40-lecie pracy

Krzysztof Orzechowski

Aktor, reżyser, dyrektor teatrów, pedagog. Absolwent Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie (1970) oraz Wydziału Reżyserii PWST - obecnie Akademii Teatralnej - w Warszawie (1981). Był aktorem Teatru Komedia (1970-1975), aktorem (1975-1987) i reżyserem (1986-1987) Teatru Dramatycznego w Warszawie; członkiem Rady Artystycznej Teatru im. J. Kochanowskiego w Opolu (1987-1988); reżyserem w Teatrze Ludowym w Krakowie (1989-1996). W latach 1997-1999 sprawował funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego krakowskiego Teatru Bagatela, od 1 lipca 1999 jest dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Od 1981 roku wykładowca PWST (obecnie Akademia Teatralna) w Warszawie. Jest doktorem habilitowanym i profesorem tej uczelni, wychowawcą wielu polskich reżyserów

Za dyrekcji Krzysztofa Orzechowskiego w Teatrze im. Juliusza Słowackiego odbyło się 75 premier repertuarowych i 10 okolicznościowych, 312 spotkań Krakowskiego Salonu Poezji, wiele występów gościnnych, festiwali, warsztatów teatralnych, spotkań, koncertów, projekcji, recitali. Odbyły się obchody setnych rocznic prapremiery Wesela, pierwszej inscenizacji Dziadów, śmierci Stanisława Wyspiańskiego, nadania Teatrowi imienia i 110-lecia Teatru. Zapoczątkowała działalność Scena przy Pompie (2000), Krakowski Salon Poezji (2002), Scena w Bramie (2003). Teatr i artyści z nim związani otrzymali 35 prestiżowych nagród i wyróżnień oraz 32 nominacje. Przeprowadzono m.in. remont elewacji i podziemi i renowację wnętrz zabytkowego gmachu. Z inicjatywy Krzysztofa Orzechowskiego ze środków unijnych w 2009 r. ruszyła przy Rajskiej 12 budowa nowoczesnego Małopolskiego Ogrodu Sztuki. W 2010 roku zaczęto rewitalizację zabytkowego magazynu przy Radziwiłowskiej z przeznaczeniem na działalność autystyczno-kulturalną. W Teatrze, który jest  jednym z najbardziej ekskluzywnych salonów Krakowa, odbywają się również liczne konferencje i sympozja o międzynarodowym znaczeniu.

