Chopin nagrodzony

Wyczyny młodych aktorów ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych Dolnego Śląska oceniało jury w składzie: prof. Janusz Degler (przewodniczący, wybitny teatrolog), prof. Marek Dyżewski (znawca Chopina; Akademia Muzyczna), Jacek Radomski (PWST), Zbigniew Szymczyk (Teatr Pantomimy), Krzysztof Kucharski (krytyk), Beata Maciejewska (znana wrocławska dziennikarka, historyk kultury), Ryszard Klimczak i Joanna Gdowska („Dziennik Teatralny”). Role konferansjerów powierzono aktorom Teatru Lalek – Konradowi Kujawskiemu i Edycie Skarżyńskiej.

Pierwszą część konkursu (dla szkół podstawowych) otworzył uroczyście dyrektor Roberto Skolmowski, chwaląc nauczycieli spełniających rolę przewodników młodzieży po świecie teatru. Następnie oddał głos profesorowi Deglerowi, który w wykładzie inauguracyjnym zastanawiał się wraz z dziecięcą widownią, co jest istotą teatru (odnosząc się do greckiego pojęcia katharsis oraz pojmowania sztuki teatralnej jako powtórzenia boskiego aktu stworzenia).

Dziecięce grupy podeszły do tematu Chopinowskiego na rozmaite sposoby. Obok wariacji biograficznych o małym Fryderyku („Mały Chopin” Szkoły Podstawowej nr 36 we Wrocławiu czy „Frycek na wsi” Szkoły Podstawowej z Dziadowej Kłody) w przedstawieniach pojawiły się motywy tworzenia oraz elementy muzyczności i improwizacji (mali aktorzy jako nuty czy klawisze fortepianu w „Etiudzie” SP z Bolkowa i „Chopinem można się zarazić” Społecznej Szkoły Podstawowej „Optimum” we Wrocławiu). Muzyka Chopina stałą się też tłem mini-spektaklu o problemach młodych ludzi „Oswoić odludka, czyli ballada o przyjaźni” (SP z Lwówka Śląskiego). Sięgające po motywy z „Małego Księcia” przedstawienie otrzymało Nagrodę Specjalną Dyrektora Wydziału Kultury Miasta Wrocławia zaś odtwórczyni jednej z ról, Aleksandra Jezioro, została wyróżniona nagrodą „Dziennika Teatralnego” (Tęczowy Anioł).

„Stworzenie świata” w wykonaniu uczniów SP w Rudnej zachwycało baśniową, barwną scenografią, zaś „Pan Hilary” z Żernik Wrocławskich – dziecięcym zaangażowaniem, spontanicznością i szczerym entuzjazmem najmłodszych aktorów. Opiekunka żernickiego zespołu, Violetta Japa, otrzymała Nagrodę Specjalną minister Lilli Jaroń.

Za najlepszy spektakl pierwszej części konkursu jury uznało „Małego Chopina” za niebanalne odniesienia do życiorysu kompozytora oraz odkrywczą zabawę słowem (jak ukazywanie wieloznaczności muzycznych terminów: polonez, mazurek czy rondo). Występujące na scenie dzieci pokazały wielką radość tworzenia teatru w różnych jego przejawach. W każdym przedstawieniu znać było zarazem rękę twórczych opiekunów, którzy pobudzają podopiecznych do działania. Fundatorem tej nagrody był Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu.

Druga część konkursu objęła spektakle przygotowane przez uczniów gimnazjów. Prezentacje poprzedził wykład prof. Marka Dyżewskiego, ukazujący Mickiewiczowski „Koncert Jankiela” jako obraz improwizującego Chopina. Pasjonujące dywagacje profesora, ilustrowane recytacjami fragmentów nagrań „Pana Tadeusza” w wykonaniu mistrza Gustawa Holoubka, utrzymane były na poziomie akademickim i naładowane muzykologiczną i filologiczną terminologią, co dla uczniów gimnazjów i szkół podstawowych mogło być nieco za trudne w zrozumieniu.

Przedstawienia gimnazjalistów ukazywały różne oblicza teatru. Materia słowa przeplatała się z muzyką w „Królu kwiatów” (Gimnazjum w Świętoszowie) i „Niepokojach” (Gimnazjum w Witoszowie Dolnym). Większość przedstawień korzystała jednak z rozwiązań teatru pantomimy, jak „Fidelis” (Gimnazjum w Grębocicach), „Zabawy dzieci” (2. Gimnazjum Językowe „Parnas” we Wrocławiu) czy „Tryptyk o dzieciństwie” (Gimnazjum nr 3 w Oleśnicy).

