Miej talent, kochaj i rób co chcesz!

Cieszę się darem życia. Rozmowy z Wojciechem Kilarem to opowieść o rzemieślniku, wirtuozie, rozkoszującym się zabawą nutami, dźwiękami, opowieść o chęci dzielenia się tą radością z publicznością.
Książka stanowi zapis rozmowy przeprowadzonej jesienią 1996 roku, poszerzona o zapis rozmowy z 2006 roku. Przelotne napomknięcia o warsztacie pracy kompozytora i pracy nad aktualnymi dziełami prędko przechodzą w refleksje o życiu, ludziach i sztuce. Słowo stanowi dla W. Kilara punkt wyjścia do budowania opowiadania o tym, co najbardziej człowiecze w muzyce. Klaudia Podobińska i Leszek Polony prowadzą rozmowy tak, że czytelnik ma poczucie obcowania z wielkim kompozytorem religijnym, ale jednocześnie ma się wrażenie, że nie czytamy na klęczkach. Wojciech Kilar nie stoi na koturnach. Oto, mówiąc o tworzeniu muzyki filmowej, nie ukrywa sympatii dla kina, dla jego rozmachu, obrazów i zdań, kwestii przechodzących do historii: “Lubię zapach napalmu o świcie”. Kiedy wspomina spotkanie z F. F. Coppolą, zastanawia się pod pojęciem wartości w dzisiejszym świecie, potwierdzając tym samym przekonanie, że o gustach się nie rozmawia. Tym niemniej nie ukrywa, że jest miłośnikiem pierwszej i drugiej części Ojca chrzestnego, pierwszej części Czasu Apokalipsy. Wypowiedź swą wzmacnia tezą, że film amerykański pozwala pozostać do końca życia dzieckiem, trwać w baśni z czasem jednak coraz okrutniejszej. Natomiast nie umniejsza roli kompozytora pracującego dla filmu, ponieważ twórca muzyki filmowej musi się czuć odpowiedzialny za każdą nutę, jak powiada, “czysta” muzyka jest muzyką filmową. Praca nad tego rodzaju dźwiękami nie jest wcale mniej wymagająca, łatwiejsza – “Wydaje mi się, że nie ma głupszego słowa niż «głębia»” – wszak wykonuje się ją z równą rzetelnością jak muzykę symfoniczną. Książka pokazuje, że zamówienie na muzykę uruchamia takie siły twórcze, które niekoniecznie by się uaktywniły w hotelu w pozycji horyzontalnej podczas myślenia o niebieskich migdałach. Wojciech Kilar jest niewymownie wdzięczny tym, którzy chcieli z nim pracować, którzy pragnęli słuchać jego muzyki; zdaje sobie przy tym sprawę z tego, iż i tak otrzymał za dużo, będąc tak leniwym. “Nie byłoby Koncertu fortepianowego, gdyby nie zwrócił się do mnie Peter Jablonsky”. Nie koloryzując czy nie ubarwiając swojego wizerunku, przedstawia się jako pracowity i pokorny szczęściarz, któremu Bóg dopomaga, którego Opatrzność chroni, czuwa nad nim. “Ja sam chcę powiedzieć: Baranku Boży, Chwała, Święty”. Twórca muzyki do Rejsu Marka Piwowskiego, autor Krzesanego otwarcie przyznaje się do chętnej współpracy z Andrzejem Wajdą (np. Ziemia obiecana, Smuga cienia) i Kazimierzem Kutzem (np. Sól ziemi czarnej, Znikąd donikąd) – tę muzykę uważa za najlepszą, inspirowaną obrazem. Jednakowoż nie zżyma się przed współpracą z Krzysztofem Zanussim (np. Spirala, Cwał), ale wie, iż w tym wypadku na kompozytorze spoczywa ciężar komentarza intelektualnego. “Myślę, że jestem taki symfonicznym Moniuszką”. Witold Rowicki mawiał: “Utwór ma być jak Bolero Ravela, gdzie nie ma miejsca, żeby włożyć żyletkę”. Bohater książki nie przywiązywał w młodości uwagi do detalu, ale podkreśla znaczenie i sens słów swoich nauczycieli. Dziś zwraca uwagę na szczegóły, o które troska przejawia się na planie całości, formy, konstrukcji muzycznej ilustrującej drogę: “Jak skomponować utwór, żeby prowadził do dobra, piękna, miłości?” Muzyka jest modlitwą, ścieżką do zrozumienia zagadki bytu, próbą tłumaczenia sobie świata, usiłowaniem dobra w służbie człowiekowi. Sztuka dla twórcy Angelusa jest sensem bycia i służenia na ziemskim padole, naczelną wartością, szczęściem utożsamianym z domem, kościołem w czasie mszy świętej oraz domem. Zabawa z kotem jest igraszką przed podróżami, niezbędnym w życiu ruchem. Jak czytamy, książka ma charakter rozmów – mimo że z serii “Ludzie świata muzyki” – o ludzkich pragnieniach, inspiracjach, wpływie na estetykę, krąg zainteresowań. Książka Cieszę się darem życia. Rozmowy z Wojciechem Kilarem się mówi, się czyta o osobowości wolnej, rozumnej – nie trzeba jej kleić na siłę. "Cieszę się darem życia. Rozmowy z Wojciechem Kilarem" - aut. Klaudia Podobińska, Leszek Polony - Polskie Wydawnictwo Muzyczne 2007.