Gogol wciąż bawi

"Ożenek" - reż. M. Dobrowlańska - Teatr Wielki Poznaniu

Kontynuując swą bardzo interesującą działalność Scena Kieszonkowa Teatru Wielkiego w Poznaniu tym razem wzięła na warsztat coś, co w zamierzeniu kompozytora (i w późniejszej ocenie badaczy) było zaledwie ćwiczeniem kompozytorskim na progu dojrzałej twórczości pieśniarskiej i operowej.

Modest Musorgski (1839-81), wybitny kompozytor rosyjski, ukończył zaledwie cztery sceny I aktu planowanej opery "Ożenek" i to w wersji fortepianowej. Po uzupełnieniach ostateczną wersję orkiestrową i II, III oraz IV akt opery stworzył Michaił Ippolitow-Iwanow w roku 1931.

A co planował Musorgski? "Chcę powiedzieć muzyką to i tak, jak chcą mówić gogolowskie postaci. To autentyczna proza wyrażona muzyką". Muzyką, dodam, bez arii, ansambli, orkiestrowych interludiów.

Urodzona w Poznaniu reżyserka Monika Dobrowlańska wpadła na niezwykły pomysł... dokończenia dzieła Musorgskiego, tyle że sztuką dramatyczną, teatralną, oryginałem dzieła Nikołaja Gogola, przełożonego na język polski przez niezwykłego Juliana Tuwima.

Ta niesłychana konfrontacja dzieła operowego (z muzyką przełożoną na zaledwie kwintet, pokierowany przez Krzysztofa Słowińskiego i tekstem w języku rosyjskim) z komedią teatralną (acz wzbogaconą muzyką Musorgskiego - zwłaszcza motywem "Tańca kurcząt w skorupkach" z "Obrazków z wystawy") w języku polskim - dała zaskakujący rezultat.

Aktorzy Teatru Polskiego w Poznaniu (Anna Sandowicz, Wojciech Kalwat, Andrzej Szubski, Sylwester Woroniecki) dają koncert gry komediowej, a artyści operowi (Andrzej Ogórkiewicz, Jolanta Podlewska, Bartłomiej Szczeszek, Tomasz Raczkiewicz, Marian Kępczyński) nawiązują pełnoprawny dialog językiem wokalnym i aktorskim przy fascynującym akompaniamencie instrumentalnej kameralistyki. I to wszystko w scenografii (Hanna Sibilski) zaledwie łóżka (opera) i bardzo pakownego, wielofunkcyjnego fortepianu (komedia).

Było więc muzykalnie, było śmiesznie. Bo Nikołaj Gogol się nie starzeje, bo Nikołaj Gogol wciąż bawi. Także operową publiczność.

Andrzej Chylewski
Polska Głos Wielkopolski
24 kwietnia 2012

Książka tygodnia

Twórcza zdrada w teatrze. Z problemów inscenizacji prozy literackiej
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Katarzyna Gołos-Dąbrowska

Trailer tygodnia