Cały rok należał do Grotowskiego

Dziś, zaraz przy wejściu ze wschodniej pierzei Rynku pod numerem 27 w Przejściu Żelaźniczym, pod tablicą upamiętniającą największego reformatora teatru i poszukiwacza nowych dróg, pojawią się symboliczne kwiaty i zapłoną znicze. Właśnie mija jedenasta rocznica śmierci Jerzego Grotowskiego, założyciela i animatora Teatru Laboratorium, który na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego wieku zdobył światowy rozgłos. Także dziś w Warszawie rozpoczyna się dwudniowa konferencja naukowa "Grotowski Narracje", która oficjalnie zakończy Międzynarodowy Rok Grotowskiego. Dotychczas żadnemu polskiemu twórcy z takiej okazji świat nie poświęcił tyle czasu, starań i uwagi. Tylko w samym Nowym Jorku od lutego do lipca ubiegłego roku przygotowano dwadzieścia różnych przedsięwzięć. Od konferencji, sesji, wystaw, po filmowe pokazy i teatralne staże. Patronował im prof. Richard Schechner największy propagator myśli teatralnej Grotowskiego na kontynencie amerykańskim. 

- Latem 2008 roku pisałem: " Jerzy Grotowski zmarł, ale jego wpływ na światowy teatr wciąż rośnie", co potwierdziły zdarzenia dosłownie na całym świecie związane z obchodami Roku Grotowskiego - podkreślał w swoich wystąpieniach prof. Richard Schechner z Tisch School of Arts przy New York University. 

W Paryżu podobną rolę jak Schechner w Nowym Jorku odegrali Peter Brook, którego premierowy spektakl obejrzymy w najbliższą sobotę na Scenie na Świebodzkim oraz autorytet wśród francuskich krytyków teatralnych Georges Banu. Na paryskiej Sorbonie i w College de France odbyły się sesje naukowe o antropologii teatru według Grotowskiego. 

Od kilku do kilkunastu zdarzeń przypominających sylwetkę legendy teatru XX wieku obywało się w dziesiątkach miast na całym świecie, m.in.: Barcelonie, Berlinie, Bratysławie, Budapeszcie, Bukareszcie, Canterbury, Delfach, Düsseldorfie, Hawanie, Irvinie, Londynie, w Los Angeles, Madrycie, Pradze, Rzymie, Sztokholmie, Wiedniu. Wiele spotkań poświęconych twórcy odbywało się spontanicznie. Motorem większości działań związanych z Rokiem Grotowskiego był wrocławski Instytut im. Jerzego Grotowskiego, któremu patronatu nad międzynarodowym świętem udzieliło UNESCO i wpisało je do swojego kalendarza. 

- Bardzo nam zależało, by Rok Grotowskiego w 10. rocznicę jego śmierci, 50. rocznicę powstania Teatru Laboratorium i 25. rozwiązania teatru przez jego członków w roku 1984, był wydarzeniem międzynarodowym - mówi Jarosław Fret, dyrektor Instytutu. - Z wielu stron spotykaliśmy się z wielką życzliwością. W ramach naszych obchodów, właśnie we Wrocławiu odbyło się wręczenie Europejskiej Nagrody Teatralnej, którą otrzymał Polak, związany licznymi realizacjami z Dolnym Śląskiem i jego stolicą - Krystian Lupa - dodaje Fret. 

Punktem kulminacyjnym obchodów był festiwal przyjaciół i duchowych braci Grotowskiego "Świat wobec prawdy". - Zaprosiliśmy znakomitych twórców: Roberta Bacciego, Eugenio Barbę, Pinę Bausch, Petera Brooka, Alvisa Hermanisa, Krystiana Lupę, Richarda Schechnera, Tadashiego Suzuki, Theodorosa Terzopoulosa, Krzysztofa Warlikowskiego, Anatolija Wasiliewa oraz oczywiście Ludwika Flaszena. Nasz Instytut nie ma zamiaru jednak siadać na laurach. Współprodukowaną przez nas premierą spektaklu Brooka w najbliższą sobotę otwieramy następną kartę - podkreśla dyrektor Jarosław Fret. 

Grotowski trzema przedstawieniami ("Akropolis" wg Wyspiańskiego, "Książę Niezłomny" wg Calderona-Słowackiego i "Apocalipsis cum figuris" wg Biblii i Dostojewskiego) napisał nową historię teatru na świecie. To były przedstawienia rewolucyjne artystycznie. Dziś, z perspektywy czasu, wiadomo, że nie do powtórzenia przez innych. 

Po stanie wojennym Guru awangardowego teatru podjął pracę najpierw w Stanach Zjednoczonych, a potem we Włoszech, gdzie zmarł 14 stycznia 1999 roku. Tytuł doktora honoris causa otrzymał m.in. na Uniwersytecie Wrocławskim (1991). Wcześniej, w roku 1975, dostał Nagrodę Miasta Wrocławia. Od roku 1997 był profesorem College de France, a jego wykłady odbijały się szerokim echem na świecie.