Nowa wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie

„MNW kolekcjonuje. Zakupy z lat 2017–2022"

11 maja – 27 sierpnia 2023

Chagall, Goya, Muter, Weiss, Bilińska, Wyspiański, Rosselli, Schongauer, Kulik, Gronowski, Janin, Waliszewska, Nadar, Zamoyski – to tylko niektórzy artyści, których prace w ostatnim czasie zakupiło Muzeum Narodowe w Warszawie. Na wystawie zaprezentowany zostanie wybór ponad 120 dzieł, pozyskanych dzięki dotacjom celowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Muzeum Narodowe w Warszawie stale powiększa swoje zasoby, dbając o systematyczny rozwój wszystkich kolekcji. – Nowe dzieła trafiają do Muzeum kilkoma drogami. Zdarza się, że prywatni kolekcjonerzy lub instytucje przekazują dzieła w darze lub oddają je w depozyt. Powracają także zabytki zrabowane podczas II wojny światowej. Obecnie kluczową rolę w kształtowaniu zbiorów odgrywają przede wszystkim zakupy – mówi Piotr Czyż, kurator wystawy „MNW kolekcjonuje". Ekspozycja będzie pasjonującą opowieścią o procesie powiększania muzealnych zbiorów. Wszystkie nabytki, które trafiają do Muzeum, to starannie wyselekcjonowane dzieła. Rozbudowywanie zbiorów Muzeum to odpowiedzialna, społeczna inwestycja dla kolejnych pokoleń. MNW przechowuje obecnie ponad 800 tysięcy dzieł sztuki.

Najgłośniejszy zakup ostatnich lat
W 2021 roku Muzeum zakupiło zbiór 14 kolorowych rysunków Marca Chagalla (1887–1985). Po premierowej prezentacji na ubiegłorocznej wystawie wszystkie prace słynnego artysty będzie można zobaczyć także teraz. Dzieła pochodzą z dojrzałego okresu twórczości Chagalla, powstały w okresie rozkwitu technik rysunkowych i graficznych w zachodniej Europie w latach 60. i 70. XX wieku.
Mistrz łączył ze sobą gwasz i temperę, kredkę, ołówek i kolorowy tusz, a nawet pastel. Kolory jego prac z tego okresu są żywe i intensywne. Część zakupionych dzieł przedstawia sceny biblijne, osobliwie, indywidualnie zinterpretowane, część – pary zakochanych, bukiety kwiatów i zwierzęta. Pojawiają się także nawiązania do idealizowanego dzieciństwa. Przedstawiona rzeczywistość objawia się na dwóch poziomach: realnej i fantastycznej.

Zakupy z wystawy
Wiele dzieł pozyskano w związku ze zrealizowanymi w Muzeum wystawami monograficznymi. Pokłosiem ekspozycji z 2021 roku „Artystka. Anna Bilińska 1854–1893" jest zakup części prezentowanych na niej zabytków. To m.in. pastel Kobieta w kimonie, z japońską parasolką, studia anatomiczne, archiwalia, modele gipsowe oraz sprzęty uczelniane i prace dokumentujące działalność słynnej Académie Julian, do której uczęszczała Bilińska. W ten sam sposób, po zakończonej wystawie, do zbiorów Muzeum trafiły prace Witkacego, Wojciecha Gersona i Piotra Potworowskiego. W przypadku dzieł Augusta Zamoyskiego kolejność była odwrotna: to zakup całej kolekcji stał się bezpośrednim impulsem do zorganizowania prezentacji dorobku artystycznego rzeźbiarza.

