Natasza Urbańska jako Pola Negri w technice 3D

"Polita" - reż. Janusz Józefowicz - Teatr Studio Buffo w Warszawie

Technologia 3D w teatrze nie jest już sensacją, ale jej wykorzystanie wciąż stanowi zagadkę i budzi ciekawość. Warszawski Teatr Studio Buffo wyspecjalizował się w realizacji widowisk musicalowych, wykorzystujących tę technikę. Efekt w przypadku "Polity", granej gościnnie 3 i 4 grudnia w Teatrze Muzycznym w Gdyni, jest naprawdę udany.

Życie Poli Negri, czyli Barbary Apolonii Chałupiec, pierwszej Polki, która zrobiła zawrotną karierę w Hollywood jeszcze w erze kina niemego, świetnie nadaje się na scenariusz filmu czy spektaklu. Z tego założenia wyszli również twórcy spektaklu "Polita" - reżyser Janusz Józefowicz i kompozytor Janusz Stokłosa, którzy w swoim Teatrze Studio Buffo wystawili "Politę" w 2011 roku.

Wszystko zaczyna się od niejednorodnej piosenki "Tango złe, Modlitwa", łączącego typowo musicalowy utwór taneczny z modlitwą śpiewaną przez dziesięciolatkę. Potem wraz z głosem Urbańskiej - narratorki - zanurzamy się w opowieść o losach Poli Negri. Libretto Agaty Miklaszewskiej stanowi kompendium wiedzy o Poli Negri - nie znajdziemy tu myśli szczególnie odkrywczych czy faktów z życia Poli Negri dotąd nieznanych, ale też - poza wątkiem dwuznacznej przyjaźni z Margaret West (wspomnianej tylko w napisach końcowych) - cała historia przedstawiona jest bardzo wiernie. Poznajemy małą Polę w wieku kilku lat, potem jako widzowie towarzyszymy jej przez całą karierę aż do jej schyłku. Twórcy spektaklu posłużyli się filmowym niemal montażem poszczególnych krótkich, symbolicznych scen, sprawie ułożonych w całość.

Oczywiście właśnie technologia 3D przygotowana przez monopolistę na rynku, jeśli chodzi o użycie trzeciego wymiaru w teatrze, studio Platige Image budzi tu największe emocje. Technologia 3D i oglądanie spektaklu w okularach 3D dzielą widzów na zwolenników i przeciwników takiego rozwiązania. Koronnym argumentem tych pierwszych są niesamowite możliwości wizualne, jakie daje użycie 3D, ci drudzy narzekają na niższy komfort oglądania i przyciemniony obraz, co utrudnia oglądania aktorów w planie żywym. Co więcej, zdarza się, że poza kilkoma spektakularnie przygotowanymi w 3D scenami spektakl równie dobrze można oglądać w formie tradycyjnej (tak jest na przykład w koprodukcji Teatru Muzycznego w Gdyni i Teatru Studio Buffo - "Piotrusiu Panu", granym repertuarowo w Gdyni i w nieco uproszczonej wersji w Warszawie).

Jednak tym razem efekty specjalne, zapewnione dzięki trójwymiarowej scenografii szczególnie w pierwszym akcie, momentami zapierają dech w piersiach. Dzięki tytanicznej pracy Platige Image i reżysera, który każdą ze scen musiał wcześniej precyzyjnie zaplanować, powstało dzieło bardzo efektowne, w którym wiele scen wygląda w 3D bardzo efektownie. W tej technologii wyświetlane są m.in. archiwalne fragmenty filmów z rzeczywistą Pola Negri (dowcipne, choć nieco zbyt wyeksponowane, nawiązują do konwencji kina niemego również filmy z udziałem grającej tę postać Nataszy Urbańskiej).

Do najlepszych momentów wykorzystujących technikę 3D należy scena w samolocie z elementami Virtual Reality oraz niezwykle efektowny taniec Polity z wężami podczas kręcenia filmu przez Ernsta Lubitscha (w tej roli Janusz Józefowicz). Ciekawy drugi plan budują tancerze podczas pobytu divy w Stanach Zjednoczonych i wizyty w teatrze rewiowym. Dowcipnym komentarzem do celebryckiego blichtru jest cały medialny zgiełk wokół Poli Negri i jej gotowość do udzielenia wywiadu w każdym momencie.

Spektakl, czego Józefowicz nie ukrywa, powstał dla Nataszy Urbańskiej, w której dostrzegł on idealną odtwórczynię roli Poli Negri. Faktycznie, Urbańska świetnie tańczy, oszczędnie, ale skutecznie kreuje postać zagubionej w wielkim świecie divy, która najbardziej na świecie poszukuje miłości, a w słynnym niemieckim reżyserze Ernście Lubitschu dostrzega miłość swego życia. Nie przeszkadza jej to wciąż wpadać w ramiona innych mężczyzn - w konwencji musicalowej (wątek pierwszego męża Eugeniusza Dąmbskiego), groteskowej (Charlie Chaplin) i tanecznej (namiętna miłość z Rudolfem Valentino) oraz dramatu związku z kochliwym utracjuszem - gruzińskim księciem Serge'm Mdivanim. Jedynie spotkania z Ernstem Lubitschem pachną kiczowatym melodramatem (podbudowanym wizualizacjami migających w 3D gwiazdek).

Jedynym słabszym elementem roli Poli Negri jest śpiew - zawodzi szczególnie najciekawszy muzycznie fragment - "Adrenalina", choć akurat 3 grudnia Natasza Urbańska walczyła z zapaleniem tchawicy i jej występ w tym kontekście i tak należy rozpatrywać pozytywnie. Udanie partneruje jej w roli skupionego na miłości do kina Lubitscha Janusz Józefowicz. Niemal filmowy montaż scen i bardzo filmową scenografię uzupełnia pełna rozmachu, bardzo filmowa muzyka Janusza Stokłosy.

To wszystko sprawia, że "Polita" Teatru Studio Buffo okazuje się spektaklem udanym w dużo większym stopniu niż "Piotruś Pan" czy "Romeo i Julia" duetu Józefowicz-Stokłosa (które także romansują z technologią 3D), oddającym możliwości 3D w teatrze. Mimo upływu lat spektakl się nie zestarzał. Wprawdzie części widzów ta niemal filmowa opowieść muzyczna nie przekona (zwłaszcza, że mało tu porywających piosenek), ale powstało dzieło spójne i dobrze przemyślane. Wciąż jego największą zaletą jest hołd wobec wielkiej polskiej aktorki I połowy XX wieku - Poli Negri.

Łukasz Rudziński
trojmiasto.pl
11 grudnia 2018

Książka tygodnia

Twórcza zdrada w teatrze. Z problemów inscenizacji prozy literackiej
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Katarzyna Gołos-Dąbrowska

Trailer tygodnia