu przerósł odbiorców współczesnych Büchnerowi. Po raz pierwszy w dziejach teatru europejskiego pogrążony w obłędzie plebejusz urasta do rangi bohatera tragicznego, po raz pierwszy tak radykalnie skonfrontowano odbiorcę z problemem determinizmu i wolności w kontekście ludzkiego działania, po raz pierwszy posłużono się też nową formą ekspresji scenicznej, aby w sztuce o pozornie luźnej budowie, połączyć ze sobą krótkie sceny w sposób przypominający montaż filmowy. Büchner napisał tę historię w oparciu o autentyczny przypadek kryminalny, który w czasach współczesnych autorowi przykuwał społeczną uwagę: 21 czerwca 1821 roku 41-letni były żołnierz, bezrobotny perukarz Johann Christian Woyzeck, zasztyletował swoją ukochaną, 46-letnią wdowę po chirurgu, niejaką Woost, w progu jej mieszkania. Uznano, że motywem zbrodni była zazdrość. Trzy lata później skazano Woyzecka na karę śmierci, którą wykonano w jego mieście urodzenia, Lipsku. Jednak Büchner, pisarz urodzony w Darmstadt, przyrodnik i rewolucjonista, nie jest zainteresowany wyłącznie socjologiczną analizą zaistniałego zdarzenia. Jego uwagę skupia głębszy problem. Postać Woyzecka staje się u Büchnera prototypem zaszczutego, doprowadzonego do obłędu człowieka, który wykorzystywany i poniżany przez społeczeństwo nie może odnaleźć swojego miejsca w świecie, gdzie niezależnie od wszelkich uwarunkowań mógłby żyć godnie, jak człowiek. Kiedy spragniony miłości Woyzeck dowiaduje się, że Maria zdradziła go z Tamburmajorem, traci jedyną ostoję spokoju w życiu i osiąga apogeum szaleństwa. "Człowiek jest otchłanią; w głowie się kręci, gdy się spojrzy” – mówi pewnego razu Woyzeck. Jego twórca Georg Büchner, mając zalewnie dwadzieścia cztery lata, zmarł w roku 1837 w Zurychu, gdzie przed śmiercią prowadził wykłady na temat nerwów czaszkowych ryb. Büchner przez całe życie zadawał sobie pytanie: “Co takiego tkwi w nas, że kłamiemy, mordujemy i kradniemy?". Dr Manfred Beilharz jest dyrektorem Państwowego Teatru Heskiego w Wiesbaden i przewodniczącym Europejskiego Konwentu Teatralnego ETC. Prasa niemiecka o spektaklu: "Niezwykle konsekwentna inscenizacja, opracowana przez dyrektora Manfreda Beilharza. Zdecydowanie oszczędne użycie środków wyrazu i koncertowa gra aktorska. Tego Woyzecka trzeba zobaczyć." "Wiesbadener Kurier" "Wieczór premierowy uderzający głębią treści. Dyrektor Manfred Beilharz, który już wsławił się udanymi inscenizacjami klasyki, może teraz dzięki porywającej sztuce Woyzeck kontynuować tradycję pielęgnacji büchnerowskiego dorobku literackiego w Wiesbaden. Skąpa, przytłaczająca scenografia Bernda Holzapfela podkreśla dramatyzm wydarzeń i zachwyca niezwykłą siłą ekspresji". "Frankfurter Neue Presse" Hessisches Staatstheater z Wiesbaden George Büchner "Woyzeck" Inscenizacja: Manfred Beilharz Scenografia: Bernd Holzapfel Muzyka: Roman Beilharz Dramaturgia: Irma Dohn Obsada: Rainer Kühn (Woyzeck), Alexandra Finder (Maria), Uwe Kraus (Kapitan), Franz Nagler (Doktor), Lars Wellings (Tamburmajor), Wolfgang Böhm (Andrzej), Franziska Geyer (Małgorzata), Sebastian Muskalla (Pierwszy Rzemieślnik / Babcia), Benjamin Krämer-Jenster (Drugi Rzemieślnik / Żyd), Jan Käfer (Głupiec) i dzieci Premiera: 25 listopada 2006 .

Jan Loba
Materiały Teatru
7 grudnia 2007