Moniuszko według Jandy

"Hrabina" - reż. Krystyna Janda - Opera Bałtycka w Gdańsku

Trudno zrozumieć, dlaczego to jedno z bardziej udanych dzieł Moniuszki jest tak rzadko wystawiane. W jego czasach wypominano kompozytorowi, że uczynił bohaterami tej opery ludzi pustych, kosmopolityczne elity, którym w głowie była tylko zabawa - choć przeniósł akcję o stulecie wstecz, widziano tu aluzję do jemu współczesnych, konformistycznych wobec zaborców arystokratów.

Ale było to na parę lat przed powstaniem styczniowym i nastroje w społeczeństwie gęstniały. W istocie owa "warszawska socjeta" - takie określenie często tu pada - potraktowana została satyrycznie, komediowo, a przeciwstawieni im zostali, jako bohaterowie pozytywni, ludzie szczerze przywiązani do tradycji i wiejskiego życia. Muzyka Moniuszki doskonale przedstawia oba światy: portret warszawskiego towarzystwa, symbolizowanego zwłaszcza przez tytułową Hrabinę, obfituje w dowcipne nawiązania do opery włoskiej, Mozarta, a nawet Wagnera. Świat szlachty zagrodowej, Chorążego i jego wnuczki Broni

ilustrowany jest motywami polskimi, z których najpiękniejszy jest polonez na rozpoczęcie III aktu. Krystyna Janda, która kilka lat temu wystawiła w Łodzi "Straszny dwór" całkowicie tradycyjnie, tym razem postanowiła akcję umieścić w dzisiejszym uniwersalnym salonie - galerii handlowej, gdzie "socjeta" spotyka się na zakupach. Tam rozgrywają się dwa pierwsze akty, w tym bal; akt III przenosi się na wieś, na ogromne pole czerwonych maków. Cała koncepcja być może nie raziłaby tak, gdyby nie błąd obsadowy. W kiczowatych czerwonych strojach obfita postać Hrabiny (Monika Świostek), choć obdarzona ładnym głosem, nie jest w stanie zasugerować, że rzeczywiście jest femme fatale, w której szczerze kocha się młody Kazimierz (Łukasz Załęski). Jej rywalka, Bronia (Katarzyna Nowosad), przynajmniej wygląda na osobę, na którą ma wyglądać. Mimo zastrzeżeń na pewno warto było tę operę przypomnieć - muzyka ma w sobie wiele uroku.

Dorota Szwarcman
Polityka
27 maja 2019
Portrety
Krystyna Janda

Książka tygodnia

Twórcza zdrada w teatrze. Z problemów inscenizacji prozy literackiej
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Katarzyna Gołos-Dąbrowska

Trailer tygodnia