Hiszpańskie inspiracje

W CSP oglądać możemy ponad dwadzieścia pięć dzieł różnych artystów. Pierwsza część ekspozycji poświęcona została projektom z inscenizacji dramatów Federica Garcii Lorki, poety, dramaturga i założyciela słynnego teatru La Barca. Scenografie do jego dzieł projektowali między innymi Otto Axer, Kazimierz Wiśniak czy Andrzej Sadowski. Jedną z najciekawszych części zbioru stanowią prace zafascynowanego kulturą hiszpańską Tadeusza Kantora do „Czarującej szewcowej” Lorki. Świat dramatu wg Kantora reprezentują postaci w geometrycznych kostiumach przywodzących na myśl twórczość artysty z lat 50. 

Dalsza część wystawy przywołuje czasy hiszpańskiego baroku, który stworzył instytucję corrales, czyli teatrów organizowanych na dziedzińcach bractw szpitalnych. Mamy okazję podziwiać funkcjonalną scenografię w stylu corrales do dramatów Pedro Calderona de la Barki, Lope de Vegi , Tristo de Moliny i Fernando de Rojasa autorstwa Otto Axera, Wojciecha Zielezińskiego i Władysława Daszewskiego, charakteryzującą się ludową barwnością pełną folkloru i korowodów oraz architektoniczną precyzją oddającą strukturę hiszpańskich wsi i miasteczek.

Niezwykle ważne miejsce w ekspozycji zajmuje temat La Manchy i jej wielkiego bohatera Don Kichota. Błędny rycerz, stworzony w wyobraźni hiszpańskiego pisarza, Miguela de Cervantesa, jest jedną z chętniej interpretowanych postaci, także w teatrze.

Don Kichot od zawsze inspirował artystów – Józef Szajna i Jadwiga Mydlarska-Kowal stworzyli szereg dzieł, w których rycerz staje się postacią-symbolem, mówiącą o człowieku w sposób ponadczasowy i uniwersalny.

Druga sala wystawiennicza kontynuuje motyw przewodni wystawy, osadzona jest jednak w mrocznej, tajemniczej atmosferze. Oglądamy między innymi prace Mariana Kołodzieja ukazujące wizję końca świata wg Salvadora Dali, utrzymane w charakterystycznej dla malarza estetyce absurdu i groteski. Obrazy kojarzą się z krwawą tradycją corridy i barokową iluzją.

Surrealistyczne projekty Lidii i Jerzego Skarżyńskich do „Życia snem” oraz „Księcia Niezłomnego” Calderona są bliskie pracom Kołodzieja. Zaprojektowane na scenie ruchome zastawki tworzą iluzyjną zmienność przestrzeni. Filozoficzny i metafizyczny wymiar dramatów został dodatkowo podkreślony abstrakcją budzącą napięcie emocjonalne.

Niezwykle ciekawy wydaje się być cykl czterech obrazów Andrzeja Kreutza Majewskiego „Les Meninas”, prezentujący infantki widziane w krzywym turpistycznym zwierciadle. Widoczny w pracach Kreutza Majewskiego nowy wymiar estetyki posługującej się formą destruktu, miał być antidotum na zepsucie i traumę XX wieku a także rewidować obraz kondycji człowieka.

„Szalony Hildago w świecie utopii” jest, kolejną już, bardzo interesującą propozycją Centrum Scenografii Polskiej w Katowicach. Możliwość podziwiania unikatowych projektów polskich scenografów to niepowtarzalna okazja, by bliżej przyjrzeć się fenomenowi wpływu stylu hiszpańskiego na rodzimą twórczość. Nie bez znaczenia pozostaje fakt profesjonalnego przygotowania ekspozycji – pięknej, ręcznie wykonanej dekoracji, groteskowych krzywych zwierciadeł i nastrojowej muzyki. W tym kontekście smutnym i niezrozumiałym staje się fakt, że galeria wciąż świeci pustkami.