Rosselli i początki kolekcji
Muzeum buduje i uzupełnia swe zbiory, nawiązując do własnej historii i wcześniejszej pracy muzealników. To dlatego zakupiono prezentowane na wystawie dwa obrazy tablicowe: Bernardyn ze Sieny i św. Urszula oraz Św. Ludwik z Tuluzy i Św. Antoni z Padwy Cosima Rossellego. Po 160 latach symbolicznie dołączyły one do kwatery Św. Jan Chrzciciel i Św. Franciszek z tego samego kompletu. Wszystkie pochodzą ze słynnej kolekcji architekta i urbanisty Johanna Petera Weyera, która trafiła na sprzedaż w Kolonii w 1862 roku. Ówczesnemu dyrektorowi honorowemu warszawskiego Muzeum (wówczas Muzeum Sztuk Pięknych) udało się pozyskać do zbiorów tylko jedną z tablic. Wraz z 42 innymi dziełami mistrzów szkół europejskich był to jeden z pierwszych nabytków w historii instytucji. Współczesny zakup jest zwieńczeniem tamtych starań.

Panteon sław
Wśród dzieł pozyskiwanych przez Muzeum są prace uznanych twórców. Na ekspozycji znajdzie się m.in. rycina Francisca Goi Szaleństwo strachu (Ze strachu nie trać honoru). Odbitka należy do słynnego cyklu „Szaleństwa (Przysłowia)" i ukazała się drukiem już po śmierci hiszpańskiego mistrza. Współcześni badacze dopatrują się w tej scenie osobistej refleksji artysty nad światem, ulegającym gwałtownym przemianom i przewartościowaniom. Na wystawie zaprezentowano także zapewne XVI-wieczny rysunek ze sceną Dręczenia św. Antoniego, kompozycyjnie związany z miedziorytem Martina Schongauera. Uwagę zwiedzających zwróci również pastel Stanisława Wyspiańskiego – portret zagłębionej w myślach dziewczynki. To Wanda Nowakówna, późniejsza Dubieńska, sportsmenka, muzykolożka i lekarka weterynarii. Portret powstał około roku 1902, czyli w najpłodniejszym dla artysty okresie twórczości. Do sztuki polskiego symbolizmu należy obraz Wojciecha Weissa Pierrot i Colombina, zakupiony od rodziny artysty. Na wystawie będą też prezentowane obrazy Meli Muter Le Pont Neuf zimą oraz Widok portu w Collioure.

Rzemiosło przez wieki
W ostatnich latach Muzeum konsekwentnie rozbudowuje zbiory rzemiosła artystycznego, zarówno dawnego, jak i współczesnego. Zakupiono m.in. kompletny serwis deserowy z połowy XVIII wieku, wykonany w miśnieńskiej Królewskiej Manufakturze Porcelany oraz pas kontuszowy z królewskiej manufaktury jedwabiu w Grodnie. Na wystawie sąsiadują z nim dwa serwisy kawowe z lat 60. XX wieku „Goplana" i „Carry" ze słynnej polskiej wytwórni porcelany w Ćmielowie oraz talerze wykonane w studiu ceramicznym ENDE Ceramics we współpracy z Aleksandrą Waliszewską, jedną z najbardziej cenionych współczesnych artystek wizualnych. Na wystawie nie zabraknie też
mebli, m.in. projektu Edwarda Trojanowskiego i Edmunda Homy. Wśród prezentowanych eksponatów znajdą się także jadeitowe przedmioty z wyposażenia pracowni chińskiego uczonego oraz dekoracyjne wazony ze scenami z życia japońskich samurajów.

Współczesny rozdział historii sztuki
Znaczną część zakupów ostatnich lat stanowią prace polskich artystek i artystów współczesnych, m.in. Zuzanny Janin, Grzegorza Kowalskiego, Zofii Kulik, Teresy Murak i Aleksandry Waliszewskiej. Obejrzymy rzeźby Jerzego Beresia, duetu Kijewski/Kocur oraz prace Zbigniewa Dłubaka. Na wystawie nie zabraknie też kilku znaczących zakupów uzupełniających kolekcję Muzeum Plakatu, np. unikalnej pracy Tadeusza Gronowskiego. Poprzez włączenie do kolekcji Muzeum wszystkie te dzieła zyskują muzealny status, zostają na stałe zapisane w inwentarzu instytucji i będą przechowane dla kolejnych pokoleń. W ten sposób Muzeum Narodowe w Warszawie współtworzy kanon współczesnej historii sztuki.

Kurator wystawy: dr Piotr P. Czyż