Eryka Wosińska-Kluba (1924 - 2009)

Aktorka teatralna, filmowa i radiowa.

Urodziła się 1 sierpnia 1924 w Krakowie. Zmarła 9 sierpnia 2009 w Warszawie.

Chodziła do Szkoły Powszechnej a potem do Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Krakowie, ktore przerwała z powodu wybuchu drugiej wojny światowej. W okresie okupacji niemieckiej uczyła się na tajnych kompletach i zapisała się do Szkoły Dramatycznej, którą ukończyła już po wojnie w 1947. Debiut teatralny przypadł w krakowskim Studiu Aktorskim przy Starym Teatrze w spektaklu „Pan Tadeusz - recytacje" Adama Mickiewicza wyreżyserowanym przez Halinę Gallową (2 sierpnia 1945). W latach 1945-1947 uczęszczała do Szkoły Tańca Artystycznego w Krakowie ucząc się u profesora Bronisława Romaniszyna.

Pracę zawodową rozpoczęła w 1947 w Państwowym Teatrze Śląskim w Katowicach, w którym zagrała w spektaklu Wojciecha Bogusławskiego „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale" w rezyserii Władysława Krasnodębskiego (premiera 8 listopada 1947). W ciągu czteroletniej działalności uczestniczyła w realizacji następnych pięciu spektakli: „Pastorałka" Leona Schillera w reżyserii Władysława Krasnodębskiego (premiera 10 stycznia 1948): „Bankierzy ruin" Adama Ważyka (Kelnerka) w reżyserii Wandy Wróblewskiej (premiera 21 lutego 1948), „Pan inspektor przyszedł" Priestley'a Johna Boyntona (Edna) w rezyserii Władysława Krzeminskiego (premiera 8 kwietnia 1948), „Słomkowy kapelusz" Eugène Labicha (Helena) w reżyserii Władysława Krasnowieckiego (premiera 26 czerwca 1948), „Damy i huzary" Aleksandra Fredry (Józia) w reżyserii Władysława Krzeminskiego (premiera 9 października 1948), „Jak wam się podoba" Williama Szekspira (Pasterka) w reżyserii Władysława Krasnowieckiego (premiera 31 grudnia 1948).

W 1951 przeniosła się do teatru Muzycznego w Łodzi gdzie zagrała m. in. Stanisławę hr. Eggenber w „Czardaszce" Emmericha Kálmána w reżyserii Kazimierza Pawłowskiego (premiera 19 maja 1951) i Mi w „Krainie uśmiechu" Emmericha Kálmána w reżyserii Tadeusza Wołowskiego (premiera 14 lutego 1953).

Od 1954 została aktorką Teatru Powszechnego w Łodzi: „Tania" Aleksieja Arbuzowa (Dusia) w reżyserii Natalii Szydłowskiej (premiera 19 września 1954) i „Zatrzymać pociąg" Maca Colla Evana (Gerda Auberbach) w reżyserii Romana Sykały (premiera 8 stycznia 1955).

„Wesoła wdówka" Franza Lehára (Walentyna) w reżyserii Danuty Baduszkowej (premiera 4 października 1956), to efekt pracy w Operetce Poznańskiej.

2 czerwca 1957 w Teatrze Nowym w Łodzi zagrała Gościa w „Kramie z piosenkami" Leona Schillera w reżyserii Barbary Fijewskiej.
W Teatrze Rozmaitości w Krakowie wystąpiła m. in. w spektaklach: „Zielony Gil" Tirso de Moliny (Donna Clara) w reżyserii Jerzego Merunowicza (premiera 28 czerwca 1961), „Farfurka królowej Bony" Anny Świrszczyńskiej (Beatka) w reżyserii Marii Biliżanki (premiera 10 maja 1964) oraz „Niech no tylko zakwitną jabłonie" Agnieszki Osieckiej w reżyserii Jerzego Uklei (premiera 24 stycznia 1965).

Swój trzyletni pobyt (1967/69) w Bielsku-Białej w tamtejszym Teatrze Polskim zaznaczyła udziałem m. in. w: „Czerwonych pantofelkach" Paula Kestera asystując reżyserowi Mieczysławowi Dembowskiemu (premiera 22 listopada 1967) i „Bolesławem Śmiałym" Stanisława Wyspiańskiego (III Niewierna Żona) w reżyserii Józefa Pary (premiera 30 stycznia 1969).

W 1976 znalazła się w Teatrze w Płocku i zagrała tam m. in. Dejanirę w „Oberżystce" Carlo Goldoniego w reżyserii Jana Skotnickiego (premiera 5 czerwca 1976) oraz Sekretarkę w „Protokole pewnego zebrania) Aleksandra Gelmana w reżyserii Jana Skotnickiego (premiera 6 lutego 1977).

Przeniosła się do Warszawy do Teatru Komedia, gdzie zagrała w spektaklu „Fachowcy" Stefana Friedmanna i Jonasza Kofty w reżyserii Jerzego Gruzy (premiera 15 maja 1981) i Koguciankę w „Krawcach szczęścia" Tadeusza Kwinty (premiera 14 listopada 1981).

Od 1972 do 1980 wykazywała się dużą aktywnością w Teatrze Polskiego Radia, w którym zrealizowała 19 spektakli.
Jej radiowym debiutem był udział 23 lutego 1972 w słuchowisku Romana Samsela „Metyska" w reżyserii Natalii Szydłowskiej. Ciekawym doświadczeniem był także udział w teatralnych serialach radiowych m. in. Wacława Gąsiorowskiego „Pani Walewska" w reżyserii Juliusza Owidzkiego, a także „Noce i dnie" Marii Dąbrowskiej w reżyserii Zofii Rakowieckiej, „Sława i chwała" Jarosława Iwaszkiewicza w reżyserii Zofii Rakowieckiej oraz „Uczta Baltazara" Tadeusza Brezy w rezyserii Andrzeja Zakrzewskiego. Ostatnim spektaklem była „Linia przeznaczenia" Krzysztofa Kąkolewskiego w reżyserii Andrzeja Zakrzewskiego którego premiera na antenie Polskiego Radia odbyła się 13 kwietnia 1980.
W 1970 zagrała w spektaklu telewizyjnym „Pierwszy interesant" w reżyserii Jerzego Antczaka, a także w filmach: „Trójkąt Bermudzki" w reżyserii Wojciecha Wójcika (1987) i „Dziewczynka z hotelu Excelsior" w reżyserii Antoniego Krauze (1988).
Członkiem Związku Artystów Scen Polskich była od 1947 roku.

Pochowana na Północnym Cmentarzu Komunalnym na Wólce Węglowej na warszawskich Bielanach.

Źródła: ZASP, E-teatr, FilmPolski

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
1 sierpnia 2023

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...