Najpiękniejsze

10 najpiękniejszych teatrów w Polsce

Zabytkowe sceny w ogrodach i garażach, sale teatralne przypominające filmowe studia i mieniące się złotem historyczne widownie. W Culture.pl przedstawiamy 10 oryginalnych przykładów polskiej architektury teatralnej.

Gdański Teatr Szekspirowski

Nowoczesną, wielofunkcyjną bryłę z ponad 620 tysięcy ręcznie formowanych cegieł zaprojektował w samym sercu historycznego Gdańska wenecki architekt Renato Rizzi. Gdański Teatr Szekspirowski to elegancka szkatuła w kolorze antracytu, w swoich wnętrzach kryje drewniany elżbietański teatr. Włoski architekt odtworzył tu model dawnego miasta, są tu wąskie uliczki, dziedzińce i kilka zacienionych zaułków. Jasne, kamienne schody prowadzą widzów na przypominające gotyckie kościoły tarasy z ciemnej cegły, które jednocześnie są ścieżkami spacerowymi z widokiem na panoramę Gdańska.

Wielkie otwarcie GTS odbyło się po dwóch dekadach starań we wrześniu 2014 roku. Teatr jest siedzibą odbywającego się co roku Festiwalu Szekspirowskiego, ale i przyciągającą turystów z całego świata wizytówką Gdańska. Bryłę doceniło jury międzynarodowego konkursu architektonicznego Architizer+Award przyznawanego przez największy na świecie portal o architekturze.

Małopolski Ogród Sztuki

Projektanci z biura Ingarden & Ewý Architekci w spektakularnym, pięciokondygnacyjnym budynku połączyli historię z nowoczesnością: za szklaną fasadą widać odtworzony fragment muru, ściana została na nowo ułożona z ponad stuletnich odczyszczonych cegieł. Autorzy projektu wtopili go w otaczającą przestrzeń, co docenili m.in. specjaliści z serwisu ArchDaily, którzy przyznali budynkowi MOS prestiżową nagrodę "Building of the year 2012"

MOS służy dwóm instytucjom: Teatrowi im Juliusza Słowackiego oraz Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej. Znajdują się w nim nowoczesna mediateka-arteteka, gromadząca multimedialne zasoby książek i muzyki oraz wielofunkcyjna sala widowiskowa na ok. 300 miejsc.

Malarnia, scena kameralna Teatru Polskiego w Poznaniu

Kilka lat temu Malarnia przeszła gruntowną modernizację. Całkowicie przebudowano przestrzeń sceniczną, widownię, foyer oraz zaplecze techniczne. W centrum foyer stanął czarny prostopadłościan nawiązujący wyglądem do rodzaju sceny, jaką jest Malarnia ("black box").

Projekt przygotowała ARPA Architektoniczna Pracownia Autorska Jerzego Gurawskiego oraz Trabendo. W 2012 poznańska Malarnia walczyła o przyznawany przez portal ArchDaily.com tytuł budynku roku.

Nowy Teatr w Warszawie

Czyli drugie życie pofabrycznej architektury. Międzynarodowe Centrum Kultury Nowy Teatr powstało w zabytkowej, przedwojennej hali warsztatowej położonej w samym sercu starego Mokotowa. Odremontowany garaż przy ulicy Madalińskiego ma strukturę trójnawowego kościoła, jego części można łączyć bądź dzielić przy pomocy ruchomych ścian. Podobnie z widownią, która nie jest zamontowana na stałe, można ją dowolnie rozmieszczać w przestrzeni hali, a nawet z niej usunąć. Jak podkreśla Piotr Gruszczyński, to przestrzeń otwarta i demokratyczna, zapraszająca do wejścia. Nie ma w niej żadnych punktów oporu: szlabanów, kas, portierni.

Wnętrza teatralnych sal przypominających raczej filmowe studio zaprojektował Łukasz Kwietniewski wspólnie z Małgorzatą Szczęśniak, autorką scenografii do wszystkich spektakli Krzysztofa Warlikowskiego, a projekt rewitalizacji hali głównej stworzyła pracownia Piotr Fortuna Architekci z Gdyni.

Teatr Polski w Warszawie

W 1913 roku na tyłach Krakowskiego Przedmieścia powstał modernistyczny Teatr Polski, jeden z najważniejszych teatralnych adresów dwudziestolecia międzywojennego, który gra już od ponad 100 lat. Miał pierwszą w kraju obrotową scenę, unowocześnioną budkę suflera, profesjonalną pracownię scenograficzną. Widownię zachwycał elegancją i pałacowym wdziękiem. Niemieccy żołnierze zrównujący Warszawę z ziemią, oszczędzili gmach przy ulicy Karasia. Uratowała się część wystroju i obrotówka.

Od 2009 roku Teatr Polski ma nową scenę - Kameralną. Nowoczesne wnętrzne łączy surowy beton i szkło z ciepłym piaskowcem i dębowym drewnem. Nowe możliwości daje też sama scena - może być pudełkowa albo otoczona publicznością.

Kiedyś luksusowy kinoteatr przedwojennej Europy. Wybudowany w 1929 roku według projektu berlińskiego architekta Friedricha Lippa uważany jest dziś za najpiękniejsze modernistyczne wnętrze w Polsce. Zajrzyjmy do środka powiększonego i stylowo odrestaurowanego Capitolu. Mieniąca się złotem i srebrem widownia Dużej Sceny wygląda dziś tak, jak w dniu otwarcia.

Teatr Rozrywki w Chorzowie

Przed wojną gmach był siedzibą wzniesionego w 1900 roku eleganckiego, secesyjnego hotelu Graf Reden, jednego z najlepszych hoteli na Śląsku. Dekadę temu kompleks budynków chorzowskiego Teatru Rozrywki został przebudowany i od razu doceniony w wielu branżowych konkursach za oryginalną architektoniczną modernizację. Jest nowocześnie i zielono.

Teatr Wielki Opera Narodowa

Historia wiele razy wkraczała także i na tę największą w Europie scenę teatralną. Dzieje okazałego gmachu wzniesionego w latach 1825-1833 przez włoskiego architekta Antonio Corazziego to także fascynujące historie ambitnych planów, porażek i ścierających się architektonicznych wizji, o których artystka Daria Rzepiela opowiedziała w serii znakomitych animowanych filmów "Być Wielkim!", które prowadzą widzów przez korytarze, wnętrza i burzliwe dzieje Teatru Wielkiego w Warszawie. To jeden z nich.

Teatr Królewski w Starej Oranżerii

Prywatny teatr króla Stanisława Augusta Poniatowskiego to jeden z kilku w Europie oryginalnych XVIII-wiecznych teatrów dworskich, który od 2015 roku znajduje się na Trasie Bałtyckiej Europejskiego Szlaku Teatrów Historycznych. Ukryty w Starej Oranżerii teatr powstał w 1788 roku według projektu Dominika Merliniego i cudem przetrwał wojnę. Wnętrze zachwyca! Szczególnie oryginalna dekoracja portretująca XVIII-wieczną publiczność umieszczona tuż nad głowami dzisiejszych widzów. Niezwykle ciekawy dokument epoki.

Wzorowana na Operze Paryskiej i Wiedeńskiej narodowa scena działa pod Wawelem od 1893 roku. Zaprojektowana przez Jana Zawiejskiego bryła to ważny punkt na turystycznej mapie Krakowa. Adres: Plac Świętego Ducha. W przewodnikach czytamy, że Teatr Słowackiego jest jednym z najznakomitszych w Europie przykładów eklektycznej architektury XIX.

Wnętrze budynku zdobią malarskie dekoracje Austriaka Antoniego Tucha, a autorem słynnej, przypominającej wielki olejny obraz kurtyny, która przetrwała dwie wojny światowe jest malarz historyczny Henryk Siemiradzki. Krakowski teatr, obok secesyjnego Teatru im. A.Mickiewicza w Cieszynie i Teatru Zamek w Łańcucie, także jest jednym z przystanków na Trasie Bałtyckiej Europejskiego Szlaku Teatrów Historycznych.

Oprac. A. L.
Culture.pl
25 listopada 2016

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia