Kolejna odsłona PC Dramy

"Nocą" (Nur nachts)

24.02.2014 | 19:00 | wstęp: 5 zł

Sala Suwnicowa

"Ludzie szukają szczęścia i umierają ze śmiechu"

"Szukamy szczęścia. Tak, niewątpliwie. I umieramy - nie da się ukryć. Z uśmiechem na ustach, bo wiemy, co to bezsilność, której nic nie zmieni. Bo już wiemy, czym jest życie. Umieramy ze śmiechu, widząc bezcelowość naszych poszukiwań, odkrywając absurdalność naszej, pożal się Boże, choć jedynej egzystencji. Zaśmiewamy się do łez, a płakać trzeba, bo też i chichrać nie ma z czego. A jednak jest zabawnie. Potwornie zabawnie. Szarpiemy się, uganiamy za tak zwanym szczęściem, a grzęźniemy w rozczarowujących kompromisach. Udajemy zadowolenie, ale wymuszony miły grymas nie jest w stanie przesłonić oczywistej zazwyczaj kompromitacji.

"Ludzie szukają szczęścia i umierają ze śmiechu" to tytuł jednej z powieści Sibylle Berg. W tytule tym zawiera się kwintesencja jej pisarstwa. Niemieckojęzyczna autorka nie ma większych złudzeń, co do jakości i sensowności naszych egzystencji. Swój skrajny pesymizm ubiera jednak w groteskowe formy. Żywoty swych jakże mało bohaterskich bohaterów chętnie ukazuje w niespodziewanej perspektywie. W przygotowanym przeze mnie przed laty "Psie, kobiecie, mężczyźnie" inscenizuje rok z życia pewnej pary komentowany przez towarzyszącego jej czworonoga. Zrealizowany niedawno "Pan Mautz" to repetycja życia everymana-egoisty w godzinie śmierci odgrywana przez trupę karaluchów-żałobników. Snami późnych kochanków z miniatury "Nocą" manipulują ucieleśnione duchy, kompromitujące banał ich żywotów i iluzje przyszłego małego szczęścia we dwoje. To właśnie intrygująca cecha pisarstwa Berg, wyróżniająca je z nurtu dramaturgii najnowszej: połączenie skrajnego pesymizmu z absurdalną groteską. W sztukach tych psy, szczury, karaluchy, tapir, chomik i żyrafa, wreszcie ucieleśnione lęki i mary senne, gadające za nas i do nas, punktują bezlitośnie nasze rozliczne słabości. I bawimy się tym. Na szczęście. Bo przecież lepiej śmiać się niż umierać. Lub też, mówiąc ściślej: zejść, i tak zejdziemy, lepiej więc z uśmiechem na ustach." [Andrzej Majczak]

Petra i Peter, oboje po czterdziestce, sfrustrowani i niespełnieni, odczuwający dolegliwości upływającego czasu, dostają jeszcze jedną szansę na znalezienie partnera. Jednak już w prologu niczym z Fausta Goethego kierujący ich poczynaniami Mistrz Duchowy przyznaje, że jego nadrzędnym celem jest utrzymanie ludzkości w strachu i samotności: "Piękne życie ludziom nie jest wszak pisane". Dwoje bohaterów, świadomych swej przegranej w życiu, których nie stać było do tej pory na "odrobinę brawury", teraz ujrzawszy w sobie nawzajem własną marność, postanawia raz jeszcze zawalczyć o szczęście. Związek projektanta reklamowego z pracownicą firmy handlowej, obojga niewolnych od strachu - przed życiem, zawiedzeniem i stratą, związaniem się z kimś, a równocześnie przed samotnością - skazany jest jednak na porażkę.

Chcąc dopuścić do głosu całą paletę obaw, Sibylle Berg na scenę zsyła duchy - to one wraz z Mistrzem Duchowym pociągają za sznurki losów bohaterów "bez właściwości", komentując ich żałosne poczynania i marność życia oraz krzyżując plany. Ale ponieważ człowiek posiada wolną wolę, Duchom nie do końca udaje się wypełnić misję. Pytanie, czy Petra i Peter sami z siebie nie popadną z powrotem we frustrację, pozostaje otwarte.

Dystans i sarkazm pisarki, jej zabawy językiem oraz przewrotne, świadomie grafomańskie songi nadają sztuce wymiar tragikomedii. Można ją nazwać współczesnym moralitetem, opowiadającym o życiowej przegranej, bezsilności człowieka wobec upływającego czasu i codziennej rutyny - wszystko to podane w wyjątkowo zabawnej i inteligentnej formie. [ADiT]

O artystach:

Andrzej Majczak - ur. 1972, reżyser, pedagog. Absolwent Akademii Teatralnej w Warszawie i Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Jest autorem inscenizacji przede wszystkim dramaturgii współczesnej. Zrealizował m.in. prapremierę norway.today Igora Bauersimy (Teatr Polski we Wrocławiu), czy nagrodzone Polaroidy Marka Ravenhilla (Teatr im. S. Jaracza w Łodzi). Od kilku lat współpracuje ze scenami krakowskimi - z Teatrem Bagatela, w którym wyreżyserował m.in. Psa, kobietę, mężczyznę Sybille Berg, Seks nocy letniej Woody'ego Allena oraz z prywatnym Teatrem Współczesnym (Bombshells. Wieczór panieński Joanny Murray-Smith). Od 2000 roku zajmuje się przygotowaniem publicznych czytań najnowszej dramaturgii polskiej i światowej. Opracował reżysersko teksty tak różnorodnych twórców, jak Heiner Müller, Werner Schwab, Roland Schimmelpfennig, Eric-Emanuel Schmidt czy Conor McPherson. Pracę reżyserską łączy także z nauczaniem techniki aktorskiej. Od roku 2007 jest pedagogiem Lart Studio w Krakowie.