ROLE Aktorskie
Teatralne
Student PWST w Krakowie
Aktor I (Korneliusz) – Hamlet, W. Szekspir, reż. Jerzy Wróblewski, Teatr Rozmaitości w Krakowie, premiera 2 XII 1967
W co się bawić – piosenki, W. Młynarski, reż. Halina Kwiatkowska, prem. X 1969, teatr PWST, przedstawienie warsztatowe
Żak – Podkanclerzy/Żołnierz, Anioł I – Złota Czaszka, J. Słowacki, reż. Jerzy Goliński, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, prem. 9.11.1969
Fisberto – Księżniczka na opak wywrócona, P. Calderon de la Barca, reż. Halina Gryglaszewska, prem. 24 I 1970, teatr PWST – rola dyplomowa
Willi – Niemcy, L. Kruczkowski, reż. Bronisław Dąbrowski, prem. 22 III 1970, teatr PWST – rola dyplomowa
Teatr Komedia w Warszawie
Zygmunt – Boso, ale w ostrogach, S. Grzesiuk, reż. Zbigniew Czeski, prem. 16 I 1971
Orsino – Wieczór Trzech Króli, W. Szekspir, reż. Alina Obidniak, prem. 18 X 1971
Prowadzący spektakl – Ferdynand Wspaniały, L.J. Kern, reż. Zbigniew Czeski, prem. 3 II 1973
Roman – Romans z wodewilu, W. Krzemiński wg S. Turskiego, reż. Przemysław Zieliński, prem. 14 IV 1973
Udział aktorski – Co tu jest grane? J. Pietrzak, reż. Zbigniew Czeski, prem. 26 I 1974
Taer – Błękitny potwór, C. Gozzi, reż. Zdzisław Leśniak, prem. 16 XI 1974
Teatr Dramatyczny w Warszawie
Walentik – Człowiek znikąd, reż. Ludwik René, prem. 30 XII 1972 (w obsadzie za T. Bartosika, od IX 1976 r.)
Inocenty – Iwona, księżniczka Burgunda, W. Gombrowicz, reż. Ludwik René, prem. 5 II 1975 (w obsadzie za S. Wyszyńskiego, od IX 1976)
Szatała – Śmierć Tariełkina, A. Suchowo-Kobylin, reż. Bohdan Korzeniewski, prem. 28 XI 1975
Pan Franciszek – U mety, K. H. Rostworowski, reż. Ludwik René, prem. 1 XII 1976
Król Francji – Król Lear, W. Szekspir, reż. Jerzy Jarocki, prem. 28 IV 1977
Udział aktorski – Wariacje, J. Grzegorzewski, reż. Jerzy Grzegorzewski, prem. 30 XII 1977
Posłaniec – Medea, Eurypides, reż. Stanisław Brejdygant, prem. 13 V 1978
Satyr, Lubowidzki – Noc listopadowa, reż. Maciej Prus, prem. 11 XI 1978
Listonosz – Styczeń, J. Radiczkow, reż. Wojciech Pokora, prem. 22 II 1979
Kszepszyciulski – Bałałajkin i spółka, S. Michałkow, reż. Ludwik René, prem. 21 VI 1979
Kapłan – Hamlet, W. Szekspir, reż. Gustaw Holoubek, prem. 28 XII 1979
Lokaj – Operetka, W. Gombrowicz, reż. Maciej Prus, prem. 8 V 1980
Jakub – Jak wam się podoba, W. Szekspir, reż. zbiorowa, prem. 31 X 1980
Mucjusz – Caligula, A. Camus, reż. Andrzej Chrzanowski, prem. 14 II 1982
Kusiciel – Mord w katedrze, T.S. Eliot, reż. Jerzy Jarocki, prem. 9 III 1982
Pan – Operetka, W. Gombrowicz, reż. Maciej Prus, II wersja, prem. 7 X 1983
Bożyszcze – Róża, S. Żeromski, reż. Maciej Wojtyszko, 1983 (spektakl zatrzymany przez cenzurę, odbyły się dwa zamknięte pokazy)
Teatr Bagatela w Krakowie
Lloyd Dallas – Czego nie widać, M. Frayn, reż. Krzysztof Orzechowski, prem. 30 XII 1998 Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
Dyrektor teatru – Post-Makbet, żart sceniczny, A. Burzyńska, reż. Krzysztof Orzechowski, (II Krakowska Noc Teatrów), 13 VI 2008
Bóg – Zakręcony Słowacki czyli noc w malinach, żart sceniczny, A. Burzyńska, reż. Krzysztof Orzechowski, (III Krakowska Noc Teatrów), 12 VI 2009
Dyrektor Teatru/Sprzątaczka – Krzyżacy, czyli teatr w kryzysie (albo koszmarny sen dyrektora), żart sceniczny, A. Burzyńska, reż. Krzysztof Orzechowski, (IV Krakowska Noc Teatrów), 18 VI 2010
Telewizyjne i filmowe
Willy – Sąsiedzi, reż. Aleksander Ścibor-Rylski, film 1969
Rudy – Frytki do wszystkich dań, A. Wesker, reż. Ireneusz Kanicki, 23 XI 1970
Młodzieniec – Elektra, J. Giraudoux, reż. Ludwik René, 22 V 1972
Policjant – Czerwone i brunatne, I. Radojew, reż. Assen Trajanow, 18 XII 1972
Bentejn – Krystyna i Erlend, wg S. Undsed, reż. Krystyna Sznerr, 1973
Ziemianin z Kalińca – Noce i dnie, reż. Jerzy Antczak, film 1975, serial TV 1977
Aimo Rykamo – Niebezpieczna zabawa, M. Waltari, reż. Maria Kaniewska, 23 I 1975
Gość Bismarcka – Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy, serial TV, reż. Jerzy Sztwiertnia, 1981
Kasjer – Mistrz i Małgorzata, serial TV, reż. Maciej Wojtyszko, 1988
Ordynator – Senność, reż. Magdalena Piekorz, film 2008
Radiowe
Jako aktor radiowy zadebiutował u Romany Bobrowskiej w rozgłośni krakowskiej w czasie studiów w PWST. Potem, już w Warszawie, głównie w latach 70., nagrał kilkaset audycji poetyckich i słuchowisk dla Teatru Polskiego Radia. Pracował z takimi reżyserami i realizatorami radiowymi jak: Zbigniew Kopalko, Wojciech Maciejewski, Wiesław Opałka, Juliusz Owidzki, Sławomir Pietrzykowski, Andrzej Pruski i inni.

KRAKOWSKI SALON POEZJI – gospodarz od 2002
Salon marzeń, 20 VI 2004 – Salon 99
Zaduszki poetyckie, 31 X 2004 – Salon 106
Pozdrowienia dla czarodzieja. Poezja K. I. Gałczyńskiego, 30 I 2005 – Salon 117
Zaduszki poetyckie, 31 X 2005 – Salon 141
Zaduszki poetyckie, 29 X 2006 – Salon 175
Kwiaty Polskie Juliana Tuwima, 6 V 2007 – Salon 199
Krakowski Salon Poezji w Teatrze im. Juliusza Słowackiego +100 spotkań, 7 X 2007 – Salon 208
Zaduszki poetyckie, 31 X 2007 – Salon 211
Jam król lamp. Poezja Włodzimierza Majakowskiego, 4 XI 2007 – Salon 212
Pieprzna noc w teatrze (II Krakowska Noc Teatrów), 13 VI 2008 – Salon 242
Zaduszki poetyckie, 31 X 2008 – Salon 249
Poezja i korespondencja rodzinna Zbigniewa Herberta, 9 XI 2008 – Salon 250
Bertolt Brecht, 23 XI 2008 – Salon 252
Górale i cepry w Betlejem, 21 XII 2008 – Salon 255
Słowacki na opak wywrócony (III Krakowska Noc Teatrów), 12 VI 2009 – Salon 276
Beniowski. Pieśni dalsze, J. Słowacki, 25 X 2009 – Salon 282
Książkę o miłości z miłością dedykują publiczności Maria i Jerzy Nowak, 29 XI 2009 – Salon 287
Bromby i Fikandra wieczór autorski, Maciej Wojtyszko, 31 I 2010 – Salon 293
Odyseja Homera, pieśni I, II, 28 II 2010 – Salon 297
Byłem u Ciebie w te dni, Fryderyku, 7 III 2010 – Salon 298
... miliard kilowatów + Wat. Poezja Aleksandra Wata, 13 VI 2010 – Salon 310

REŻYSERIA
Teatralna
Księżniczka Turandot, C. Gozzi, Teatr Dramatyczny w Warszawie, prem. 16 XI 1981 (także adaptacja i teksty piosenek)
Pierścień i róża, W.M. Thackeray, Teatr Komedia w Warszawie, prem. 20 XI 1982
Czarująca szewcowa, F. G. Lorca, Teatr Narodowy w Warszawie, prem. 21 IV 1983
Kandyd, Voltaire, Teatr Dramatyczny w Warszawie, prem. 9.VI 1985
A jednak powrócę..., O. Danek, Teatr Dramatyczny w Warszawie, prem. 6 V 1986
Pierścień i róża, W.M. Thackeray, Teatr Bagatela w Krakowie, prem. 13 I 1983
Hymn, G. Schwajda, Ośrodek Teatru Otwartego Kalambur, Wrocław, 21 I 1984
Ermida albo królewna pasterka, S.H. Lubomirski, Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu, prem. 25 X 1987
Kandyd, Voltaire, Teatr Bagatela w Krakowie, prem. 13 II 1988
Ambasador, S. Mrożek, Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu, prem. 4 XI 1988
Człowiek z marmuru – początek i koniec, J. Olczak-Ronikier, Teatr Ludowy w Krakowie, prem. 9 XII 1989
Opera żebracza, J. Gay, Teatr Ludowy w Krakowie, prem. 31 XII 1990 (także adaptacja i inscenizacja)
Wieczór Trzech Króli, W. Szekspir, Teatr Bagatela w Krakowie, prem. 16 III 1991
Nienawidzę, M. Koterski, Teatr Bagatela w Krakowie, prem. 7 XII 1991
Ich czworo, G. Zapolska, Stary Teatr w Krakowie, prem. 28 I 1992
Romeo i Julia, W. Szekspir, Teatr Ludowy w Krakowie, prem. 9 V 1992
Panna Tutli Putli, S.I. Witkiewicz, Teatr Bagatela w Krakowie, prem. 14 I 1993
Baśń o zaklętym jaworze, M. Kann, Teatr Ludowy w Krakowie, prem. 6 III 1993
Zatrute pióro, R. Harwood, Stary Teatr w Krakowie, prem. 4 XII 1993
Kandyd czyli optymizm, Voltaire, Teatr im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku, prem. 6 III 1994
Po górach, po chmurach..., E. Bryll, Teatr Ludowy w Krakowie, prem. 17 XII 1994
Tango, S. Mrożek, Teatr Ludowy w Krakowie, prem. 27 III 1996
Gimpel Głupek, I.B. Singer, Stary Teatr w Krakowie, prem. 14 IX 1996
Nocne tańce Wieczystego, J. Olczak-Ronikier, Teatr Ludowy w Krakowie, prem. 7 II 1997
Pan Jowialski, A. Fredro, Teatr Ludowy w Krakowie, prem. 25 X 1997
Panna Tutli Putli, S.I. Witkiewicz, Teatr Bagatela w Krakowie, wznowienie, prem. 15 XII 1997
Czego nie widać, M. Frayn, Teatr Bagatela w Krakowie, prem. 30 XII 1998
Tomasz Mann, J. Łukosz, Stary Teatr w Krakowie, prem. 9 IV 1999
Serce moje gram, widowisko z okazji 100-lecia prepremiery Wesela S. Wyspiańskiego, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 16, 17 III 2001, (także scenariusz i inscenizacja)
Pastorałka na nowy wiek, B. Maj, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 15 XII 2001
Zaduszki – Wyspiański, Spektakl galowy w setną rocznicę śmierci Twórcy, scenariusz J. Popiel, Teatr im. Juliusza Słowackiego, 28 XI 2007
Szalona noc w Teatrze, scenariusz A. Burzyńska, 9 VI 2007, I Krakowska Noc Teatrów
Post-Makbet, A. Burzyńska, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, II Krakowska Noc Teatrów, 13 VI 2008
Ja, Feuerbach, T. Dorst, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 18 XII 2008
Sylwester w teatrze, A. Burzyńska, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 31 XII 2008
Zakręcony Słowacki, czyli noc w malinach, A. Burzyńska, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, (III Krakowska Noc Teatrów), 12 VI 2009
Krzyżacy, czyli teatr w kryzysie (albo koszmarny sen dyrektora), A. Burzyńska, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, IV Krakowska Noc Teatrów, 18 VI 2010
Telewizyjna
Wierzyciele, A. Strindberg, 21 V 1984 – reżyseria
Umieranie wieku, O. Mandelsztam, 25 V 1989 – scenariusz, reżyseria
Reformator, M. Kulisz, 19 III 1990 – reżyseria
Rozpacz, V. Nabokov, 1995 – reżyseria
To jest możliwe tylko tutaj, widowisko muzyczne, TVP Kraków, 1995 – scenariusz i reżyseria
Ludzie, kamienie, osobliwości – muzyczny przewodnik po Krakowie, film video, TVP Kraków, 1996 – scenariusz i reżyseria
Siedem jest bestii moich, czyli cyrk metafizyczny Wiesława Dymnego, TVP Kraków, 1998 – reżyseria

Praca pedagogiczna

Z Akademią Teatralną związany jest od 1981 roku. Na Wydziale Reżyserii prowadzi zajęcia  kierunkowe – seminarium reżyserskie dla studentów I roku, a studentów III roku, w ramach ćwiczeń praktyczno – teoretycznych, zapoznaje z teoriami rozumienia i interpretowania tekstu oraz niektórymi koncepcjami semiotyki kultury. W bieżącej kadencji zasiada w senacie Uczelni.
ORAZ
asystent reżyserii (m.in. Operetka W. Gombrowicza, reż. M. Prus, 1980, 1983; Jak wam się podoba W. Szekspira, 1980 – Teatr Dramatyczny, Warszawa), inscenizacja (Pierścień i róża W. M. Thackeraya, reż. Jacek Tomasik, Teatr im.A. Węgierki, Białystok, 1998), adaptacja sceniczna (Kandyd czyli optymizm Voltera, adaptacja z Maciejem Wojtyszko: Teatr Baj Pomorski, Toruń, 2004; Teatr Groteska, Kraków, 2004; Teatr Rampa, Warszawa, 2005; Teatr im. J. Szaniawskiego, Płock, 2006), opieka artystyczna i inne

NAGRODY i ODZNACZENI A
1992 Nagroda Rektora Akademii Teatralnej w Warszawie za szczególne osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze
1998 Złota Maska dla najlepszego spektaklu roku 1997 w plebiscycie publiczności Krakowa dla przedstawienia Pan Jowialski
1998 XXIII Opolskie Konfrontacje Teatralne, nagroda za reżyserię spektaklu Pan Jowialski
2002 Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
2003 Złoty Krzyż Zasługi
2003 Nagroda im. Stanisława Pruszyńskiego za wkład pracy społecznej w organizację dorocznych Festiwali Twórczości Osób Niepełnosprawnych „Albertiana”
2005 Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”
2009 Nagroda I stopnia Ministra Kultury Sztuki i Dziedzictwa Narodowego za szczególne osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne
2009 Odznaka „Honoris Gratia”

 „Ci, którzy mają tylko jeden talent, śpią spokojnie. Ci, którzy mają ich wiele, skazani są na ciągłe wędrowanie” – te słowa XVIII-wiecznego angielskiego filozofa Davida Hume’a bardzo dobrze pasują do curriculum professionis Krzysztofa Orzechowskiego. Aktor, reżyser, dyrektor teatrów, pedagog
– i imponująca biografia zawodowa: ponad czterdzieści ról teatralnych i filmowych, tyleż samo wyreżyserowanych spektakli, prawie trzydzieści lat pracy pedagogicznej i aktywny wkład w kształcenie wielu wybitnych twórców teatru, a – jakby tego było mało – trzynaście lat zarządzania dużymi instytucjami teatralnymi i wiele nowatorskich pomysłów, jak je rozwijać i poszerzać obszary
ich działania. Wobec tej ilości dokonań, czterdziestolecie pracy wydaje się liczbą wcale nie tak dużą, jak mogłoby to wyglądać na pierwszy rzut oka.
Ale w tej biografii daje się dostrzec nie tylko owo nieustanne poszukiwanie i twórczy niepokój, który miał na myśli Hume. Szczęśliwym zrządzeniem losu, to także harmonijne uzupełnianie się talentów – dobry reżyser, to przecież taki, który potrafi wczuć się w sytuację aktora – i odwrotnie, dobry dyrektor
teatru, to taki, który, dzięki własnym doświadczeniom, potrafi lepiej zrozumieć potrzeby reżyserów i aktorów, i wreszcie – ten, kto kształci ludzi teatru, może ich wszechstronnie przygotować do przyszłego zawodu, jeśli sam poznał go z wielu możliwych stron.

Wyrażając nasz podziw, uznanie i podziękowanie za wszystkie lata wspaniałej pracy w teatrze i dla teatru – życzymy Drogiemu Jubilatowi niesłabnących sił i nieustającej energii w dalszym owocnym czerpaniu z tych wszystkich zdolności, dzięki którym także i nasze życie w teatrze staje się lepsze i ciekawsze.
Przyjaciele z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie

(-)
Materiały Teatru
29 września 2010

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...