Historia Muzeum Teatralnego

Muzeum Teatralne, pierwsze i jedyne o zasięgu ogólnopolskim, zostało założone w 1957 r. z inicjatywy Arnolda Szyfmana i było ukoronowaniem wieloletnich działań i apeli luminarzy kultury - pisarzy, uczonych, a przede wszystkim ludzi sceny. Geneza Muzeum sięga przełomu stuleci. Już wówczas bowiem w 1902 r. zorganizowano w salach ratusza warszawskiego pierwszą wielką wystawę pamiątek teatralnych liczącą ok. 2 tys. eksponatów. W początkowym okresie Muzeum funkcjonowało jako Oddział Teatralny Muzeum Historycznego m. st. Warszawy. Zespołem kierował wówczas prof. Eugeniusz Szwankowski. W 1965 r. Muzeum rozpoczyna swą działalność w nowej siedzibie, w odbudowanym gmachu Teatru Wielkiego, przechodząc jednocześnie pod administrację Teatru. Wystawa inaugurująca powiązana została z obchodami 200-lecia Sceny Narodowej. O ile w pierwszym okresie położono nacisk na gromadzenie i naukowe opracowywanie zbiorów, a także na inwentaryzację ocalałych ze zniszczeń wojennych teatraliów, to w drugim okresie (pod kierunkiem Józefa Szczublewskiego, a następnie Ewy Makomaskiej) rozwinięto przede wszystkim działalność wystawienniczą, nie zaniedbując prac naukowych. Muzeum stało się wkrótce jednym z najważniejszych ośrodków teatrologicznych w kraju, prowadzącym jednocześnie regularną działalność wystawienniczą i popularyzatorską, ciągle powiększającym zbiory drogą zakupów, darów, przekazów i depozytów.

Zbiory Muzeum

Zbiory Muzeum dzielą się na dwie podstawowe grupy: muzealia (dzieła sztuki) i dokumentacja teatralna. Łącznie liczą ok. 200 tys. obiektów. Zapisane w księgach inwentarzowych wg kategorii muzealiów, a także w księgach akcesji i depozytów, ilustrują niemal wszystkie okresy historii sceny polskiej od XVIII w. do czasów współczesnych. Warto tu wymienić kilkanaście cennych zespołów związanych z nazwiskami słynnych artystów opery (Adam Didur, Jan Kiepura, Edward i Jan Reszkowie, Wanda Wermińska), dramatu (Wojciech Bogusławski, Maria Dulęba, Bolesław i Jerzy Leszczyńscy, Tadeusz Łomnicki, Helena Modrzejewska, Juliusz Osterwa, Wincenty Rapacki, Leon Schiller, Alojzy Żółkowski), baletu (Michał Kulesza, Feliks Parnell, Wojciech Wiesiołłowski), kabaretu literackiego (Marian Hemar), scenografów (Wincenty Drabik, Jan Kosiński, Andrzej i Zbigniew Pronaszkowie, Teresa Roszkowska), zasłużonych dyrektorów itp. Zbiory obejmują malarstwo, rzeźbę, grafikę, rysunek, ogromny zespół fotografii, scenografię (projekty, makiety, kostiumy, rekwizyty) oraz dokumenty, korespondencję artystów, rękopisy, starodruki, afisze, plakaty, programy i pamiątki teatralne, jak również niezwykle cenną bibliotekę egzemplarzy teatralnych, nut i płyt.

Publiczność

Usytuowanie Muzeum w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej odwiedzanym przez widzów polskich i licznych gości zagranicznych sprawia, że nasze wystawy w Salach Redutowych dostępne są zarówno dla widzów sali im. Stanisława Moniuszki, sali im. Emila Młynarskiego, jak i widzów Teatru Narodowego. Niemal od początku działalności Muzeum zbiory są wykorzystywane przez instytucje naukowe, artystyczne i popularyzatorskie (wydawnictwa, radio, TV, prasa) oraz przez pracowników nauki i sztuki (reżyserów, scenografów) w kraju i za granicą, a także przez młodzież studiującą kierunki humanistyczne i artystyczne (około 700 kwerend rocznie).