Zdobywcą nagrody w grupie gimnazjalnej a także Grand Prix Dolnośląskiego Festiwalu Teatrów Szkolnych ufundowaną przez Honorowego Patrona Festiwalu - Ministerstwo Edukacji Narodowej w osobie Pani wiceminister Lilli Jaroń został znakomity spektakl „Fidelis” przygotowany przez młodzież Gimnazjum w Grębocicach. Zdobywcę głównej nagrody chwalono przede wszystkim za umiejętne zespolenie muzyki i ruchu scenicznego, niewerbalne wyrażenie poezji muzyki. Prof. Dyżewski nie omieszkał wypowiedzieć też kilku uwag krytycznych na temat zasad obchodzenia się z muzyką Chopina. Wydaje się, że głównym kryterium wyboru była muzyka, co uzasadnia hasło przewodnie tegorocznej edycji - „Fryderyk Szopen”. W uzasadnieniu werdyktu podkreślono też, że niezależnie od tego, w jakim charakterze została użyta i jak wielką rolę odgrywa w teatralnym spektaklu muzyka, powinna ona zostać potraktowana z należytym szacunkiem zarówno w warstwie informacyjnej, ilustracyjnej jak i z punktu widzenia technicznego. Trudno się nie zgodzić z prof. Markiem Dyżewskim, który na owe mankamenty zwracał szczególną uwagę.

Natomiast pod względem przygotowania fabularnego, pięknie zaprojektowanym ruchem i tańcem, wspaniale przerysowaną nieco w stylu komedii dell’arte, stylizacją twarzy, czy wplecioną w spektakl historią opowiedzianą teatrzykiem cieni „Tryptyk o dzieciństwie” Gimnazjum nr 3 w Oleśnicy wyróżniał się swoją teatralnością, starannością przygotowania i znacząco podniósł poziom wrocławskiego Festiwalu.

Niezwykle zaangażowane w sceniczną grę dzieci i młodzież udowodniły jednak, że to nie zaszczyty i nagrody świadczą o jakości sztuki teatralnej. Najistotniejsza jest bowiem radość jej tworzenia i ukazywania „życia w jednej kropli” (wedle słów prof. Janusza Deglera), z zachowaniem zdrowego dystansu do pomników kultury. Bo – jak ironicznie zauważyli uczniowie z Bolkowa – „Szopena mamy wszędzie – nawet na wuefie”.

Warte uwagi są również trzy główne nagrody – kamery cyfrowe, których posiadanie znacznie zmienia jakość przygotowań spektaklu. Możliwość nagrywania własnych prób i spektakli daje opiekunom tych grup komfort pracy i łatwość szczegółowego analizowania scenicznych poczynań młodzieży. Nieczęsto się zdarza, że nagrody mogą w tak znacznym stopniu być przydatne i pomocne  nagrodzonym.

Trzeba podkreślić, że sam pomysł festiwalu i jego realizacja godne są najwyższego uznania. Propagowanie działań mających na celu oswajanie z teatrem już od początków edukacji w szkole podstawowej ("Pan Hilary" Szkoła Podstawowa w Żernikach) jest nie do przecenienia. Przy pomocy teatru dzieci i młodzież mają okazję poznać wiele innych pokrewnych teatrowi dyscyplin sztuki. Literatura, muzyka, plastyka, taniec, kultura słowa są nieodłącznymi elementami procesu tworzenia spektaklu. Być może któryś z młodych aktorów zostanie aktorem prawdziwym, być może ktoś będzie reżyserem, wielu skończy jakiś wydział humanistyczny, ktoś będzie o teatrze pisał - i to jest sukces. Jednak najważniejszym osiągnięciem tej idei, nie tylko dla teatru, ale dla całej polskiej kultury, jest przygotowanie i wychowanie rzeszy świadomych jej odbiorców. Dziś jako dzieci, jutro jako dorośli będą uczestniczyć w działaniach kulturalnych, będą konsumentami a także twórcami i będą zarażać polską kulturą swoje dzieci.

Przeglądy teatralne dla dzieci i młodzieży odbywają się w bardzo wielu miejscach w całej Polsce, głównie jednak w szkołach i domach kultury. Festiwal Teatrów Szkolnych we Wrocławiu to wyjątkowa okazja, żeby młodzi ludzie „dotknęli” teatr od środka, poczuli jego atmosferę i smak, rozpoczęli proces rozumienia czym on jest naprawdę. To niezwykle cenne doświadczenie, tak cenne, że chciałoby się mieć nadzieję na rozszerzenie tej formuły na całą Polskę. Jest ogromna szansa na to, aby Wrocław prócz tego, że jest jedną z najbardziej kulturalnych stolic województwa, był także stolicą polskiego teatru dla dzieci i młodzieży. Obecność na przeglądzie przedstawicielki Wydziału Oświaty we Wrocławiu z nagrodą i nagroda dyrektora Wydziału Kultury wrocławskiego ratusza, a także zrozumienie i aktywność wielu wybitnych wrocławian jak profesorowie Janusz Degler i Marek Dyżewski oraz zaangażowanie wrocławskiej i ogólnopolskiej prasy dają na to wielką nadzieję.

Organizatorzy z Wrocławskiego Teatru Lalek, z jego dyrektorem Roberto Skolmowskim, swoim doświadczeniem i zaangażowaniem najlepiej świadczą o tym, że jest to bardzo dobry moment na dokonanie jeszcze jednego przełomu, w wyniku którego następna edycja mogłaby nazywać się już nie Dolnośląski, a Ogólnopolski Festiwal Teatrów Szkolnych we Wrocławiu, nad którym specjalny patronat weźmie Dziennik Teatralny. Życzymy tego dzieciom, teatrowi, polskiej oświacie i kulturze na które od wielu lat tak skutecznie otwarty jest Wrocław.

Laureaci II Dolnośląskiego Festiwalu Teatrów Szkolnych:

Grand Prix Festiwalu i I miejsce w kategorii "Szkoły gimnazjalne" - Gimnazjum w Grębocicach (opiekunki - Małgorzata Rutkowska, Renata Pelczar) za spektakl pt. "Fidelis"

I miejsce w kategorii "Szkoły podstawowe" - Szkoła Podstawowa nr 36 we Wrocławiu (opiekun - Jolanta Łoś) za spektakl pt. "Mały Chopin"

Nagroda Specjalna Jury - Szkoła Podstawowa nr 3 w Lwówku Śląskim (opiekunki - Maria Józefowicz, Lidia Ryngwelska) za spektakl pt. "Oswoić odludka, czyli ballada o przyjaźni"

Nagrodami książkowymi wyróżnieni zostali:

Nagrody - albumy o Teatrze Pantomimy - ufundowane przez Dyrektora Wrocławskiego Teatru Pantomimy Zbigniewa Szymczyka

1. Szkoła Podstawowa w Żernikach Wrocławskich (opiekun - Violetta Japa) za spektakl pt. "Pan Hilary"
2. Gimnazjum w Grębocicach (opiekunki - Małgorzata Rutkowska, Renata Pelczar) za spektakl pt. "Fidelis"
3. Gimnazjum nr 3 w Oleśnicy (opiekun - Marzenna Śliwka) za spektakl pt. „Tryptyk o dzieciństwie” Nagrody ufundowane przez Wydział Edukacji UM Wrocławia

1. Szkoła Podstawowa w Żernikach Wrocławskich (opiekun - Violetta Japa) za spektakl pt. "Pan Hilary"
2. Szkoła Podstawowa nr 3 we Lwówku Śląskim (opiekunki - Maria Józefowicz, Lidia Ryngwelska) za spektakl pt. "Oswoić odludka, czyli ballada o przyjaźni"

Dwie oryginalne nagrody ufundował dyrektor Wrocławskiego Parku Wodnego.

1. Dla opiekunki najlepszej grupy, całodzienny pobyt we Wrocławskim Centrum SPA z pełnym serwisem wszystkich zabiegów
2. Dla najlepszego zespołu pobyt w Parku Wodnym we Wrocławiu

Nagroda redakcji Dziennika Teatralnego "Tęczowy Anioł" dla najlepszego aktora Festiwalu dla Aleksandry Jezioro - Szkoła Podstawowa nr 3 w Lwówku Śląskim w spektaklu "Oswoić odludka, czyli ballada o przyjaźni"