Dynamika metamorfozy w Instytucie Grotowskiego

W świetle dziesięcioletniej praktyki scenicznej, jak również przez pryzmat pracy nad materiałem źródłowym, metamorfoza jawi nam się jako kluczowy element, pozwalający zrozumieć fenomen greckiego teatru i konstytuującej go relacji aktor-chór-widz.

Materiał dla naszych poszukiwań stanowią tragedie Eurypidesa i zawarte w nich partytury aktorskie. Poddane analizie pod kątem kolejności pojawiania się wstępujących na scenę postaci, ukazują szczególną regularność, którą określamy jako "Zasada Trzech Aktorów". Jej funkcję w postrzeganiu i rozumieniu antycznego spektaklu można porównać do roli, jaką pełnią zasady dynamiki Newtona w mechanice klasycznej. Dzięki jej zastosowaniu w pracy nad źródłami, szczególnie zaś w praktyce scenicznej, możemy dostrzec niezwykle misterny system zachowania energii, jak również podtrzymania jej nieustannego krążenia wewnątrz organizmu, jakim jest spektakl.

Odwiecznym dylematem w inscenizacji tragedii antycznej jest rozziew między liczbą postaci występujących w sztuce, a liczbą kreujących owe postaci aktorów. Wiele źródeł wskazuje na to, że było ich trzech. Przy czym termin "aktor" odnosi się do odtwórców solowych ról, które zostały przewidziane w scenariuszu. Wiemy, że oprócz nich na scenie znajduje się także chór, pojawiają się także mimowie. Jednak liczba aktorów prowadzących ze sobą dialog nigdy nie przekracza trzech. Z naszych badań wynika, że pomiędzy owych trzech wykonawców rozdzielone są wszystkie role, a ich możliwa konfiguracja i następstwo tworzą drabinę energetyczną, po której wspina się aktor. Dzięki tej konstrukcji wykonawcy nie budują roli na fundamencie własnej osobowości, czy w opozycji do niej, ale w napięciu rodzącym się między kolejnymi kreowanymi postaciami.

Taki model teatru nie tylko rzuca nowe światło na istotę funkcji aktora i teatru w greckim systemie edukacyjnym, ale stwarza nowe, niezwykle ciekawe i efektywne zarazem narzędzia inscenizacyjne i dydaktyczne, gotowe do użycia w XXI-wiecznym teatrze. Poprzez wnikliwe praktyczne zbadanie istoty owych "ciągów energetycznych", z jakich zbudowane są przez Eurypidesa sekwencje postaci realizowane przez każdego z trzech aktorów, możemy także lepiej zrozumieć istotę obecności maski w teatrze antycznym. Przez pryzmat "Zasady Trzech Aktorów" jawi się nam nie jako element zakrywający "prawdziwą twarz" postaci czy aktora, ale - wręcz przeciwnie - jako część systemu zwierciadeł ujawniających ich wspólne źródło, jakim jest rządząca życiem zarówno postaci antycznych tragedii, jak i dźwigających je na swoich barkach performerów "dynamika metamorfozy".

Projekt artystyczno-badawczy prowadzony w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego przez Pawła Passiniego, Elżbietę Rojek, Przemysława Wasilkowskiego oraz zespół neTTheatre - Teatr w Sieci Powiązań.

Maj 2012 - maj 2014

***

KARTA ZGŁOSZENIA

Nazwa warsztatu/sesji:

Prowadzący:

Termin:

Imię i nazwisko:

Data i miejsce urodzenia:

Narodowość:

Adres (kraj, miasto, kod pocztowy, ulica, numer):

Telefon:

Telefon komórkowy:

E-mail:

Zawód i miejsce pracy i/lub kierunek oraz nazwa uczelni:

Doświadczenie artystyczne:

Motywacja uczestnictwa w warsztacie:

INSTYTUT IM. JERZEGO GROTOWSKIEGO

Rynek-Ratusz 27, 50-101 Wrocław

Tel./faks 71 34 34 267

www.grotowski-institute.art.pl