Mrożek, Stachura i Chagall na urodzinach w „Witkacym"

Świetne przedstawienie Dziuka jest na osobne omówienie. Tu trzeba tylko zaznaczyć, że Dziuk najnowszym spektaklem zagranym wyśmienicie (Dorota Ficoń, Agnieszka Michalik, Kamil Joński, Piotr Łakomik, Krzysztof Najbor i Krzysztof Wnuk) mówi dobitnie o naszych rozterkach i koniecznych wyborach balansując na granicy drapieżnej satyry i groteski.

Materiałem wyjściowym jest słuchowisko Mrożka. Tym bardziej trzeba podziwiać Dziuka za czytelne gospodarowanie przestrzenią sceniczną, która tworzą niezwykle malarskie obrazy (co wspiera scenografia Rafała Zawistowskiego). Dziuk dotyka miejsca sztuki i roli artysty w świecie nieprzyjaznym, ogarniętym przez ludzi zanurzonych w konsumpcji. Pyta, czy w ogóle, a jeśli, to jak, sztuka i artyści przeciwstawiają się brutalności i przemocy, które plenią się przepotężnie. Często przecież jakże żałosne bywa to „przeciwstawianie się" przez ludzi sztuki, okrucieństwu.

Dziuk dotyka też sprawy degradacji kultury, nasilającej się z rozwojem cywilizacyjnym. U Mrożka symboliczna postać, skrzypek, nie umie dojrzeć i wyzwolić się spod dyktatu matki, stać się niezależnym. Stoi w rozkroku pomiędzy codziennymi emocjami, a w sumie jednak wielkością swej sztuki. „Rzeźnia" Mrożka jest kolejnym przykładem przetwarzania przez Dziuka na scenie czegoś z kręgu wybitnej, nie tak odległej klasyki, i powracania do tematu sytuacji artysty w świecie z jego cierpieniem.

„Stachura - się powie o tym wolniutko, a Ty tylko słuchaj", na podstawie tekstów Edwarda Stachury (w obsadzie Joanna Banasik, Adrianna Jerzmanowska, Emilia Nagórka, Katarzyna Pietrzyk, Krzysztof Łakomik i Dominik Piejko), w ujęciu scenicznym Bieniasa jest w założeniu osobistą podróżą każdego, kto w tym zdarzeniu uczestniczy, w głąb swego człowieczeństwa. Ale nie w aspekcie dominanty „Ja" nad „Ty". Bienias konsekwentnie sugeruje nam równowagę samolubnego „Ja", z „Ty". Czego konsekwencją jest dostrzeganie obok siebie kogoś drugiego. Tylko wtedy możemy zacząć próbować rozumieć świat, na to głównie poprzez Stachurę zwraca nam Bienias uwagę swoim spektaklem - mądrym, pociągniętym wrażliwą kreską, dobywającym emocje, o których nie wiedzieliśmy. Sprzyja temu muzyka, powstająca niemal z dotyku, oddechu, szarpnięcia struny. Słuchając takiego Stachury i patrząc na otaczający świat, który (wiele na to wskazuje) dąży do samozagłady, dostrzegamy, że jeśli zapomnimy o egoizmie może ocalimy siebie i coś zahamujemy.

Na okrasę Urodzin „Witkacego" wystawa w klimatycznym foyer blisko stu litografii Chagalla. Z chagallowskim, nasyconym swoistym humorem tytułem "Przeczucie cudu". Wielkie zainteresowanie na Litwie, Łotwie, Słowacji i w Szwecji, i „Przeczucie cudu" szczęśliwie trafiło do „Witkacego". Chagall „po witkacowsku" (o dziwo!) szokuje surrealistycznie i onirycznie. Także bogactwem tematów. Od religijnych chrześcijańskich, po judaistyczne i mityczne. Całość ma walor niezwykły, po części pozwala zajrzeć w duchowość artysty.

