Ewa Kunina (1889 - 1963)

Aktorka teatralna, filmowa i radiowa.

Urodziła się 4 sierpnia 1889 w Warszawie. Zmarła 14 marca 1963 w Warszawie.

Stefania Ewa Kunina, z domu Krauze, pseudonim Ewa Korczak. Ukończyła pensję, a następnie uczyła się na kursach handlowych Józefy Siemiradzkiej. Do zawodu aktorskiego przygotowywała się pod kierunkiem Wojciecha Brydzińskiego i Aleksandra Zelwerowicza.

W 1914 debiutowała pod pseudonimem Korczak w Teatrze Polskim w Kijowie. W 1915-16 grała w Łodzi. 12 października 1915 wyszła za Henryka Kunę; używała odtąd nazwiska Kunina (początkowo Korczak-Kunina). Od 1916 prawie stale występowała w teatrach warszawskich: w 1916 w teatrze Orpheon, w sezonach 1917/18 i 1918/19 w Teatrze Polskim, 1919-24 w Reducie (m.in. w rolach Rudomskiej i Ireny - "Ponad śnieg", Zuśki - "Pomsta", Matki Boskiej - "Wielkanoc"); w sezonach 1924/25 i 1925/26 w Teatrze im. Bogusławskiego; w 1925 w teatrze Szkarłatna Maska; w 1926-31 w Teatrze Polskim i Małym; w sezonie 1929/30 w Teatrze Ateneum; w sezonie 1932/33 w Teatrze Kameralnym; następnie w Reducie, której była jedną z najstarszych i najwierniejszych członkiń. W 1933-39 była kierownikiem administracyjnym teatru szkolnego Instytutu Reduty. Jedynie w sezonie 1931/32 należała do zespołu Teatru im. Słowackiego w Krakowie.

Podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej przebywała w Warszawie; pracowała w kawiarni aktorskiej "Znachor".

Po wyzwoleniu występowała w Starym Teatrze w Krakowie (sezonie 1945/46), w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi (1946-49), w Teatrze Polskim w Warszawie (sezonie 1949/50), a od 1950 do końca życia w Teatrze Narodowym w Warszawie.

Już w pierwszych latach pracy scenicznej zwróciła uwagę inteligencją, kulturą i temperamentem aktorskim, a także precyzją w opracowywaniu ról. Miała doskonale warunki zewnętrzne; "wspaniała postać, twarz o klasycznych, nieco surowych rysach, pięknie brzmiący, dość ciemny w barwie głos, hieratyczny gest, czyniły z niej artystkę szczególnie predysponowaną do kreowania tragicznych ról z wielkiego repertuaru" (Jerzy Macierakowski).

Stworzyła w tym zakresie wiele wybitnych kreacji, jak np. Demeter ("Noc listopadowa"), Judyta ("Ksiądz Marek"), Diana ("Fantazy"), Maria ("Warszawianka"), Niewierna Żona ("Bolesław Śmiały"), Kasandra ("Achilleis"), Rachel ("Judasz z Kariothu"), Lollia Paulina ("Kajus Cezar Kaligula"), Agnieszka Gonzaga ("Sułkowski").

"Kunina to aktorka, która mocnym akcentem, władczym głosem i całą postawą, jakby w granicie rzeźbioną, ujarzmia widza i panuje nad nim stężoną wolą artysty" - wspominał Karol Adwentowicz.

Grała również interesująco role komediowe, m.in. Gromiwoję ("Gromiwoja" Arystofanesa), Pannę Młodą ("Wesele"), Annę ("Rewizor"), a po II wojnie światowej wyróżniały się jej znakomite "matki". Do najlepszych jej ról z okresu po 1945 zaliczyć należy: Gurmyską ("Las"), Kate Keller ("Synowie" A. Millera), Melanię ("Jegor Bułyczow"), Bertę Sonnenbruch ("Niemcy"), Matkę ("Krwawe gody"), Annę Kennedy ("Maria Stuart" F. Schillera), Bonę ("Rzeczpospolita zapłaci"), Pułkownikową ("Panna mężatka"), Żegocinę ("Pan Damazy") i wreszcie ostatnią rolę, graną jeszcze w 1962 gościnnie na scenie Teatru im. Mickiewicza w Częstochowie - Teklę ("Wysoka ściana" w reżyserii Mariana Wyrzykowskiego).

Była wieloletnią, zasłużoną działaczką ZASP, potem SPATiF, szczególnie aktywną w zakresie działalności społecznej. W ostatnich latach życia opiekowała się Schroniskiem Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie - dzięki jej inicjatywie i staraniom powiększyło się o nowy pawilon.

Posiada znaczący dorobek w realizacjach Teatru Polskiego Radia m. in.: Józefa Blizińskiego „Rozbitki" (Szambelanowa) w reżyserii Władysława Krasnowieckiego (premiera 30 września 1951), Aleksandra Fredry „Dwie blizny" (Aniela) w reżyserii Michała Meliny (premiera 22 lipca 1955), Leona Kruczkowskiego „Niemcy" (Berta) w reżyserii Jerzego Rakowieckiego (premiera 23 grudnia 1959), Józefa Ignacego Kraszewskiego „Pamiętnik panicza" (Hrabina Maria) w reżyserii Wandy Maciejewskiej (premiera 25 marca 1962)czy Marii Konopnickiej „Panna Florentyna" (Pani) w reżyserii Wojciecha Maciejewskiego (premiera 19 maja 1963).

Zagrała też w kilku filmach: „Wyrok życia" (1933) w reżyserii Juliusza Gardana, „Dzieje grzechu" (1933) w reżyserii Henryka Szaro i „Ostatni etap" (1948) w reżyserii Wandy Jakubowskiej.

Była córką Władysława Krauzego i Józefy z domu Rentel, żoną znanego rzeźbiarza Henryka Kuny.

W 1959 została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, E-teatr, FilmPolski

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
14 marca 2024
Portrety
Ewa Kunina

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia