300. przedstawienie na 70. lecie

W 1947 roku dwaj młodzi zapaleńcy, miłośnicy sztuk plastycznych i lalek - Jerzy Zitzman i Zenobiusz Zwolski postanowili założyć, w ówczesnym Bielsku, Teatr Kukiełek Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Banialuka. Od tamtego czasu na bielskiej scenie lalkowej zrealizowano łącznie 299 przedstawień dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Lwia część widowisk była i jest skierowana do młodszej publiczności - wprowadza widzów do świata teatru, kształci ich wrażliwość, pomaga oswoić trudne tematy, często po prostu zachwyca i sprawia radość. Bielską sceną lalkową na przestrzeni lat kierowali: Jerzy Zitzman, Zenobiusz Zwolski, Andrzej Łabiniec, Melania Karwatowa, Aleksander Antończak, Krzysztof Rau, Piotr Tomaszuk. Od 2003 roku dyrektorem jest Lucyna Kozień.

Od początków działalności Banialuka zajmuje istotne miejsce w środowisku teatralnym kraju. Realizowane w Bielsku-Białej przedstawienia, często wykraczają poza tradycyjne rozumienie teatru lalek i wywierają istotny wpływ na rozwój sztuki lalkarskiej. Z Banialuką współpracowali i współpracują czołowi polscy i zagraniczni twórcy m.in. reżyserzy: Zbigniew Poprawski, Bogusław Kierc, François Lazaro, Marián Pecko, Petr Nosalek; kompozytorzy: Zbigniew Karnecki, Bogumił Pasternak, Robert Mankovecky, Piot Klimek; scenografowie: Adam Kilian, Pavol Andraško, Zofia de Ines, Joanna Braun, Pavel Hubička. Także w biografiach wielu wysoko cenionych twórców np. Krystyny Miłobędzkiej, Joanny Kulmowej, Gustawa Morcinka, Stefana Themersona, Helmuta Kajzara, Jerzego Nowosielskiego, Wojciecha Kilara, Krzysztofa Pendereckiego odnaleźć można ślady współpracy z bielskim teatrem lalek. W swej długiej historii teatr był wielokrotnie nagradzany w różnorodnych konkursach teatralnych oraz podczas ogólnopolskich i zagranicznych festiwali. Tylko w ostatnich 15 latach zdobył ponad 30 nagród na festiwalach i przeglądach teatralnych oraz otrzymał m.in.: 11 "Złotych Masek" Nagród Artystycznych Marszałka Województwa Śląskiego; 13 Atestów - Świadectw Wysokiej Jakości i Poziomu Artystycznego przyznawanych przez Assitej Polski Ośrodek Stowarzyszenia Teatrów dla Dzieci i Młodzieży. O randze Teatru świadczy także fakt udziału w najbardziej prestiżowych festiwalach teatralnych: m.in. w Edynburgu, Awinionie i Cividale.

Pozarepertuarowa działalność Banialuki obejmuje przede wszystkim aktywność edukacyjną. Co roku organizowanych jest około 150 spotkań przybliżających teatr w formie oprowadzania po "magicznych miejscach teatru" i warsztatów teatralnych.

Istotnym elementem działalności teatru jest organizacja Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Lalkarskiej, który odbywa się w cyklu dwuletnim. Od 1966 roku Banialuka gościła około 350 teatrów z kraju i z zagranicy. Kolejna 28.edycja odbędzie się w dniach 22-27 maja 2018 roku.

Najnowsze, 300. przedstawienie zostało przygotowane specjalnie z myślą o 70-leciu teatru. Zrealizowane z rozmachem widowisko "Buratino" opowiada o teatrze i jest ukłonem w stronę widzów oraz wszystkich osób, które przez siedem dekad tworzyło bielską scenę lalkową.