Jerzy Dargiel (1917-1973)

Jerzy Bonawentura Dargiel pseudonim Henryk, Jimmy, Kali, Juda. W 1935 zdał maturę w Gimn. im. Reja w Warszawie i rozpoczął studia pedagogiczne. W 1936-37 brał udział w pracach Teatru Szkolnego przy Instytucie Reduty; grał Pielgrzyma ("Podanie o Piaście"), Łukasza Górnickiego ("Żaki krakowskie"). Od 1936 (lub 1937) do 1939 studiował na Wydz. Sztuki Aktorskiej PIST-u. Od jesieni 1940 do czerwca 1942 studiował w tajnym konserwatorium warsz. (wydział nauczycielski i wokalistyki; ukończył pierwszy z nich).

Od listopada 1940 był nauczycielem śpiewu w Obowiązkowej Szkole Zawodowej nr 34 na Grochowie; odtąd pracował jako instruktor teatru tajnego teatru szkolnego przy zespole szkół zawodowych na Grochowie i w Wawrze, prowadzonego przez J. Baculewskiego; reżyserował m.in. plenerowe widowisko "Legendy" S. Wyspiańskiego, wystawione 4 VII 1943 na zakończenie roku szkolnego na dziedzińcu szkoły w Wawrze; pisał muzykę i piosenki do wielu przedstawień. Pracował również w Dziale Opieki nad Dziećmi RGO, był instruktorem śpiewu i żywego słowa w ogniskach RGO, organizował przedstawienia dla dzieci. Równocześnie uczestniczył w walce podziemnej; działał w tajnym harcerstwie - Szarych Szeregach (w 1943 uzyskał stopień harcmistrza). Ukończył Szkołę Podchorążych "Agrykola" i jako podporucznik AK (pseud. Henryk) walczył w powstaniu warsz. w batalionie "Parasol".

W 1943-45 w prasie podziemnej publikował wiersze i teksty piosenek (najpopularniejsza to "Dorota"). Od stycznia do marca 1945 należał do zespołu Teatru Miejskiego w Częstochowie, następnie wrócił do Warszawy i rozpoczął wieloletnią współpracę z Polskim Radiem. W sez. 1945/46 należał do zespołu warszawskich Miejskich Teatrów Dramatycznych; grał Jerzego ("Obcym wstęp wzbroniony"), Gospodarza II ("Portret generała"). W 1946-49 występował w Teatrze Dzieci Warszawy. W 1947 zagrał jeszcze w Teatrach Miejskich Leśnego Dziadka ("Zaczarowane koło"). W sezonie 1949/50 (do stycznia 1950) występował w warszawskim teatrze dla młodzieży pn. Teatr Młodych. Od 1 II 1950 do 21 VIII 1973 byt dyrektorem, kierownikiem artystycznym, reżyserem i aktorem Teatu TPD Baj (od 1957 pn. T. Lalki i Aktora Baj) w Warszawie.

W 1950-52 studiował na Wydział Reżyserii warszawskiej PWST. W sezonach 1952/53, 1953/54, 1957/58, 1965/66 i 1966/67 występował dorywczo w małych rolach w Teatrze Współczesnym, m.in. jako Adiutant ("Domek z kart"), Król Kacper ("Pastorałka"). Na scenie Baja reżyserował ok. trzydziestu sztuk, m.in. "Królową śniegu" (1952, 1959; grał w tym przedstawieniu Bajkopisarza), "Kramik z kukiełkami" (1953), "Sławę Mistrza Twardowskiego" (1954), "O Jaśku złotniku i o burmistrzance" (1956; grał Przewodnika PTTK), "Stasia i Nel" (1958), "Chłopa i diabła" (1962), "Legendę o Wandzie" i "Podanie o Piaście" (1968); do kilkunastu wystawionych sztuk napisał muzykę; grał m.in. Wuja Cziki ("Dziewczynka z Kraju Chryzantemy"), Piekarza ("Królestwo z piernika"), Ottona ("Nowa Ziemia"). W 1968 gościnnie reżyserował "Szkolne przygody Pimpusia Sadełko" w Teatrze Lalek Tęcza w Słupsku. Grał też w polskich filmach.

Po II wojnie światowej nadal działał w harcerstwie, był m.in. członkiem Kwatery Głównej Związku Harcerstwa Polskiego (zajmował się sprawami wychowania artystycznego). Był zasłużonym działaczem społecznym, instruktorem i propagatorem amatorskiego ruchu lalkarskiego. Komponował i pisał teksty wielu piosenek harcerskich. Dnia 16 marca 1974 jego imieniem nazwano salę teatru „Gawęda" w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki.

Był synem nauczycieli: Wacława Dargiela i Aleksandry z domu Kuć, mężem Hanny Krystyny Słojewskiej (była okresowo kierownikiem administracyjnym Teatru Lalki i Aktora Baj).

Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Odznaczenia:
Warszawski Krzyż Powstańczy
Medal za Warszawę 1939–1945
1964 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego,