Małe Formy po raz trzeci

Festiwal zainicjowały występy najmłodszych uczestników. Pierwszym spektaklem w kategorii 'dzieci' był „Wilki i zając, czyli każdy może się dogadać” w wykonaniu Szkolnego Teatru Profilaktycznego „Scena” z Sierakowa Śląskiego. W krótką historię o kłótni pomiędzy mieszkańcami lasu wpisane zostało dydaktyczne przesłanie. Oto zając nękany przez silniejsze zwierzęta, po kursie sztuk walki i godzinach spędzonych w siłowni, odpłaca swoim prześladowcom pięknym za nadobne. Powstały spór rozwiązuje sowa drogą pertraktacji – wszak właśnie w dogadaniu się istota rzeczy, ale i problem nierzadko. 

Następnie scena należała do Grupy „Bengaku” z Czańca w gminie Porąbka – należała niemalże dosłownie, gdyż na deskach teatru młodzi aktorzy czuli się niczym ryby w wodzie! Czerpiąca ze znanego z baśni H. Ch. Andersena motywu "Brzydkiego kaczątka" opowieść o larwie, która w zakończeniu przeistacza się w pięknego motyla, w istocie mówi o integracji i budowaniu wspólnoty, a także o wartości i znaczeniu przyjaźni. Zagrany z pasją, pełen energii i humoru spektakl, ze zwracającymi uwagę postaciami osy o cechach macho, jakby z samej swej natury uwięzionego w czasie ślimaka na deskorolce czy też żuczka toczącego ogromną kulę, wzbudził żywą reakcję wśród zebranej publiczności.

Grupa „Arabeska” Zespołu Szkół Specjalnych w Czeladzi, rozpoczęła przegląd przedstawień w kategorii 'młodzież'. Zaprezentowana na PMFT „Leśna polana” to połączenie pantomimy, muzyki i tańca – w tym elementów breakdance. Spektakl zdaje się koncentrować w sobie wszystkie formy ekspresji, jakie „Arabeska” doskonaliła przez 10 lat swojego istnienia.

Sielankowy nastrój znika zupełnie wraz z pierwszymi scenami „K-216” Grupy „Morator” z Miejskiego Domu Kultury w Tychach. Nazwę grupy czytać można jako połączenie słów „moralność” i „oracja”, co w bezpośredni sposób wskazuje na problematykę zawartą w realizowanych przez nią spektaklach. W dobie rozwoju nauki, nieustannego poszerzania możliwości i obszaru badań medycznych, „K-216” porusza z pewnością temat aktualny i doniosły, jednocześnie jednak trudny i wymagający. Przypominająca swoim kształtem uwspółcześniony średniowieczny moralitet, opowieść o pierwszym, zakończonym powodzeniem sklonowaniu człowieka, stawia pytania o granice medycznej ingerencji, etyczny wymiar tego typu eksperymentów, czy w końcu o samą istotę ludzkiego istnienia, a także o wartości, jakie je określają. Opowiadana historia z centralnym motywem konfrontacji anioła i demona, w której stawką jest ludzka dusza, przywołuje archetyp odwiecznej walki dobra ze złem. Pewne zastrzeżenia może budzić narzucający się moralizatorski ton oraz nieczytelność niektórych rozwiązań w spektaklu, co jednak zdają się równoważyć interesująca scenografia i dobra gra aktorów.

Trzecią część Przeglądu, poświęconą twórczości dorosłych, rozpoczęła Grupa „Remedium” z Rybnika „Poszukiwaniem wolności”, będącym połączeniem pantomimy, teatru ruchu i tańca. Spektakl podejmuje problem szeroko rozumianej niepełnosprawności oraz jej stereotypowego postrzegania i rozumienia. Gest i ruch w swojej niezwykłej harmonii, dynamice i sugestywności, staje się sposobem ekspresji wewnętrznych stanów, emocji, uczuć, sposobem na przekraczanie ograniczeń i wyrażanie własnej wyjątkowości.

Następnie, w kłębach pary, na scenę wtoczyła się „Lokomotywa”, czyli spektakl grupy „MamTeatr” z Wodzisławia Śląskiego – rzecz zarówno dla dorosłych jak i dla dzieci. Powstaniu grupy towarzyszyła intencja stworzenia teatru, gdzie mamy opowiadać będą na scenie bajki poprzez granie spektakli. Tym razem wybór padł na wiersz Juliana Tuwima - „Lokomotywa”. Powstało przedstawienie pełne emocji i pozytywnej energii, w którym mimika i motoryka aktorów stanowi pewnego rodzaju wizualny komentarz do kolejnych wersów utworu Tuwima.

Z pewnością najmocniejszym akcentem tegorocznej edycji festiwalu był spektakl „Landrynki” w wykonaniu Kawiarenki literacko-teatralnej „To i owo” z Siemianowic Śląskich. Sama Kawiarenka w trakcie blisko 10 lat swojego istnienia zdążyła zebrać liczne nagrody i wyróżnienia, chociaż wysoki poziom prezentowanych przez grupę spektakli być może najlepiej potwierdza możliwość wystąpienia na deskach Teatru im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach.

Przepełniona melancholią i nostalgią opowieść o przemijaniu człowieka prezentuje interesujące ujęcie tematu oraz prawdziwie profesjonalną realizację. Oprócz dialogów i partii wokalnych wykorzystujących poetycki, metaforyczny język, a także wyrazistych kreacji aktorskich, uwagę zwraca bogata scenografia, której rolą jest nie tylko definiowanie przestrzeni czy też funkcja dekoracyjna. Rekwizyty bowiem są tutaj naznaczone swoistą obecnością człowieka, jego przeszłością; w swoim materialnym kształcie uobecniają pamięć tego, co minione. Utwór podejmuje niezwykle aktualny, lecz jak gdyby nie znajdujący właściwego miejsca we współczesnej kulturze czy społecznej świadomości problem starości, czy też przydatności człowieka, który przeżywa swoją starość – takie przedmiotowe potraktowanie w kontekście problematyki i ogólnej wymowy spektaklu wydaje się zupełnie uzasadnione. „Landrynki” bowiem mierzą się nie tylko z kwestią przemijania, ale chyba przede wszystkim ze swego rodzaju reifikacją człowieka starego, który w obecnym świecie skazany zostaje na samotność, niezrozumienie i odrzucenie, któremu niejednokrotnie odbiera się godność i wpisaną w jego istnienie wartość.

Po prezentacji wszystkich trzech grup finalistów jury udało się na obrady i zadecydowało, że
wszyscy uczestnicy Finału otrzymują równorzędne nagrody w postaci organizacji warsztatów teatralnych. Ponadto, przyznano również pięć wyróżnień indywidualnych dla najlepszych aktorów, które otrzymali:

-Natalia Baron (Szkolny Teatr Profilaktyczny „Scena" z Sierakowa Śląskiego)
-Gabriela Handzlik (Grupa Bengaku z Czańca)
-Mateusz Gąsiorek (Grupa Bengaku z Czańca)
-Paulina Skalińska (Grupa Morator z Tychów)
-Maciej Kawik (Kawiarenka literacko-teatralna „To i owo" z Siemianowic Śląskich)

Trzeba przyznać, że 3. Przegląd Małych Form Teatralnych „Z EFSem na scenę” to był dobry pomysł! Z niecierpliwością czekamy na kolejne takie wydarzenia!