Misteria wielkanocne

Radość

Na początku jest wielka radość i wesele. Uroczystości Niedzieli Palmowej, upamiętniające wjazd Jezusa do Jerozolimy, odbywają się tydzień przed Wielkanocą. Jej nieodłącznym elementem są palmy wielkanocne. Tego dnia widać je we wszystkich kościołach. Zwyczaj ich wykonywnia zachował się w wielu regionach w Polsce, na przykład na Kurpiach. Jednak te najbardziej znane znajdziemy tylko w jednym miejscu – w Lipnicy Murowanej.

Konkurs na największą i najpiękniejszą palmę wielkanocną odbywa się tu od 1958 roku. Najwyższe palmy osiągają ponad 30 metrów (ubiegłoroczna rekordzistka miała 33,39 metra). Sposób ich budowy precyzuje ścisły regulamin. Sporządza się je wyłącznie z naturalnych materiałów. Ich korpusem jest tyczka wystrugana z drewna (najlepiej ze świerku), którą obkłada się wokół grubymi witkami wikliny. Dolne partie palmy muszą mieścić się w objęciach dłoni jej wykonawcy, a witki wierzbowe być splecione na całej swej długości jedną z nich, w odstępach od 20 do 30 centymetrów. Do wystroju używne są kolorowe kwiaty z bibuły, które wraz z bukszpanem i baziami umieszcza się wzdłuż trzonu palmy.
Co roku Lipnica gości rzesze turystów, którzy przybywają tu podziwiać te niezwkłe wytwory ludzkich rąk i przeżyć niepowtarzalne religijno-folklorystyczne widowisko.

Ból

Najbardziej poruszającymi ze wszystkich wielkanocnych obrzędów są misteria pasyjne. Mają one bogate i dawne tradycje. W Europie znane są już od czasów średniowiecznych. W Polsce misteria odbywają się na Cytadeli Poznańskiej, w Kałkowie, Kalwarii Pacławskiej czy w Ołtarzewie. Jednak chyba te najbardziej znane mają miejsce w Kalwarii Zebrzydowskiej. Wystawiane są od ponad 300 lat. W ciągu kilku dni kalwaryjscy przewodnicy i alumni bernardyńskiego seminarium w strojach z epoki odtwarzają całą historię męki Jezusa – od momentu wjazdu do Jerozolimy do śmierci na krzyżu i złożenia do grobu. Realizm tych wydarzeń jest jednocześnie zachwycający i przytłaczający. Uroczystości zawsze towarzyszą rzesze pielgrzymów, a wzruszająca atmosfera na długo pozostaje w pamięci uczestników. W Niedzielę Wielkanocną turki obchodzą okoliczne domy, urządzając pokaz musztry

Oczekiwanie

Bez wątpienia jedną z bardziej oryginalnych tradycji wielkanocnych są tak zwane turki. Do dziś przetrwały nad Sanem – w Radomyślu i okolicznych wsiach. Zadziwia egzotyka tych wydarzeń, bo niby skąd wzięli się w Polsce Turcy pilnujący grobu Chrystusa?

Najbardziej znane wyjaśnienie sięga do wydarzeń 1683 roku, kiedy to przodkowie radomyślan uczestniczyli w wyprawie króla Jana III Sobieskiego pod Wiedeń. Po bitwie nie odrazu wrócili do domu. W miasteczku pojawili się następnego roku w Wielki Piątek. Wystrojeni w zdobyczne mundury weszli do świątyni, w której odbywały się uroczystości, i zaciągnęli straż przed grobem Chrystusa, dziękując w ten sposób za szczęśliwy powrót.

Dzisiaj turki z Radomyśla ubrane są w niebieskie kurtki i czerwone spodnie z lampasami, przepasane są biało -czerwonymi szarfami. Na głowach mają czapki ozdobione koralikami oraz pękami piór. Do ich „obowiązków" należy trzymanie straży przy grobie. Asystuja także święceniu jadła, ognia i wody, a w niedzielę obchodzą domy z wesołą nowiną.
I znów na twarze wraca radość, tym razem związana ze zmartwychwstaniem Pana.