Futbol w kulturze i sztuce

Kraków, 25.05 - 13.07.2012

Futbol - jak dowodzą socjolodzy i filozofowie - zaczął odgrywać rolę, którą wcześniej pełniła w społeczeństwie religia. Odwołując się do pierwotnych znaczeń obrzędu religijnego i wszelkiego rodzaju rytuałów, które łączą daną grupę społeczną oraz pozwalają identyfikować się jej członkom, określają kibiców wspólnotą niewidzialnej religii. Grupy najbardziej radykalne skupione są wokół klubów piłkarskich, a co za tym idzie posiadają związaną z nimi ikonografię: barwy, godło, flagi, gadżety itp. Liczba wyznawców futbolu rośnie przy okazji wielkich imprez typu Mistrzostwa Świata czy Europy. Mecz przestaje być wtedy rywalizacją dwóch jedenastek, staje się symboliczną wojną, w której udział biorą nie tylko zawodnicy na boisku, czy zagorzali kibice futbolu, ale całe społeczeństwa, które w specjalnie zorganizowanych miejscach, klubach czy w domu przed telewizorem utożsamiają się z własną drużyną narodową. Wtedy ujawniają się też, nie okazywane zwykle na co dzień, cechy patriotyczne, wytwarza się niepowtarzalny rodzaj empatii a miedzy obcymi, i w innych okolicznościach być może nie mających ze sobą nic wspólnego, ludźmi, buduje się magiczne poczucie wspólnoty i jedności. Sport, a w szczególności wygrany mecz, daje także tak rzadką sposobność, do wyrażania dumy narodowej. W ostatnich bowiem latach to rozgrywki sportowe stały się płaszczyzną rywalizacji między państwami. To potrzeba sukcesu, a nie zainteresowanie daną dyscypliną sportu, gromadzi przed telewizorami miliony ludzi.

Ten właśnie fenomen oraz kierunek, w jakim zmierza sport, czyli starannie przygotowanego popkulturowego widowiska medialnego, za którym idą gigantyczne pieniądze, jest od dawna w kręgu zainteresowań artystów i pisarzy. Jedni starają się prześledzić proces, który doprowadził do opisanego wyżej zjawiska, inni starają się spojrzeć za kulisy piłkarskich klubów i obnażyć ich, niewiele mające wspólnego ze szlachetną sportową rywalizacją, metody działania, jeszcze inni starają się sportretować współczesne społeczeństwo w kontekście uczestnictwa w piłkarskich zawodach.

Piłka nożna jest tematem sztuk teatralnych, filmów, utworów literackich i prac plastycznych. W ramach przygotowanego przez nas programu chcielibyśmy przedstawić różne punkty spojrzenia na nią różnych twórców, zarówno te afirmatywne jak i te krytyczne. Projekt obejmuje filmy, spektakl teatralny, prezentacje książek oraz wystawy. Mamy nadzieję, że nasze propozycje będą dla kibiców interesującym uzupełnieniem spektaklu rozgrywającego się na stadionach podczas Mistrzostw Europy 2012.

Renata Kopyto, Kuratorka projektu

W programie:

- Przegląd filmowy: Football under cover 66/67 - fairplay był wczoraj Inna liga Jeden dzień w Europie

Mężczyźni tacy jak my Diabelska jedenastka Życie to nie jest gra na własnym boisku Galeria Domu Norymberskiego.

- Spektakl teatralny: Marc Becker, My w finale  Teatr Bagatela, Scena na Sarego

- Wystawa: Drużyna. 11 artystów z Krakowa zajmuje pozycje  Galeria Konsulatu Generalneg RFN "Konsulart"

- Prezentacja książki: Thomas Urban, Czarny orzeł, biały orzeł. Piłkarze w trybach polityki  Galeria Konsulatu Generalneg RFN "Konsulart

- Wystawa malarstwa: Katharine Dietlinger, Jakub Najbart "Stadion"  Galeria Domu Norymberskiego

- Prezentacja książki: Przemysław Piotrowski Chuligani a kultura futbolu w Polsce  Galeria Domu Norymberskiego

Organizatorzy: Dom Norymberski:

Partnerzy: Teatr Bagatela, Konsulat Generalny RFN, Instytut Goethego, Miasto Norymberga

Patroni Medialni: TVP Kraków, Tygodnik Powszechny

Projekt finansowany ze środków Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej

Szczegółowe informacje o kolejnych wydarzeniach wkrótce.

Serdecznie zapraszamy