Honorata Leszczyńska (1864 - 1937)

Córka Wincentego Rapackiego, siostra Wincentego Rapackiego, żona aktora Bolesława Leszczyńskiego, matka Jerzego Leszczyńskiego. Od dzieciństwa wychowywała się w atmosferze teatralnej. Jako dziecko występowała w teatrach w dziecięcych rolach.

Od 1870 mieszkała z rodzicami w Warszawie. Tu skończyła Instytut Maryjski i przygotowała się do zawodu aktorki pod kierunkiem ojca.

Debiutowała 5 września 1880 w Warszawskich Teatrach Rządowych w roli Klary "Śluby panieńskie", a 23 września w roli Matyldy "Wielki człowiek do małych interesów". Zaangażowana do zespołu dramatu, pracowała w Warszawskich Teatrach Rządowych przez trzynaście sezonów. Początkowo występowała pod nazwiskiem panieńskim; w 1881 lub 3 listopada 1883 wyszła za Bolesława Leszczyńskiego i odtąd używała nazwiska męża. Niekiedy wyjeżdżała na występy gościnne, m.in. do Krakowa (1888, 1892). Od jesieni 1893 Tadeusz Pawlikowski zaangażował ją do teatrów krakowskich, gdzie pozostawała do końca 1894. Wiosną 1895 występowała gościnnie w Łodzi i Poznaniu, a w lecie tego roku w warszawskich teatrach ogrodowych Wodewil. Od jesieni 1895 Ludwik Śliwiński zaangażował ją do zespołu farsy WTR: tu pracowała przez dwadzieścia trzy sez. występując gł. na scenie Teatru Małego i Letniego, a tylko niekiedy w Teatrze Rozmaitości (w repertuarze komediowym lub w dramacie) oraz w Teatrze Nowości (w operetkach).

Dość często wyjeżdżała w tym okresie na występy gościnne, m.in. do Lwowa (1896, 1910), Sosnowca (1902), Łodzi (1906), Krakowa (1910), a także z zespołem Teatru Nowości do Petersburga (1906). Kilkakrotnie wysyłał ją Śliwiński do Berlina, Wiednia i Paryża, by zapoznała się z tamtejszymi teatrami. W 1919 przeszła do zespołu Teatru Rozmaitości, a wkrótce otrzymała emeryturę. 20 marca 1924 obchodziła w zespole Teatru Rozmaitości jubileusz czterdziestolecia pracy scenicznej w roli Babci "Romantyczna panna". Odtąd występowała sporadycznie: w Teatrze Narodowym, m.in. W 1924 na przedstawieniu inauguracyjnym w roli Kasztelanowej "Mazepa", w Teatrze im. Bogusławskiego, gdzie także reżyserowała w 1925 "Ciotunię", oraz w Teatrze Polskim, gdzie w 1930 wystąpiła po raz ostatni w roli Julii "Dom kobiet".

Grała także w kilku filmach, m.in. "Dzień kwiatka" w reż. Juliana Krzewińskiego (premiera 20 listopada 1911) i "Cud nad Wisłą" w reż. Ryszarda Bolesławskiego (premiera 16 marca 1921). Później występowała jeszcze w przedstawieniach amatorskich w Olszance koło Radziwiłłowa, gdzie okresowo mieszkała.

Niezbyt wysoka, ale uderzająco przystojna Honorata Leszczyńska miała oryginalną, południową urodę. "Cera ogorzała, wargi wyraziste, zmysłowe, mówiące o wzmożonej wrażliwości. Żywotność natury biła z każdego poruszenia, głos intensywny, można by powiedzieć: jakby nasiąkły elementem uczuciowym" (A. Grzymała-Siedlecki). W WTR grała początkowo role "naiwnych", jak np. Indiana "Indiana i Charlemagne", Anusia "Szkoła żon", a także młodych chłopców, jak np. Wicehrabia de Letorieres "Sztuka przypodobania się". Dość długo była niedoceniana, nie mając właściwego pola do popisu, do czego w Warszawskich Teatrach Rządowych przyczyniała się podobno zawiść koleżanek. Grzymała-Siedlecki twierdzi, że kiedy miała grać Puka w "Śnie nocy letniej", M. Wisnowska kazała jej oddać rolę i "zagroziła jej rewolwerem (może nawet nabitym?)". Dopiero Tadeusz Pawlikowski, który się poznał na jej talencie, bez wahania zaczął powierzać jej duże role. Nie wszystkie z tych eksperymentów okazały się udane, np. w tytułowej roli Balladyny Leszczyńska zawiodła. Natomiast olśniewający sukces odniosła jako Katarzyna w "Poskromieniu złośnicy"; Stanisław Wyspiański, zachwycony jej grą, sportretował ją w tej roli. O jej dalszych losach zadecydowało powodzenie, jakie osiągnęła na występach gościnnych w Warszawie w 1895 w roli Katarzyny w "Madame Sans Gene". Było to jedno z jej najwybitniejszych osiągnięć, chętnie porównywane z kreacją G. Rejane (dla której V. Sardou napisał tę rolę). Ludwik Śliwiński zdołał ją wtedy pozyskać do swego zespołu, choć znawcy twierdzili, że właściwą domeną jej talentu jest "komedia wysoka". Sądy takie wypowiadano i później, przy czym argumentem bywały jej świetne role fredrowskie: Klara „Śluby panieńskie", Matylda „Wielki człowiek do małych interesów", a zwłaszcza Justysia „Mąż i żona". Jednak faktem jest, że Honorata Leszczyńska była także wybitną aktorką farsową i w drugim etapie swej kariery zdobyła sobie w Warszawie wielką popularność właśnie w farsie, lekkiej komedii i wodewilu, w takich rolach jak: Klara „Niobe", Weronika „Maciek Samson", Zaza „Zaza", Mary „Anioł opiekuńczy".

Była członkiem zasłużonym Związku Artystów Scen Polskich. Od 1922 była członkiem zasłużonym ZASP.

Pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1930).

Źródła: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, E-teatr, Wikipedia, FilmPolski