Duszo moja, duszo moja, czemu śpisz?

"Żywot Protopopa Awwakuma" - reż. Włodzimierz Staniewski - Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice

„Duszo moja, duszo moja, czemu śpisz? Obudź się i powstań, przeklęta!... Zasnęłaś snem zgubnym, zadrzemałaś wśród jadła i napoju. Patrzaj, miłująca łajno!" – woła Awwakum w jednej z kluczowych scen przedstawienia i okłada się służącym do mszy trybularzem.

Cudu objawienia można pragnąć tak mocno, że gotowym jest się poświęcić i życie, i przedmioty czci. Historyczny Awwakum stał się żywą pochodnią. Spłonął na stosie jako obrońca starej wiary.

Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice, Lublin „Gardzienice" powstał w czasie stanu wojennego w Polsce, jako dowód, iż nawet z głębi rozpaczy i nienawiści do politycznego wroga śpiewać można pieśń życia.

Jedna z koncepcji polskiego romantyzmu głosi, iż Duch spętany jest przez materię. Dla uwolnienia Ducha niezbędny jest chrzest krwi (uświęcona ofiara).

W czasie stanu wojennego wołanie do duszy, aby się przebudziła, było wołaniem o cud wolności.
Cud się spełnił. Łaska politycznej i społecznej wolności spłynęła. Więc czemuż ja, artysta, stojąc dziś na rozstajach dróg, wołam: Duszo moja, duszo moja, powstań?

Podczas pracy nad AWWAKUMEM cały nasz zespół wędrował po wsiach polsko-rosyjskich, polsko-ukraińskich. Powoływaliśmy Zgromadzenia, należące do wielowiekowej tradycji.

Śpiewaliśmy, recytowaliśmy teksty, pokazywaliśmy sceny z prób przedstawienia. Piliśmy z ludźmi wódkę i przeklinaliśmy podłe życie, słuchaliśmy i uczyliśmy się ich pieśni, przyglądaliśmy się ich ruchom, spaliśmy w ich łóżkach.
Życie „naturalizowało" spektakl.

Jak – wtedy, wędrując – byliśmy Bractwem Artystów Życia.
Snuliśmy razem marzenia o lepszym świecie.
Niekoniecznie na tej ziemi.
Nie na tej ziemi? Na jakiej więc?
Odpowiedź była zawsze jedna: na ziemi swojego serca, swojej duszy, swojego umysłu.
I może, być może, na ziemi Sztuki.

Ostatnią pieśń przedstawienia streścić można w zdaniu: Wszelkie stworzenie śpiewa pieśń chwały.
Wierzę, że geniusz sztuki mieszka w każdym stworzeniu.

Włodzimierz Staniewski

 

(-)
Materiał Teatru
16 lipca 2021

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...