Ambroży Klimczak (1914 - 1985)

Aktor teatralny, telewizyjny, radiowy i filmowy.

Urodził się 18 grudnia 1914 w Straconce /k Bielska-Białej. Zmarł 3 sierpnia 1985 w Krakowie.

Przed wojną był działaczem Bielskiego Towarzystwa Teatru Polskiego, TURu oraz organizatorem amatorskiego zespołu teatr, w Straconce.

Po wojnie założył pierwszy teatr ochotniczy w Bielsku-Białej. W 1947 zdał eksternistyczny egzamin ZASPu i został zaangażowany przez Stanisława Kwaskowskiego do zespołu Teatru Polskiego w Bielsku-Cieszynie.

Pierwsze jego role na scenie zawodowej to m.in. Interesant w „Kto mówi, że nie piję?!..." Wincentego Rapackiego w reż. Stanisława Dębicza (31 grudnia 1947), Piotr w „Przyjaciel nadejdzie wieczorem" Jacquesa Companeza i Yvana Noe w reż. Stanisława Dębicza (22 stycznia 1948), Piotr Bobczyński w "Rewizorze z Petersburga" Mikołaja Gogola w reż. (15 lutego 1948), Podkolesin w "Ożenku" Mikołaja Gogola w reż. Stanisława Kwaskowskiego (28 października 1948), Fred w "Pigmalionie" Bernarda Shawa, Wicherkowski w "Domu otwartym" Michała Bałuckiego w reż. Stanisława Dębicza (29 maja 1948), Papkin w "Zemście" Aleksandra Fredry i Tobiasz Czkawka w "Wieczorze Trzech Króli" Williama Szekspira w reż. Stanisława Kwaskowskiego (3 maja 1949).

W 1949 wraz ze Stanisławem Kwaskowskim przeszedł do Teatru Wybrzeże w Gdańsku i w zespole tego teatru pozostał dwa sezony, grając m.in. Gremia w „Poskromieniu złośnicy" Williama Szekspira w reż. Stanisława Kwaskowskiego (24 września 1949). Jana Ignacego Podkolesina w „Ożenku" Mikołaja Gogola w reż. Stanisława Kwaskowskiego (30 października 1949), Majcherka w "Królowej przedmieścia" Konstantego Krumłowskiego w reż. Bronisława Kassowskiego (8 stycznia 1950), Rzecznickiego w "Fantazym" Juliusza Słowackiego w reż. Dobiesława Damięckiego (3 grudnia 1950), Pan Zgoda w „Świętoszku" Moliere'a w reż. Jerzego Waldena (1 marca 1951) i Swiekołkina w „Zwykłym człowieku" Leonida Leonowa w reż. Stanisława Kwaskowskiego (5 maja 1951).

W latach 1951-85 był aktorem Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Grał tu m.in. Grigorija Antonycza Bakina w spektaklu "Talenty i wielbiciele" Aleksandra Ostrowskiego w reż. Henryka Szletyńskiego (16 września 1951), Leforta „Kruki" Henry'ego Becque w reż. Romana Niewiarowicza (18 lipca 1952), Sędziego „W małym domku" Tadeusza Rittnera w reż. Józefa Karbowskiego (7 kwietnia 1955), Żyda „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego w reż. Bronisława Dąbrowskiego (29 września 1956), Schwarza „Zbójcy" Friedricha Schillera w reż. Mieczysława Górkiewicza (16 listopada 1961), Obrzędnika i Kruka „Dziady" Adama Mickiewicza w reż. Bohdana Korzeniewskiego (5 czerwca 1963), Milewskiego "Żabusia" Gabrieli Zapolskiej w reż. Romana Niewiarowicza (20 marca 1965), Muzykanta „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego w reż. Lidii Zamkow (27 marca 1969), Dobczyńskiego w „Rewizorze" Mikołaja Gogola w reż. Jerzego Krasowskiego (9 grudnia 1972), Ojca "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego w reż. Piotra Paradowskiego (1 czerwca 1973), Anzelma "Dyliżans" Aleksandra Fredry w reż. Jerzego Golińskiego (24 lutego 1968), Fortynbrasa "Król IV" Stanisława Grochowiaka w reż. Zbigniewa Wilkońskiego (27 marca 1979). Bezdomnego „Brat naszego Boga" Karola Wojtyły w reż. Krystyny Skuszanki (13 grudnia 1980), Doktora Garcyję „Trans-Atlantyk" Witolda Gombrowicza w reż. Mikołaja Grabowskiego (27 listopada 1982) i Kapłana Heliogabalę „Irydion" Zygmunta Krasińskiego w reż. Mikołaja Grabowskiego (12 listopada 1983).

Gościnnie występował w Teatrze Ziemi Krakowskiej w Tarnowie: Lenin "Szósty lipca" Michała Szatrowa w reż. Zbigniewa Kuźmińskiego (21 kwietnia 1970), Joe Keller "Wszyscy moi synowie" Arthura Millera w reż. Noemi Korsana (22 maja 1971) i Horodniczy „Rewizor" Mikołaja Gogola w reż. Noemi Korsana (4 lutego 1972).

W Teatrze Telewizji zadebiutował 24 maja 1974 w spektaklu „Wariatka z Chaillot" Jeana Giraudouxa w reż. Krystyny Skuszanki oraz m. in. w spektaklach „Pelleas i Melisanda" Maurice'a Maeterlincka (Doktor) w reż. Laco Adamika (10 czerwca 1977),
„Niebezpiecznie panie Mochnacki" Jerzego Mikke (Prezydent Lubowiecki) w reż. Jerzego Krasowskiego (23 listopada 1980) oraz „Nie-Boska komedia" Zygmunta Krasińskiego (Gość chrzestny, arystokrata) w reż. Zygmunta Hübnera (11 października 1982).

Zagrał też kilka ról filmowych m. in. w „Stawce większej niż życie" w reż. Janusza Morgensterna (1968), „W te dni przedwiosenne" (1975), „Zapach ziemi" (1977), „Pasja" (1977), „Grzeszny żywot Franciszka Buły" (1980) i „Przeznaczenie" (1983).

W Teatrze Polskiego Radia po raz pierwszy wystąpił 28 września 1952 w słuchowisku Kazimierza Barnasia „Narada w Biczownikach" w reż. Władysława Krzemińskiego, a także m. in. w: „Beatrix Cenci" Juliusza Słowackiego (Odźwierny Watykanu) w reż. Bronisława Dąbrowskiego (19 listopada 1959) i „Osoba" Tadeusza Hołuja (Ojciec) w reż. Romany Bobrowskiej (1 maja 1983).
Ostatnią premierę zagrał 3 stycznia 1985, także w teatrze radiowym. Był to „Daniel" Stanisława Wyspiańskiego w reż. Grzegorza Styły.

1 czerwca 1985 przeszedł na emeryturę.
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Odznaczenia:
1972 - Złota Odznaka Miasta Krakowa
1983 - Krzyż Oficerski OOP
Zasłużony Działacz Kultury
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Źródło: Almanach sceny polskiej, E-teatr, FilmPolski

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
18 grudnia 2023

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia