Nominacje - Teatr

24. edycja Paszportów Polityki 2016

Zaczynamy kolejną edycję nagród Paszporty POLITYKI, jednych z najbardziej prestiżowych nagród kulturalnych w Polsce, przyznawanych nieprzerwanie od ponad 20 lat. Nagrody w poszczególnych kategoriach przyznawane są na podstawie wskazań krytyków w dziedzinach: film, teatr, sztuki wizualne, literatura, muzyka poważna, muzyka popularna i nowej od tej edycji – kultura cyfrowa. Wyróżniają one utalentowanych, młodych twórców, którzy swoją działalnością w danym roku wywarli niekwestionowany wpływ na polską kulturę wychodząc przed szereg i tworząc nowe trendy, będąc najlepszymi ambasadorami Polski w świecie.

Nominowani w kategorii Teatr:

Anna Smolar
Dała się poznać jako reżyserka spektakli niezwykle różnorodnych, jednocześnie bliskich życiu i przez to poruszających, co docenili w swoich nominacjach krytycy. „Za umiejętność podjęcia dialogu z każdym niemal odbiorcą" – uzasadniał wybór Smolar Witold Mrozek. Bazą „Aktorów żydowskich" (dramaturgia Michał Buszewicz) były rozmowy z aktorami warszawskiego Teatru Żydowskiego. „Dybuk" z Teatru Polskiego w Bydgoszczy sprawnie łączył sztukę An-skiego sprzed stulecia z dopisaną przez Ignacego Karpowicza współczesną historią o gimnazjaliście – ofierze internetowego hejtu. „Wrażliwy spektakl, który z uczuciem i ostrością opowiada o świecie nastolatków" - opisywała go Izabela Szymańska. Zaś zrealizowana w Centrum Nauki Kopernik „Henrietta Lacks" to połączenie teatru i wykładu performatywnego przypominające postać dawczyni komórek HeLa ratujących życie milionom ludzi.
„Teatr Smolar jest kameralny i empatyczny, z polotem i humorem podejmuje tematy zepchnięte na margines" – podsumowywał Paweł Soszyński nominację dla reżyserki, która właśnie dodała do swojego dorobku spektakl według głośnej autobiograficznej książki Małgorzaty Halber o alkoholizmie „Najgorszy człowiek na świecie" (Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu), a w najbliższych planach ma mroczna wersję „Kopciuszka" według tekstu Joëla Pommerata (Stary Teatr w Krakowie). „Dynamika w Polsce jest niezwykła. Jest tu, co prawda, większy chaos, większe poczucie absurdu na co dzień, ale jest za to dużo ożywczego ruchu w wielu dziedzinach" – tak Smolar, urodzona (w 1980 r.) i wychowana w Paryżu tłumaczyła dekadę temu powrót do kraju rodziców (jest córką Aleksandra Smolara). Zanim zaczęła reżyserować w Polsce – jej pierwszym głośnym spektaklem byli „Aktorzy prowincjonalni" wystawieni wspólnie z Agnieszką Holland w 2005 r. w Teatrze im. Kochanowskiego w Opolu – skończyła literaturoznawstwo na paryskiej Sorbonie i szkołę aktorską przy tamtejszym Le Sudden Théâtre oraz założyła grupę teatralną La Compagnie Gochka. Związki z Francją kultywuje, wystawiając francuskich autorów: Claudela, Camusa, Giraudoux, Pommerata. Przełożyła na francuski „Miłość z kamienia" Grażyny Jagielskiej.

Agata Duda-Gracz
„Niedoceniana kreatorka jednego z najbardziej wyrazistych i łatwo odróżnialnych języków scenicznych w polskim teatrze – pisał o urodzonej w Katowicach w 1974 r. Dudzie-Gracz w nominacji Jacek Sieradzki. – Sama pisze teksty, reżyseruje, a przede wszystkim wkłada swe opowieści w sugestywny obraz, z jednej strony operujący »realnością niższej rangi« jakby powiedział Kantor, z drugiej nasycony specyficzną czułością. Jest w tym nieodrodną córką Jerzego Dudy-Gracza, choć niekiedy wchodzi z ojcem w artystyczny dialog". Od dyplomu reżyserskiego obronionego w krakowskiej PWST w 2003 r. (wcześniej skończyła historię sztuki UJ) wyreżyserowała ponad 30 spektakli, najczęściej w Teatrze im. Jaracza w Łodzi, Teatrze im. Słowackiego w Krakowie i Teatrze Muzycznym Capitol we Wrocławiu. Jest znana z listów, które pisze w imieniu bohaterów swoich spektakli i przekazuje aktorom, by mogli na tej podstawie budować role.
W Capitolu od czterech lat grany jest jej „Ja, Piotr Rivière, skorom już zaszlachtował siekierom swoją matkę, swojego ojca, siostry swoje, brata swojego i wszystkich sąsiadów swoich...", monumentalne jak sam tytuł widowisko sądowe, inspirowane pamiętnikami XIX-wiecznego mordercy. W „Kumernis, czyli o tym, jak Świętej Panience broda rosła" (gdyński Muzyczny) legenda jest punktem wyjścia do opowieści o „dziewczynie, a co za tym idzie całym świecie, poszukującym sensu wszystkiego", scenografia ma strukturę ikonostasu, a całość – charakter misteryjny. Inspirowany „Troilusem i Kresydą" Szekspira „Każdy musi kiedyś umrzeć Porcelanko, czyli rzecz o Wojnie Trojańskiej" (krakowski Słowacki) powstał w odpowiedzi na pytanie, co by się stało, gdyby mit zaludnić współczesną odmianą człowieczeństwa – zamiast wiecznej chwały pożądającego doczesnej popularności. Inspiracją postaci Prospera w niedawnej inscenizacji „Po Burzy Szekspira" (wrocławski Capitol) był jeden z późnych autoportretów Jerzego Dudy-Gracza. „W ostatnim czasie jej teatr staje się coraz bardziej intymny, jednocześnie jednak zaczyna mówić o sprawach absolutnie największych" – pisał w nominacji Przemysław Skrzydelski.

Paweł Sakowicz
Droga urodzonego w 1988 r. w Białymstoku Sakowicza do kariery tancerza i choreografa, pracującego w Polsce i zagranicą, była tak samo nieoczywista, jak jego działania artystyczne. W czasach liceum dwukrotny wicemistrz tańców latynoamerykańskich, na studia wybrał politologię na UW. Po licencjacie wyjechał do Londynu, gdzie studiował performans i choreografię w London Contemporary Dance School. Był stypendystą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, programu rezydencyjnego Instytutu Muzyki i Tańca i Art Stations Foundation by Grażyna Kulczyk. Jego pierwsza solowa choreografia „Bernhard" zaczynała się od kwestii: „Mój stosunek do Thomasa Bernharda jest dość niejednoznaczny". Rok później w spektaklu „TOTAL" z ironią przyglądał się tematowi tanecznej wirtuozerii i wyobrażeniom, czym jest taniec współczesny. Obok występów solowych ma na koncie współprace, m.in. w ramach przestrzeni performatywnej KEM.
W głośnym „Zrób siebie" Marty Ziółek (Komuna Warszawa), o współczesnej obsesji autokreacji, bohater Sakowicza nazywa się High Speed. „Taką mam naturę. Działam na wysokich obrotach, mam umiejętność adaptacji i potrzebuję niewiele czasu na regenerację" – przedstawiał się w wywiadzie Mike'owi Urbaniakowi, który nominował tancerza do Paszportu „za sceniczną – pełną ironii i dowcipu – charyzmę". W „Balecie koparycznym" w reż. Izy Szostak, odnoszącym się do tematu posthumanizmu, wraz z reżyserką wcielają się w operatorów koparek. „Cały czas widzimy dwójkę operatorów, więc odczytujemy tu ludzkie emocje, przełożone na ruch maszyn. Ale chwilami wydaje się, że to maszyny same wprawiają się w ruch, że zyskały własne życie" – pisała Joanna Targoń w „Gazecie Wyborczej". Zauważona została także praca Sakowicza jako choreografa w spektaklach teatralnych. „Za choreografię, która jest nie tyle równorzędnym elementem, co konstrukcyjnym szkieletem projektu teatralnego (w „Schubert. Romantyczna kompozycja na dwunastu wykonawców i kwartet smyczkowy" w reż. Magdy Szpecht z Teatru w Wałbrzychu) oraz interesujące poszukiwania solowe" – pisał w uzasadnieniu nominacji Witold Mrozek.

Oni nominowali: Łukasz Drewniak (Teatralny.pl), Jacek Kopciński („Teatr"), Monika Kwaśniewska-Mikuła („Didaskalia"), Witold Mrozek („Gazeta Wyborcza"), Jacek Sieradzki („Dialog"), Przemysław Skrzydelski („wSieci"), Paweł Soszyński (Dwutygodnik.com), Izabela Szymańska („Gazeta Wyborcza"), Mike Urbaniak („Wysokie Obcasy", Pan od Kultury), Jacek Wakar (Polskie Radio Dwójka, , „Dziennik Gazeta Prawna")

Ponadto zgłoszeni zostali: Katarzyna Borkowska (scenografka), Michał Borczuch (reżyser), Aneta Groszyńska/Jan Czapliński (duet reżysersko-dramaturgiczny), Karolina Gruszka (aktorka), Jacek Hałas (muzyk i kompozytor), Dorota Ignatjew (aktorka, dyrektorka Teatru im. Osterwy w Lublinie), Katarzyna Kalwat (reżyserka), Anna Karasińska (reżyserka), Dominika Knapik (choreografka i reżyserka), Grzegorz Małecki (aktor), Paweł Passini (reżyser), Agnieszka Lubomira Piotrowska (tłumaczka), Malina Prześluga (dramatopisarka), Marcin Przybylski (aktor), Weronika Szczawińska (reżyserka), Michał Walczak/ Maciej Łubieński (autorzy Pożaru w Burdelu), Małgorzata Warsicka (reżyserka), Grzegorz Wiśniewski (reżyser), Krzysztof Zarzecki (aktor)

Laureatów wybranych przez Kapitułę poznamy podczas uroczystej Gali, która odbędzie się 10 stycznia 2017 roku w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie i będzie transmitowana w telewizji TVN. Relacji z Gali będzie też można posłuchać w radiu TOK FM.

(-)
Materiał organizatora
7 grudnia 2016

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...