Adam Hanuszkiewicz nie żyje

wspomnienie aktora, reżysera i dyrektora

Zmarł Adam Hanuszkiewicz, wybitny aktor i reżyser teatralny. Miał 87 lat. Karierę aktorską rozpoczynał na deskach rzeszowskiego Teatru im. Wandy Siemaszkowej. Jego pierwszą rolą było zastępstwo w operetce "Miłość na Marsie", zaś w repertuarze dramatycznym debiutował w 1945 roku w "Zemście" rolą Wacława.

Egzamin aktorski zdał rok później w Łodzi, gdzie otrzymał dyplom z wyróżnieniem. W latach 1946-49 był członkiem zespołu Juliusza Osterwy w Krakowie, później przeniósł się do warszawskiego Teatru Rozmaitości.

Od 1950 roku występował w Teatrze Polskim w Poznaniu, gdzie w 1951 zadebiutował jako reżyser sztuką "Niespokojna starość". W 1955 roku wyjechał do Warszawy, gdzie grał w Teatrze Polskim. Był też jednym z twórców Teatru Telewizji - wyreżyserował sztukę "Złoty lis" Jerzego Andrzejewskiego, którą rozpoczął swoją długoletnią współpracę z telewizją. Na jej potrzeby wyreżyserował m.in. utwory Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Jean-Paula Sartre\'a, Marka Hłaski, Josepha Conrada i Tadeusza Różewicza. Od 1956 roku był aktorem, a od 1963 również dyrektorem warszawskiego Teatru Powszechnego, gdzie wystawił m.in. "Wesele" (1963) i "Wyzwolenie" (1966) Stanisława Wyspiańskiego. W "Zbrodni i karze" zagrał Raskolnikowa. W 1968 roku Adam Hanuszkiewicz objął funkcję dyrektora Teatru Narodowego, gdzie wyreżyserował m.in. "Nie-boska komedię" (1969), "Hamleta", "Proces", "Makbeta" i "Antygonę" (1973). Za czasów jego dyrekcji scena Teatru Narodowego cieszyła się dużą popularnością, przyciągając szczególnie młodą widownię, jednak Hanuszkiewicz często musiał odpierać zarzuty licznych krytyków swojej wizji teatru.

W latach 70. reżyser kontynuował karierę w Teatrze Narodowym, wystawiając utwory Mickiewicza, Słowackiego, Wyspiańskiego, Fredry i Kochanowskiego, a także klasyków rosyjskich: Czechowa, Gogola, Turgieniewa i Dostojewskiego. Ze stanowiska został odwołany w 1982 roku, zaś w okresie stanu wojennego przyłączył się do aktorów bojkotujących występy w telewizji. W latach 80. współpracował z warszawskimi teatrami Studio i Ateneum, scenami łódzkimi oraz zagranicznymi. Od roku 1989 Hanuszkiewicz jest dyrektorem Teatru Nowego w Warszawie, gdzie wystawia sztuki polskich klasyków, oraz przedstawienia inspirowane ich tekstami, które reżyser odczytuje na swój własny sposób.

Jako aktor filmowy Adam Hanuszkiewicz zadebiutował w roku 1949 rolą Władka w dramacie wojennym "Za wami pójdą inni" (1949) w reżyserii Antoniego Bohdziewicza. W dramacie "Czas przeszły" (1961) Leonarda Buczkowskiego aktor zagrał Frama - żołnierza podziemia niesłusznie oskarżonego o zdradę. W postać bohaterskiego speleologa Marka Hanuszkiewicz wcielił się w filmie "Zuzanna i chłopcy" (1961), zaś jako profesor w szkole teatralnej pojawił się w czwartej części "Dekalogu" (1988) Krzysztofa Kieślowskiego. Rolę seniora rodu Winterów Hanuszkiewicz zagrał w serialu "Marzenia do spełnienia" (2001-02). W 2001 roku aktor wcielił się w postać hrabiego Storzana w serialu i filmie "Przedwiośnie" w reżyserii Filipa Bajona.

Reżyser i aktor jest laureatem wielu nagród - m.in. pięciu Złotych Ekranów - i odznaczeń państwowych, w tym Zasłużonego dla Kultury Narodowej (1989). W roku 2002 Hanuszkiewicz otrzymał z okazji 50-lecia TVP statuetkę "Gwiazda Telewizji Polskiej" za stworzenie teatru telewizji jako odrębnej kategorii sztuki.

W życiu prywatnym Adam Hanuszkiewicz był żonaty z aktorkami: Zofią Rysiówną, Zofią Kucówną i Magdaleną Cwenówną. Jego syn Piotr Hanuszkiewicz jest reżyserem filmowym.

Adam Hanuszkiewicz zmarł w niedzielę, 4 grudnia, w warszawskim szpitalu przy ul. Stępińskiej.

(-)
film.onet.pl, PAP
5 grudnia 2011

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia