Jan Władysław Zieliński (1900 - 1966)

Aktor teatralny i filmowy, asystent reżysera, dekorator.

Urodził się 15 listopada 1900 w Rabie Wyżnej k. Nowego Targu. Zmarł 14 grudnia 1966 pod Lubniem k. Myślenic.

Uczęszczał do gimnazjum w Krakowie i do Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. Uczestniczył w powstaniach śląskich. W 1923 odbywał praktykę w fabryce w Toruniu i w tamtejszym teatrze zaczął występować jako adept, ale wkrótce wrócił do Zakopanego, aby ukończyć szkołę. Potem kształcił się w Szkole Przemysłu Artystycznego w Krakowie. W 1932 zdał jako ekstern maturę.

W 1932-39 pracował w dekoratorni Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie i występował dorywczo w teatrze Wesoła Gromadka i w teatrze Cricot, gdzie grał m.in. Hołysza ("Wyzwolenie"). W 1935 lub 1936, po egzaminie eksternistycznym w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej, otrzymał prawo grania.

Podczas II Wojny Światowej współpracował z konspiracyjnym zespołem teatru Adama Mularczyka.

Od marca do września 1945 należał do zespołu Teatru Miejskiego im. Wyspiańskiego w Katowicach, gdzie zagrał Wachterza w spektaklu „Lompa" Kazimierza Gołby w reż. Stanisława Kwaskowskiego (26 czerwca 1945) i Fryzjera w spektaklu „Jaś u raju bram" Mariana Hemara w reż. Romana Zawistowskiego (18 lipca 1945).
W 1945/46 występował w Teatrze Polskim w Bielsku- Cieszynie „Klub kawalerów" Michała Bałuckiego (Nieśmiałowski) w reż. Stanisława Skalskiego (3 listopada 1945).

W sezonie 1946-48 w Miejskich Teatrach Dramatycznych w Krakowie:
- Stary Teatr - „Orfeusz" Anny Świrszczyńskiej (Grek II) w reż. Władysława Woźnika (31 października 1946), „Wielkanoc" Stefana Otwinowskiego (I kolejarz) w reż. Władysława Woźnika (4 grudnia 1946), „Powrót" Roberta de Flers i Francisa de Croisset (Pan Dourlan) w reż. Wiktora Biegańskiego (28 grudnia 1946), „Komediant" Władysława Bodnickiego (Grzegorz) w reż. Władysława Hańczy (23 kwietnia 1947) i „Kaprysy Marianny" Alfreda Musset (Chłopiec z gospody) w reż. Władysława Krzemińskiego (6 listopada 1947), „Słomkowy kapelusz" Eugène Labiche'a (Gość) w reż. Romana Zawistowskiego (31 grudnia 1947), „Wesele Figara Pierre de Beaumarchais (Łapowy) w reż. Władysława Krzemińskiego (7 lipca 1948)
- Teatr J. Słowackiego – „Warszawianka" Stanisława Wyspiańskiego (28 listopada 1947)
- Teatr Młodego Widza – „Mistrz Piotr Pathelin" francuskiego Anonima z XV wieku (Sukiennik) w reż. Jerzego Ronarda Bujańskiego (2 października 1948).

W latach 1949-58 występował w Teatrze Nowym w Łodzi, gdzie zagrał m. in. Zarubę w „Brygadzie szlifierza Karhana" Vaška Káňi (12 listopada 1949), Wernera w „Bohaterowie dnia powszedniego" Ewy Mandi w reż. Janusza Warmińskiego (3 września 1950), „Opowieściach o Turcji" Nazima Hikmeta (Premier) w reż. Kazimierza Dejmka (7 maja 1953), „Don Juanie" Molière'a (Franciszek) w reż. Bohdana Korzeniewskiego (21 czerwca 1955), „Nocy Listopadowej" Stanisława Wyspiańskiego
(Aktor) w reż. Kazimierza Dejmka (19 stycznia 1956), „Miarce za miarkę" Williama Szekspira (Tomasz) w reż. Kazimierza Dejmka (23 grudnia 1956) i „Ciemności kryją ziemię" Jerzego Andrzejewskiego (Agustin) w reż. Kazimierza Dejmka (29 września 1957).

Od 1958 do śmierci pracował w Teatrze Rozmaitości w Krakowie, gdzie grał w spektaklach np.: „Wojna i pokój" Lwa Tołstoja (Siergiej Kuźmicz) w reż. Haliny Gryglaszewskiej (20 października 1963), „Romeo i Julia" Williama Szekspira (Baltazar) w reż. Haliny Gryglaszewskiej (26 czerwca 1965) oraz „Czarownice z Salem" Arthura Millera (Herrick) w reż. Antoniego Dvoraka (30 kwietnia 1966).

W kilku spektaklach był także asystentem reżyserów: Haliny Gryglaszewskiej, Jerzego Uklei, Antoniego Dvoraka i Ryszarda Smożewskiego.

Grał także w filmie „Warszawska premiera" w reż. Jana Rybkowskiego (1951) i „Celuloza" w reż. Jerzego Kawalerowicza (1954).

Był synem kolejarza, Józefa Zielińskiego i Marii z Lisowskich, mężem Janiny z Bogdanowiczów.

Zginął, wraz z gronem kolegów z krakowskiego Teatru Rozmaitości, w katastrofie autobusowej pod Lubniem k. Myślenic, w drodze na przedstawienie w Zakopanem.

Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Źródła: Słownik Biograficzny teatru polskiego, E-teatr, FilmPolski

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
14 stycznia 2023

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia