Historyja z muzyką na żywo

„Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" wywodzi się ze średniowiecza, miesza sacrum i profanum, klimat rubaszny i wzniosły. Staropolski dramat spisany w końcu XVI wieku przez Mikołaja z Wilkowiecka miał kilka słynnych teatralnych wersji, m.in. to z lat 20. w Teatrze Reduta w reż. Leona Schillera.

Prawdziwą popularność zyskał dzięki przedstawieniom Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym w Łodzi (1961 r.) oraz Teatrze Narodowym w Warszawie (1962). Nawiązywały one stylizacją do tradycji misteryjnych. Scenografia Andrzeja Stopki, której głównym elementem była konstrukcja szopkowa, łączyła tradycję religijno-teatralną z ludową. Spektakle Dejmka odnosiły ogromne sukcesy w kraju i za granicą. Ich sława sprawiała, że stały się swoistym kanonem. Inne, nawet pozapolskie realizacje „Historyji..." w pewien sposób powielały dejmkowski wzór.

Połączenie zespołów

Spektakl w Teatrze Osterwy reżyseruje Jarosław Gajewski. – To jeden z fundamentalnych tekstów w historii polskiego dramatu, który mierzy się z nadzwyczajnym komunikatem dotyczącym Zmartwychwstania Pańskiego. Tu chodzi o wydarzenie kosmiczne, o zwycięstwo nad śmiercią i życie wieczne, na które jesteśmy skazani. To jest nasz wyrok i właśnie o tym opowiada spektakl – tłumaczy reżyser.

Gajewski przyznaje, że połączenie zespołów dwóch teatrów okazało się wielkim wyzwaniem, ale efekt końcowy pokazał, że warto było to zrobić. – Kiedy wymyśliliśmy, by do swojego treningu aktorskiego włączyć elementy pracy Gardzienic, pojawiła się niepewność. Kiedy jednak przekroczyliśmy granicę własnej pracy nad elementami tego treningu, wszystko się zmieniło. Zobaczyłem, że mam do czynienia z jedną drużyną – dodaje Gajewski.

Dramaturg Patryk Kencki zauważa, że tekst przywołujący najważniejsze wydarzenie w historii zbawienia jest jednocześnie cennym zabytkiem naszej literatury i ważnym dokumentem tradycji widowiskowej. – Dla odbiorcy religijnego inscenizacja misterium może stanowić przeżycie związane ze sferą sakralną. Dla osoby, której bliskie są rodzime tradycje kulturowe, będzie to możliwość kontaktu z żywym zabytkiem. Dla wszystkich zaś – niezwykłą opowieścią o tym, jak życie zwycięża nad śmiercią – wyjaśnia Kencki.

Cykl badań nad językiem

Premiera w Teatrze Osterwy ma być pretekstem do dyskusji o języku i próbą zmierzenia się z trudnością staropolszczyzny. – Staraliśmy się pracować nad tym tekstem badając, co oferuje nam dzisiejszy język polski w zderzeniu z tym archaicznym – mówi aktor Wojciech Rusin, który w spektaklu wciela się w rolę Jezusa.

Dyrektor „Osterwy" Redbad Klynstra-Komarnicki dodaje z kolei, że tym przedstawieniem teatr zaczyna wieloletni cykl badań historii zmian i ewolucji języka polskiego. – Jest w nim jakiś rodzaj niespójności. Mówił o tym już Juliusz Osterwa, kiedy po odzyskaniu niepodległości doświadczył, jak w trzech zaborach wytworzył się jeden język, ale o różnych aspektach. I objazd po kraju ze spektaklami, który robił Osterwa, miał na celu sklejenie tożsamości polskiej – tłumaczy Klynstra-Komarnicki.

Na scenie zespołowi aktorskiemu z Teatru im. J. Osterwy i Gardzienic towarzyszyć będzie muzyka „na żywo" wykonywana na instrumentach dawnych. Za oprawę muzyczną spektaklu odpowiada prof. Maria Pomianowska.

Premiera „Historyji..." w sobotę 9 kwietnia w Teatrze Osterwy o godz. 19. Bilety w cenie 100 zł. Spektakl będzie wystawiany także w piątek 8 kwietnia o godz. 19 oraz w niedzielę 10 kwietnia o godz. 17. Bilety od 25 zł.