Magia Elementarza, czyli Ala i jej świat

"Elementarz" - reż. Michał Zadara - Nowy Teatr w Warszawie

"Elementarz", w reżyserii Michała Zadary, to spektakl inaugurujący działalność świetlicy Nowego Teatru Krzysztofa Warlikowskiego. "Świetlica to interdyscyplinarny projekt - nowoczesny dom kultury, miejsce, w którym będą odbywać się spektakle dla dzieci, warsztaty, debaty, pokazy filmowe, koncerty, kluby dyskusyjne, koła naukowe(...)". Premiera teatralnej adaptacji tekstu Mariana Falskiego, to kolejna po "Pinokiu" (w reżyserii Anny Smolar) udana propozycja dla najmłodszych widzów i ich rodziców; tym razem przygotowana we współpracy z aktorami Centrali - organizacji artystycznej skupionej wokół Michała Zadary: Arkadiuszem Brykalskim, Joanną Drozdą, Mateuszem Łasowskim, Barbarą Wysocką i ich dziećmi.

Elementarz po raz pierwszy ukazał się w księgarniach w 1910 roku. Kanoniczny tekst służący do nauki czytania i pisania, choć pozbawiony fabuły, snuje opowieść o świecie liter i słów, za pomocą ciągu obrazów ilustrujących językową rzeczywistość w jej najprostszych przejawach. Reżyser wydobywając z tekstu jego esencję i poetyckość, przy pomocy animowanych lalek, słów, gestów i obrazów tworzy bajkowy i barwny świat Ali i jej psa Asa, który oddziałuje na emocje i wyobraźnię "najnajów", przyciągając ich zainteresowanie od początku do końca spektaklu.

W niebieskim, mięciutkim kręgu, którego granice wyznaczają kurtyny, aktorzy i ich mali pomocnicy odsłaniają przed nami kolejne zaczarowane i interaktywne obrazy świata przyrody i wyobraźni. Choć znajdujemy się w niewielkim i niepozornym pokoju Ali, to tutaj kosmiczne uniwersum znajduje się na wyciągnięcie ręki, a kulę ziemską (podświetlony globus) możemy z łatwością obrócić w dłoniach i dokładnie przyjrzeć się jej z każdej strony. Przygodę rozpoczynamy w domowym zaciszu, by podróż zakończyć w niezbadanych przestrzeniach rozgwieżdżonego kosmosu. Ala w stroju kosmonauty unosi się ponad głowami dzieci i jak satelita znajdująca się nieopodal niej, wskazuje im kierunek swej wyprawy.

Świat teatralnej iluzji i ożywiona materia wkraczają w przestrzeń małych odbiorców, by ci, na własnej skórze, mogli doświadczyć prawdziwości scenicznych bohaterów. Unosząc wzrok obserwujemy poruszające się z niezwykłą zwinnością ptaki, pies Ali z impetem wbiega w gromadkę widzów, dając się pogłaskać i przytulić, za chwilę padający deszcz wywołuje nieopisaną radość i podniecenie, a płatki śniegu przypominają o pięknie zimowego poranku i rodzinnej przejażdżce na sankach.

W atmosferze nieustannego ruchu i dynamiki, magię spektaklu dopełniają dźwięki bajkowej pozytywki oraz gra świateł, która w mgnieniu oka zamienia dzień w noc, poranek w wieczór, a lato w zimę. Barwna scenografia, odzwierciedlająca obrazki wzbogacające treść Elementarza, jakby wyjęta spod pędzla i farb ilustratora, zachwyca swą plastycznością i prostotą.

W spektaklu Zadary zabawa łączy się z nauką, a ciekawość z przyjemnością oglądania kolorowej rzeczywistości zawieszonej między tekstem a obrazem.

"Jeśli opowieść ma naprawdę przykuć uwagę dziecka, musi je zabawić i obudzić w nim ciekawość. Jeśli jednak ma wzbogacić jego życie, musi pobudzać wyobraźnię, pomóc dziecku w rozwijaniu inteligencji i porządkowaniu uczuć, musi mieć związek z jego lękami i dążeniami(...)".

"Pisanie na scenie", które proponuje Zadara spełnia wyżej wymienione warunki nakreślone przez amerykańskiego pedagoga i psychoanalityka Bruno Bettelheima, tym samym gwarantując niezapomniane przeżycia, niepozbawione dydaktycznego wydźwięku i charakteru szkolnej zabawy.

W przypadku inscenizacji przeznaczonej dla dzieci w wieku od dwóch do pięciu lat, ważne aby spojrzeć na nią poprzez pryzmat dziecięcej wyobraźni, uważnie obserwując reakcję najmłodszych. Spoglądając na twarze przybyłych na premierę spektaklu widzów, nie mam wątpliwości, że odkrywanie świata w teatrze(zwłaszcza tym, który oferuje precyzyjną, przemyślaną, ale nie pozbawioną spontaniczności interpretację tekstu), to emocjonujące przeżycie, które na długo zapada w pamięć. Przeżycie, które otwiera nas na zupełnie nowy wymiar rzeczywistości. Tej magicznej, która rodzi się na teatralnej scenie.

Agnieszka Górnicka
www.teatrdlawas.pl
25 września 2014

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...