Bardzo mocne zakończenie

„Teatr wśród mediów" - Artur Duda, Marzenna Wiśniewska, Bartłomiej Oleszka - Wydawnictwo Naukowe UMK

Raport ze stanu badań nad teatrem i mediami. Jedną z wielu wartości tej pozycji są jej autorzy, uznani w kraju i poza nim specjaliści, dla których teatr w powiązaniu ze współczesnymi mediami stanowi przedmiot naukowych rozważań i działań praktycznych. I co ważne, pracują w różnych ośrodkach uniwersyteckich. Dzięki temu, czytelnik poznaje wiele punktów widzenia, zróżnicowane metody badawcze oraz narzędzia pracy naukowej koncentrujące się wokół zagadnienia będącego tytułem tej zbiorowej pracy.

Marek Bielacki - Akademia Muzyczna w Łodzi, Łukasz Borowiec KUL z Lublina, Artur Duda, Marzenna Wiśniewska, Bartłomiej Oleszek, Piotr Skrzypczak, Paulina Tchurzewska – UMK Toruń, Jacek Mikołajczyk, Dorota Fox, Adriana Świątek oraz Aneta Głowacka z Uniwersytetu Śląskiego, Leszek Karczewski, Katarzyna Wielechowska z Uniwersytetu Łódzkiego, Monika Kostaszuk-Romanowska z Uniwersytetu w Białymstoku, Rafał Maciąg z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Sabina Macioszek - Uniwersytet Wrocławski, Joanna Ostrowska i Maciej Szatkowski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Nada Satkova – Uniwersytet Masaryka w Brnie oraz Dorota Sosnowska, autorka książek, wiceprezes Fundacji Propaganda.

Warto znać nazwiska osób zajmujących się związkami teatru z innymi mediami, teatrem jako medium czy obecnością mediów w teatrze. Warto poznać ich badawcze obszary, ponieważ teatr sam w sobie jest już pasjonujący. A współcześni twórcy działający w teatrze, nie tylko interesują się, ale także wprowadzają do niego wiele najnowszych rozwiązań technologicznych. Jak napisali redaktorzy, książka ta ma zaprosić czytelników i zainteresowanych do „myślenia rozpiętego między różnymi założeniami i stanowiskami". I jak twierdzą, już sam tytuł, a zwłaszcza przyimek „wśród" daje możliwość „włączenia teatru w obszar mediów, umieszczania teatru i performensów na żywo obrębie mediasfery, ale bez zapominania o ich odrębności".

Materiał na temat teatru wśród mediów został przez redaktorów książki uporządkowany w bardzo przemyślany sposób. Od ogólnie pojętych rozważań teoretycznych po teksty zajmujące się konkretnymi przykładami spektakli czy performensów. W części pierwszej autorzy przedstawiają pola badawcze nad relacjami teatru oraz mediów. W kolejnej, koncentrują się nad badaniami w aspekcie teatru jako medium. Tutaj warto zwrócić uwagę na rozbiór miniaturowego spektaklu Samuela Becketta „Oddech" oraz na dramat nō Motokiyo Zeamiego „Wiatr w sosnach". Ciekawie czyta się także rozważania na temat roli ciała w teatralnej myśli oraz w działaniach praktycznych oraz refleksje na temat sztuki lalkarskiej. Interesujące są rozpatrywania nad zagadniemiem teatru jako medium politycznego oraz teatru publicznego w Ameryce. Nie brakuje też ciekawych interpretacji wokół teatru jako medium oburzonych w świetle niedawnego przedstawienia „Golgota Picnic". Nie brakuje też rozmyślań na temat koncepcji „teatru jako medium ludzkiego na przykładzie działalności teatru toruńskiego".

Kolejny blok tekstów poświęcony jest tematowi związanemu z remediacją teatru. Ilustruje to analiza obrzędu weselnego związanego z kulturą huculską. Są również bardzo ciekawe interpretacje zastosowania nowoczesnych technologii medialnych w spektaklach czeskich realizatorów. Nie brakuje i omówienia zagadnień związanych teatrem oraz słuchowiskami radiowymi.

Są także wywiady, w których polscy reżyserzy opowiadają o spektaklach „hybrydowych", w których obecność aktora na scenie łączona jest z hologramami i technikami wizualizacyjnymi. Końcowa część to interesujące rozważania na temat performensów na żywo i tych zmediatyzowanych. Nie brakuje dociekań i porównań filmu Wajdy „Danton" z telewizyjną wersją „Sprawy Dantona" Klaty. Są również fascynujące związki pomiędzy kinem a kabaretem. I bardzo mocne jest zakończenie, czyli rozważania nad „Podróżą magiczną" zespołu „Skaldowie" oraz nad suitą baletową Andrzeja Zielińskiego w aspekcie wielomedialności muzyki popularnej kontra zróżnicowane „wcielenia" medialne.

Książka ta nie tylko polaryzuje zagadnienia i pojęcia związane z jej tytułem, ale także pozwala na przeprowadzenie swoistej kwerendy poprzez najważniejsze ośrodki akademickie kraju, by przyjrzeć się bliżej prowadzonym w nich badaniom nad ogólnie pojmowanymi relacjami pomiędzy teatrem a mediami. Jest bardzo ciekawą płaszczyzną dla wymiany poglądów. Daje też ogląd na współcześnie prowadzone badania oraz na kondycję współczesnego teatru i mediów. Bo jak napisał jej recenzent, prof. Dariusz Kosiński „we współczesnej kulturze aż roi się od prób włączania teatru i perfomensów na żywo w obszar mediów, rozwijają się dynamicznie nowe formy teatru remediowanego (teatru telewizji, radia) i wchodzącego w multimedialne relacje z innymi środkami przekazu".

Ilona Słojewska
Dziennik Teatralny
6 czerwca 2017

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...