Dyktat przemocy

Wygodna demagogia, jaką posługiwał się bohater dramatu, Numer Jeden, to klasyczny przykład wywierania wpływu, aby przejąć władzę. Nie chodzi tutaj, bynajmniej, o świadomą akceptację społeczną, tylko o rozliczanie innych, którzy jeszcze nie przyłączyli się do rewolucji, ale także tych, którzy za słabo są w niej osadzeni, co może skutkować zwątpieniem lub buntem. W ramach kwalifikowanych kosztów wlicza się rzezie, szantaże, prowokacje, gromadzenie broni i sprzedawczyków. Może to brzmieć egzotycznie, tym bardziej, że wszelkie wskazówki prowadzą do bliżej nieokreślonego kraju w Ameryce Łacińskiej, jednak to tylko pozory. Presja, jaką wywiera bohater na pozostałe postaci, staje się źródłem ich niedopowiedzianych projekcji skutkujących oportunizmem. Nieustannie w gotowości przyszły dyktator kroczy po ścieżkach dawno wydeptanych, ogołoconych z dwuznaczności i niepotrzenych dekoracji. Poczucie satysfakcji i kontroli stają się niezbędnym składnikiem przejęcia władzy.

Barwny i nietuzinkowy Iredyński pisał soczyste teksty także dlatego, aby wydobyć absurdy. W "Terrorystach" absolutnie absurdalne wydaje się przede wszystkim dążenie do wydobycia prawdy przez dziennikarzy. Idea, jaka przyświecała ich spotkaniu z Numerem Jeden, była skazana od początku na porażkę. I to jest także niedorzeczne, zgodnie z powierzchownym, możliwym odbiorem przez widza. Bo przecież uważny widz doskonale odczyta proces konstytuowania się dyktatora, zdywersyfikuje poglądy, oddzielając populistyczne hasła od widocznego braku zaufania do człowieka. Uważny widz dokona analizy sytuacji z perspektywy globalnej, choć jednocześnie będzie umiał ją przypisać lokalnym włodarzom i "dyktatorom", niezmiennie od lat stojących na straży przede wszystkim swojej władzy, niepodzielnej, której ocena nie mieści się już w żadnych normach, jednak nadal trwa - bo opozycja została uciszona/kupiona/spacyfikowana/ubezwłasnowolniona (do wyboru i koloru). Iredyńskiemu udało się to pięknie, stworzył tekst o "egzotycznej" propagandzie, której my wszyscy jesteśmy nadal świadkami. Od nas jednak zależy, czy będziemy się raczyć poklepywaniem po plecach, jakby nas to nie dotyczyło, czy rozliczymy władzę, jaka nam się zdarza w lokalnych okolicznościach.

Konrad Szachnowski, w mojej ocenie, nie chce buntować widza, nie chce go uaktywnić, obudzić. Reżyser "rozbiera" tekst dramaturga i ustawia sceny. Robi teatr, choć w żaden sposób nie jest to teatr zaangażowany czy polityczny. Szkoda, bo grunt został starannie przygotowany przez birbanta Iredyńskiego. W roli głównego demiurga Leszek Andrzej Czerwiński, który postarał się, aby Numer Jeden nie do końca stał się oczywisty. Powoli, sprawnie buduje napięcie, odbijając się w innych postaciach. Wyzwaniem okazuje się Krzysztof Stasierowski w roli upadłego ministra, który smacznie i ze spokojem kontempluje rodzące się antagonizmy. Aleksandra Lis była przekonywująca jako doświadczona dziennikarka, profesjonalnie pochodząca do wyzwania, jakim jest rozmowa w obozie rewolucji. Najmniej przekonujący był Numer Siedem, Jerzy Górski, któremu zabrakło scenicznej swobody. Zupełnie zbędnymi postaciami dla dramaturgii całości byli Michalina Wojtysiak i Robert Włodarski.

Scenografia autorstwa Marii Szachnowskiej jest nieco przytłaczająca na stosunkowo małej scenie. Ciekawie dobrana wizualizacja, stylizowana do obrazu "Guernica" Pabla Picassa - chciałoby się, aby miała większą siłę wyrazu i stała się dodatkowym kontekstem.

Dobrze, że Gdyńskie Centrum Kultury podejmuje ważkie sprawy z szerszej perspektywy. Trudno jednak być głosem w słusznej sprawie, tym bardziej że wiadomo, iż rewolucja nie ma prawa się odbyć za pieniądze panującej w mieście władzy.