Sebastian Oberc - rocznik 1976, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny; absolwent PWST w Krakowie (wydz. aktorski). Kierownik produkcji Fenomen reż. T. Paradowicz. Zagrał główne role w: Katastrofy górnicze - Cicha Akcja reż. R. Dunaszewski i Wielkie Ucieczki - Lot 747 reż. R. Dunaszewski. Wystąpił w Ekipie reż. A Holland. Współpracuje ze studentami wydziału reżyserii Szkoły Filmowej w Katowicach. Jego ważniejsze role w teatrze to: Mistrz i Małgorzata reż. K. Lupa (Mateusz Lewita, Kanawkin), Żeby Cię lepiej zjeść reż. P. Waligórski (Bambus), Cukier w normie reż. P. Waligórski (Mirek Tańcula), From Poland with love reż. P. Waligórski (On), Letnicy reż. K. Lupa (Włas), Lis Filozof reż. P. Waligórski (Lis), Seks nocy letniej reż A. Majczak (Andrew Hobbs), Kaleka z Inishman reż M. Grabowski (Billy Kaleka), Tango reż. P. Waligórski (Edek).

Ewelina Starejki - absolwentka krakowskiej PWST (2002); w przedstawieniu dyplomowym zagrała Księżnę Irinę w Szewcach w reż. Jerzego Jarockiego. W Teatrze Bagatela, z którym jest związana od ukończenia studiów, grała Mańkę w Ślubie (reż. W. Śmigasiewicz), Zutę w Hulajgębie (reż. W. Śmigasiewicz), Nataszę w Trzech siostrach (reż. A. Domalik), Pies, kobieta, mężczyzna (reż. A. Majczak).

Katarzyna Krzanowska - absolwentka Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie. W latach 1966 - 1999 aktorka Teatru Ludowego w Krakowie, 1999 - 2004 Teatru Nowego w Łodzi. Od 2008 roku związana ze Starym Teatrem w Krakowie. Laureatka nagród: XXXIII Opolskie Konfrontacje Teatralne Klasyka polska, 2008, nagroda za rolę pierwszoplanową - Młodej, XLIII Przegłąd Teatrów Małych Form Kontrapunkt 2008, Szczecin, wyróżnienie za rolę Młodej. Jej role w Starym Teatrze: Anatomia Tytusa Fall of Rome Tamora, blogi.pl Postać (w) Forma przetrwalnikowa, Być albo nie być Dowasz, reżyser, dyrektor teatru, Być jak Steve Jobs. Bohaterowie polskiej transformacji. Ballada o lekkim zabarwieniu heroicznym. Profesor bez żeńskiej końcówki, Komisarz, Czekając na Turka Pani Salamina, Do Damaszku, Pan Tadeusz czyli Ostatni Zajazd na Litwie Telimena, Pijacy Ebriacka, Śmierć i zmartwychwstanie świata Wynajmujący, Tajny agent dawniej znany jako koprofagi czyli znienawidzeni ale niezbędni Rosa Luxemberg, Nadkomisarz, Terezin, Towiańczycy, królowie chmur, Trylogia Aleksandra Billewiczówna, Ewa Nowowiejska, Obraz, Wesele hrabiego Orgaza Rumunka / Dziennikarz 02

Dariusz Starczewski - za rolę Aristracha w dyplomowym przedstawieniu Samobójcy (reż. J. Trela ), które zdobyło Grand Prix na Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi (1998 r.), otrzymał wyróżnienie. Zanim się związał na stałe z Teatrem Bagatela (2001 r.), występował (i do dzisiaj występuje) z Grupą Rafała Kmity. W Bagateli debiutował rolą Kaługina w Trzech siostrach (reż. A. Domalik), grał także Chlestakowa w Rewizorze (reż. M. Sobociński). Dzisiaj można go oglądać między innymi w spektaklach: Othello (reż. M. Sobociński), Seks nocy letniej (reż. A. Majczak), Żeby cię lepiej zjeść (reż. P. Waligórski). Występował w Teatrze Bucklaina (Myszkin w Idiocie), grał w Teatrze Łaźnia i Łaźnia Nowa oraz w Teatrze STU (Horacy w Hamlecie). Ponadto zagrał między innymi w filmach: Nie ma takiego numeru (reż. B. Brzeskot), uhonorowanym Grand Prix na Barejadzie (rola Hiszpana), Jak żyć? (reż. S. Jakubowski), Nędza (reż. F. Rudnicki). W 2004 roku zadebiutował jako reżyser teatralny, realizując: Szklaną menażerię (Scena na Sarego), Kto otworzy drzwi? (spektakl dyplomowy Łódź), Hedda Gabler (Scena na Sarego), Rosyjska ruletka (Teatr im. S. Żeromskiego Kilce), Tramwaj zwany pożądaniem (Teatr Bagatela).

Dr Barbara Świąder-Puchowska - teatrolog, organizator życia kulturalnego, dziennikarka, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego, autorka sesji zdjęciowych i klipu dla zespołu Von Zeit. Była redaktorem i szefem działu kultury Gazety Wyborczej "Trójmiasto" oraz kierownikiem Sceny Teatralnej Klubu Żak w Gdańsku, gdzie zrealizowała kilkadziesiąt autorskich projektów teatralnych. Jest współtwórcą Alternatywnej Szkoły Teatralnej Żak. Autorka książki W metafizycznej dziurze. Teatr Witkacego w Zakopanem. Laureatka Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Twórców w Dziedzinie Kultury za rok 2003 oraz nagrody Yach za debiutancki filmik Halucynacje Hrabiego von Zeit na XVI Festiwalu Polskich Wideoklipów Yach Film 2007.