Dyptyk wielkanocny, czyli dwa dzieła w jeden wieczór

„Dyptyk Wielkanocny" - reż. Michał Znaniecki - Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki w Białymstoku

W okresie Wielkiego Postu Opera i Filharmonia Podlaska przygotowuje interesujące połączenie dwóch utworów: Via Crucis (Droga Krzyżowa) Pawła Łukaszewskiego oraz operę Cavalleria rusticana (Rycerskość wieśniacza) Pietro Mascagniego. Kompozycja stworzona przez Michała Znanieckiego pozwoli widzowi przenieść się do dwóch różnych historii.

Rozpoczniemy od medytacji nad poszczególnymi stacjami drogi krzyżowej Jezusa, a zakończymy na hucznej zabawie przy Wielkanocnym stole. "Dyptyk wielkanocny" to muzyczna uczta, która zadaje rozmaite pytania. Jak zrozumieć metafizyczny wymiar człowieka? Czym tak naprawdę jest miłość? W jaki sposób emocje wpływają na działania jednostki?

Na pograniczu Jerozolimy i Sycylii

Pierwszy akt zawiera w sobie piętnaście stacji drogi krzyżowej, począwszy od wydania przez Piłata wyroku na Jezusie, a kończący się na Zmartwychwstaniu. Na szczególną uwagę zasługuje scenografia zaprojektowana przez Luigi Scoglio. Stworzona dekoracja zawiera symbole, które można różnorodnie interpretować. Na przykład wielka czaszka może oznaczać śmierć, górę Golgotę, niebezpieczeństwo. Inna konstrukcja to platforma na której znajdują się dwie twarze, które kojarzą się z postacią Jezusa - człowiek i Bóg, sacrum i profanum. Scenografia to nie tylko symbole, ale i również warstwa, która tworzy daną stację krzyżową, czy sycylijską wieś. Takie elementy jak samodzielnie wykonana scenografia, artyści (chór, orkiestra, balet) Opery i Filharmonii Podlaskiej znakomicie oddają ducha Męki Pańskiej. W pierwszej części Dyptyk to opowieść pełna smutku, patosu, modlitwy. W Via Crucis możemy doświadczyć niesamowitych uniesień muzycznych oraz poprzez refleksję drogi krzyżowej Jezusa zastanowić się nad własną egzystencją.

Michał Znaniecki umiejętnie przechodzi z jednego utworu na drugi
Wydarzenia w Jerozolimie zakończone zmartwychwstaniem Jezusa idealnie łączą się z historią mieszkańców wioski na Sycylii, którzy właśnie obchodzą Wielkanoc. Drugi akt to opera pod tytułem Rycerskość wieśniacza. Główny bohater Turiddu (Rafał Bartmiński) zafascynowany Lolą (Monika Ziółkowska) zdradza swoją narzeczoną Santuzze (Iga Caban). Przed rozpoczynającą się mszą Santuzza rozmawia z przyszłą teściową Luccią (Renata Dobosz) pytając ją o Turiddu. Narzeczony miał jechać do pobliskiej wioski po wino, jednak był widziany w pobliżu domu Loli. Zmartwiona kobieta losem przyszłego męża czeka w domu, gdy Turiddu powraca Santuzza jest gotowa wybaczyć zdradę i prosi głównego bohatera, aby był przy niej. Kiedy niespodziewanie pojawia się Lola mężczyzna biegnie za nią, zostawiając przyszłą żonę. Załamana bohaterka postanawia wyjawić prawdę mężowi Loli. Woźnica Alfio (Tomasz Rak) słysząc oskarżenia, postanawia zemścić się. Po zakończonej mszy mieszkańcy wioski spotykają się w gospodzie na wielkanocnej uczcie. Afilo widząc Turiddu wyzywa go na pojedynek. Który z bohaterów zginie? Czy decyzja Santuzzy była właściwa? Jak żądza zemsty wpłynęła na główne postacie? To wszystko w drugiej części Dyptyku.

Pełna paleta kontrastów

Najnowsza produkcja Opery i Filharmonii Podlaskiej to opowieść pełna kontrastów. Przeszłość i współczesność, życie i śmierć, oratorium i opera. Ciekawym doświadczeniem było zobaczenie niekonwencjonalnego połączenie dwóch różnych utworów w jedną, spójną całość. Dyptyk wielkanocny pozwala widzowi poczuć atmosferę Wielkiego Postu oraz daje nam przedsmak Świąt Wielkanocnych. Na pierwszy rzut oka dzieło MIchała Znanieckiego wydaje się dość łatwe do interpretacji, jednak za sprawą symboliki reżyser daje możliwość refleksji na różnych płaszczyznach. Instytucja prowadzona przez prof. dr hab. Violettę Bielecką po raz kolejny potwierdza wysoki poziom artystyczny za sprawą świetnie przygotowanej orkiestry, chóru, baletu. Warto zanurzyć się w muzykę stworzoną w "Via Crucis" oraz "Cavalleria rusticana". Zarówno w pierwszym, jak i w drugim dziele melodia jest bardzo emocjonalna.

Scenografia oraz multimedia w tej produkcji to elementy łączące tradycję ze współczesnością. Zastosowane techniki projekcji scen świetlnych i klasyczne dekoracje nadają ciekawe tło.

Sama fabuła w "Dyptyku wielkanocnym" jest bardziej wciągająca w drugim akcie.
W operze Rycerskość wieśniacza dużo się dzieje na scenie, stykamy się z historią zdrady, miłości i zemsty. Wokalnie i aktorsko na pochwałę zasłużył duet Igi Caban oraz Rafała Bartmińskiego, którzy poruszyli publiczność swą rolą. W przypadku Drogi Krzyżowej mamy do czynienia bardziej z zadumą nad losami Chrystusa. Obserwując nową produkcję Opery i Filharmonii Podlaskiej z pewnością dostarczy widzowi wielu ciekawych refleksji, czy doświadczeń.

Kamil Jasiuk
Dziennik Teatralny Białystok
3 kwietnia 2023

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...