W końcówce Urodzin oprócz smakowitego tortu równie smakowite widowisko Dziuka „Tratwa szaleńców" - z fantazyjnym udziałem „bożych szaleńców", którzy przed 35 laty zakładali „Witkacego" bądź z racji wieku w później dołączyli: Joanny Banasik, Doroty Ficoń, Adrianny Jerzmanowskiej, Agnieszki Michalik, Emilii Nagórki, Katarzyny Pietrzyk, Andrzeja Bieniasa, Kamila Jońskiego, Krzysztofa i Piotra Łakomików, Krzysztofa Najbora, Dominika Piejki, Krzysztofa Wnuka i Marka Wrony. „W tle" wspaniały kompozytor wielu utworów muzycznych w „Witkacym", inspirowanych wspaniałą poezją, artysta związany duszą i ciałem z „Witkacym", czyli Jerzy Chruściński, przy fortepianie. A z nim jego orkiestra, w szykownych kapeluszach z papieru gazetowego.

Dziuk wybrał kompozycje wsparte poezją Eluarda, Witkacego, Tuwima, Rilkego, Dickinson i Herberta. Całość usytuował na wspaniałej trawie, którą „szaleńcy boży" płyną do Zakopanego. Zrobił to dowcipnie, przekornie i smacznie kończąc dobrze po północy "Hymnem Szaleńców Bożych", odśpiewanym z publicznością.

Kiedy przed 35 laty „szaleńcy boży" przyjechali do Zakopanego odnaleźli w nim szansę założenia Teatru Niezwykłego, który do dzisiaj ociera się o intymność i sferę metafizyki. Dali mu imię Witkacego, co jednak nie sprawiło, że preferując twórczość Witkacego, stronili i stronią od innych ważnych i ciekawych tekstów.

Dziuka i sprzymierzonych z nim przed laty młodych aktorów połączyła chęć artystycznej samodzielności z dala od narzucających swoje style ośrodków, wsparta potrzebą wspólnego poszukiwania idei oraz sposobów tworzenia. A wszystko to w aurze głębokiej niezgody na bezwład i schematyzm ówczesnych instytucji decyzyjnych.

Witkacy, który postrzegał Teatr niestereotypowo, jako „schronisko teatrałów" - ludzi odczuwających ciągle żywą potrzebę obcowania ze sztuką, zagwarantował szczególną markę dla przedstawień, recitali, koncertów, wystaw i innych działań, a szczególnie dla atmosfery Teatru Witkacego.

35 Urodziny Teatru Witkacego zbiegły się ze 135 Urodzinami Witkacego. Dziuk obok „Rzeźni" Mrożka, pokazał opartego na prozie Juliena Greena „Nieprzyjaciela", w dworze Tetmajerów w Łopusznej. Zaprosił z koncertem „Sonos Sacris - Pieśni Świata" Michaela Jonesa i zespół Mandorla. Nie brakło wspomnień przyjaciół „Witkacego". Dopełnionych filmem „Dziuk", o twórcy Teatru Witkacego i licznych w nim dokonań.

Teatr Witkacego nie narzeka na brak widowni. Są to stali i wytrwali bywalcy z Krakowa, Wrocławia, Śląska, Warszawy i Zakopanego, ale również przypadkowi turyści i wczasowicze, którzy przyjeżdżają w Tatry z różnych stron Polski. Przychodzą do „Witkacego", zaszczepiają się nim i od tej pory są częściej. Sprzyja temu oferta teatralna lub z innych rewirów sztuki, która goni ofertę równie atrakcyjną i ciekawą.

Siedziba Teatru, dawny Zakład Wodoleczniczy, stworzony przez lekarza i społecznika Andrzeja Chramca w czasach swej świetności w pierwszej połowie ub. wieku bywała miejscem spotkań elit intelektualnych i artystycznych. Dziś przedstawienia w Teatrze Witkacego - często komponowane z tekstów niedramatycznych - mówią zawsze i wiele o sprawach istotnych i uniwersalnych.

Teatr Witkacego często daje ważne świadectwo prawdzie swego czasu. Jest miejscem szczególnego dialogu poprzez świetne spektakle, interesujące wystawy, znakomite koncerty i inne wydarzenia. Na których widz jest zawsze oczekiwanym i serdecznie witanym gościem!