Barokowe postacie ze skacowanej wyobraźni Szczepana

Nieczęsto zdarza się okazja do rozmowy z klasykiem dramatopisarstwa o jego sztuce. Z Sofoklesem, Williamem Szekspirem, Molierem, Samuelem Beckettem od dawna nie można. Udało się z Michałem Walczakiem
Michał Walczak 27-letni dramaturg zrealizował w Małej Sali Teatru Nowego autorskie przedstawienie 'Kac'. Sztukę teatr zamówił u niego specjalnie dla Sceny Młodych. Tworzą ją absolwenci aktorstwa na Filmówce sprzed dwóch lat, zatrudnieni całą grupą przez Jerzego Zelnika, szefa artystycznego w Nowym. Poniedziałkowa prapremiera 'Kaca' zainauguruje prezentacje przedstawień II Spotkań Teatrów Miast Partnerskich. Walczak jest najciekawszym dramaturgiem współczesnym, młodym klasykiem. Napisał 'Piaskownicę', 'Dziwną rzekę', 'Smutną królewnę', 'Kopalnię', 'Pierwszy raz'. Jego sztuka 'Podróż do wnętrza pokoju' trafiła do Teatru Telewizji, a po 'Nocny autobus' sięgnął krakowski Stary Teatr. Specjalnie dla 'Gazety' autor charakteryzuje postacie z prapremierowego dramatu. Szczepan Szybko (Ksawery Szlenkier) Michał Walczak: To fizyk teoretyczny z duszą artysty. Przed trzydziestką, ale zdążył już sięgnąć dna w knajpie, w której rozgrywa się sztuka. Na scenie zjawiają się różne postacie, być może jednak istnieją tylko w malignie skacowanego Szczepana. Kiedy w czerwcu zacząłem próby, tekst nie był jeszcze skończony. Umówiłem się z Jerzym Zelnikiem, że zagrają u mnie wszyscy ze Sceny Młodych. Od pewnego momentu pisałem więc 'pod aktorów'. Nie wszystkie role są sobie równe, każda jednak ma w sobie coś interesującego. Powstała szopka: postacie wpadają na scenę, błyszczą bardzo intensywnie i znikają. Aktorzy chcieli dyskutować z propozycjami ról, ale nie dopuszczałem do szerokich negocjacji, by zachować dla siebie ostateczny ruch. To, w jaki sposób interpretowali szkice scen, miało i tak duży wpływ na ostateczną postać tekstu. Napisałem przynajmniej pięć wersji tekstu. Przygotowałem megamateriał, który potem ciąłem i skracałem. Wersja ostateczna i tak jest dość barokowa przez wielość wątków i postaci. Kac przywodził mi na myśl tak wiele skojarzeń, że dla klarowności sztuki mogłem wybrać tylko te najgęstsze. Sylwek (Mariusz Ostrowski) Michał Walczak: Alter ego Szczepana. On już podnosi się z alkoholowej depresji, zmienia się, chociaż wciąż zionie frustracją i żalem. Zawinił czymś w przeszłości, teraz odpokutowuje. W końcu spełnia się z Haneczką. Haneczka (Katarzyna Cynke) Michał Walczak: Okularnica ukrywająca swoją kobiecość. Uwodzi Szczepana wspólnymi zainteresowaniami. W końcu traci go, lecz odnajduje Sylwka. To dość karkołomna przewrotka fabularna. Haneczka zjawia się na scenie jako ufna dziewczyna, niedoświadczona w miłości, za to z głową pełną lektur. Gdy z niej schodzi, zyskuje Sylwka - i dystans. Jola (Monika Buchowiec) Michał Walczak: Przeciwieństwo Haneczki - feministka, intelektualistka w typie Kazimiery Szczuki. Ostra laska, zdecydowanie krytykująca Hankę; dzięki temu dojrzewa emocjonalnie. Eryk (Michał Bieliński) Michał Walczak: Toksyczny brat Haneczki, który strzeże cnoty siostry. Rości sobie takie prawo, bo kocha ją obsesyjnie. Wciąż wraca do przeszłości, kiedy jako brzdące biegali razem po łące. Nie wiadomo, gdzie pracuje: prawdopodobnie tropi jakieś afery, ściga przestępców. To napięty mały macho, który także przechodzi przemianę. Gdy spotyka się z Jolą, nagle okazuje się, że tych dwoje pozornie oschłych ludzi także potrzebuje miłości. Kasia Kołderka (Malwina Irek) Michał Walczak: Archetyp chłopięcych wyobrażeń, symbol erotyzmu, masturbacyjny demon Szczepana. Dręczy go w snach. Gdy jego miłość do Hanki zostaje sprowadzona na ziemię, z nieświadomości Szczepana wyłania się Kasia - uosobienie najseksowniejszej koleżanki z VII klasy podstawówki, przynosząc wspomnienie pierwszego erotycznego doświadczenia. Jasiek (Grzegorz Sobota) Michał Walczak: Zjawia się niespodziewanie w II akcie, 'z sufitu'. Jest dla Szczepana kimś takim jak w 'Ślubie' Witolda Gombrowicza Władzio dla Henryka: pomaga, wysłuchuje zwierzeń. Jako elegancki urzędnik stanowi przeciwieństwo artystowskiego Szczepana. Dziewczyna z Palcem (Kamila Salwerowicz) Michał Walczak: Dziecko-kwiat, postać wyzwolona, afirmująca chaos. Zachowuje się tak, jak gdyby cały czas była pod wpływem narkotyków. Mówiąc po ludzku: pogubiona dziewczyna. Myślę o niej nierealistycznie jak o nimfie, o Puku ze 'Snu nocy letniej Szekspira'. Mistrz (Dymitr Hołówko) Michał Walczak: Symbol naukowca, który kiedyś był autorytetem, teraz 'spsiał', pije, stał się własną karykaturą. Być może był wykładowcą Szczepana na studiach. Doktor (Łukasz Pruchniewicz) Michał Walczak: Portretuje świat służby zdrowia. Stanowi satyrę na polskie szpitale. Nie tłumaczę, w jaki sposób facet z knajpy nagle staje się lekarzem. Pani Lela (Aleksandra Mikołajczyk) Michał Walczak: To mój mały hołd dla prawdziwej pani Leli, która prowadzi bar Marcinek na Podwalu w Warszawie - to ulubiona knajpa studentów Akademii Teatralnej. Pani Lela udziela im kredytów... Tutaj potraktowałem ją skrótowo, jako Matkę Polkę polskich knajp, taką panią za barem w stroju ludowym. Sprzedawczyni (Zuzanna Wierzbińska) Michał Walczak: Zwyczajna sklepowa, chociaż bywa także biedronką, a nawet nietoperzem. Pan od Jogi (Bartosz Turzyński) Michał Walczak: To postać dygresja. Dzięki niemu parodiujemy nie jogę, ile naiwne poszukiwania płytkiej duchowości. To błazen, który podśmiewa się z aktorów, widowni, z samej sztuki. Uciera nosa aspiracjom do wielkiej sztuki, ale - jak to błazen - wypowiada kilka ważnych rzeczy. 'Kac' Michała Walczaka. Reżyseria autora, scenografia Szymon Gaszczyński, muzyka Michał Górczyński. Prapremiera w poniedziałek o godz. 19.15 w Małej Sali Teatru Nowego.
Notował Leszek Karczewski
Gazeta Wyborcza Łódź
21 października 2006
Portrety
Michał Walczak

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia