Od poważnych spektakli po komedie

Jakie premiery zobaczymy tej jesieni w teatrach województwa śląskiego?

Miłość, złość, radość i inne emocje. Na afiszach sporo różnorodnych tytułów.

Teatr Śląski w Katowicach przygotowuje sezon pod wspólnym hasłem „Rozliczenia. Rewizje". Jeszcze w tym roku powstaną spektakle w reżyserii Jacka Jabrzyka, Mai Kleczewskiej i Marka Rachonia. - Będzie okazja do rozliczeń ze współczesnością i historią, która stale powraca. Zajmiemy się autorytarnymi ideologiami, górnośląsko-zagłębiowskimi stereotypami i wzajemnymi uprzedzeniami, możliwymi scenariuszami przyszłości, codziennością, która wymaga rewizji, kapitalizmem, trudnymi międzyludzkimi relacjami, a także industrialną przeszłością regionu - zapowiada Aneta Głowacka, rzeczniczka prasowa teatru.

W Teatrze Śląskim "Węgla nie ma"

16 września pierwsza premiera - spektakl „Węgla nie ma" w reż. Jacka Jabrzyka, zastępcy dyrektora ds. artystycznych w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu, według tekstu Przemysława Pilarskiego. Bohater spektaklu, prywatny detektyw, będzie musiał odnaleźć Ślązaków, którzy niespodziewanie zapadli się pod ziemię, przemierzając zasnute mgłą Katowice, już bez węgla... Jak twierdzą twórcy przedstawienia, wszystko zmierza do tego, żeby zwyciężyła miłość - najbardziej odnawialne źródło energii.

Będzie to kolejny po sosnowieckim „Nikaj" spektakl budowany ponad granicami, powstający w ramach projektu „Zagłębie/Śląsk".

Od września na scenie w Malarni będzie można zobaczyć przedstawienie „5:00. UA" w reż. Yulii Maslak, które powstało w ramach rezydencji dla artystek z Ukrainy i weszło do stałego repertuaru naszego teatru. Najbliższe pokazy 24 i 25 września.

Powrócą popularne cykle, m.in. Książka na Scenę oraz Sztukowanie, będą też wydarzenia uświetniające Rok Jubileuszowy w teatrze (115 lat teatru, 100 lat sceny polskiej).

14 października odbędzie się premiera „Lobotomii" w reż. Marka Rachonia. Będzie to pełna czarnego humoru, ironii i dystansu ekshibicja sceniczna, inspirowana piosenkami kultowego The Tiger Lillies z ich nowymi tłumaczeniami, powstałymi specjalnie dla teatru.

18 listopada reżyserka Maja Kleczewska zaprosi na premierę spektaklu „Łaskawe" na podstawie głośnej i kontrowersyjnej powieści Jonathana Littella. Wiodącą postacią jest tu Maximilian Aue, były nazistowski oficer, który brał udział w eksterminacji ukraińskich Żydów, a dziś jest statecznym dyrektorem fabryki. Nawiedzają go jednak duchy przeszłości i pragnie się wyspowiadać z popełnionych czynów.

W trakcie tego sezonu w Teatrze Śląskim powstanie osiem nowych tytułów, w kolejnych miesiącach zobaczymy spektakle wyreżyserowane przez: Krzysztofa Garbaczewskiego, Marcina Wierzchowskiego, Justynę Łagowską, Roberta Talarczyka i Gosię Dębską.

W Teatrze Zagłębia historia inspirowana "Mausem"

Teatr Zagłębia w Sosnowcu rozpocznie sezon premierą spektaklu dla uczniów - 30 września, nietypowo, bo w Szkole Podstawowej nr 4 w Sosnowcu zaprosi ich na pierwszy pokaz tytułu „niezgoda.jpg" Darii Sobik w reżyserii Justyny Łagowskiej. Co ważne, spektakl powstał we współpracy z młodzieżą z tej szkoły - ważną jego częścią były dwutygodniowe warsztaty. Bohaterowie to chłopak i dziewczyna, którzy opowiadają sobie skrywane dotąd tajemnice, a czasem tylko siedzą i gapią się w okno, jakby na coś czekali. Będzie o buncie, przyjaźni, różnicach i przekraczaniu granic.

– Przedstawienie należy do nurtu „teatru w klasie" i jest grane w salach lekcyjnych po to, żebyśmy mogli spotykać się z uczniami i uczennicami w naturalnym dla nich środowisku. Integralnym elementem pokazów są warsztaty pedagogiczno-teatralne dla całej klasy, których celem jest zgłębienie tematyki spektaklu w atmosferze zaufania i twórczej współpracy – mówi Agata Kędzia, pedagożka Teatru Zagłębia.

28 października to termin premiery spektaklu w reżyserii Remigiusza Brzyka według tekstu pochodzącej z Sosnowca Igi Gańczarczyk „Środula. Krajobraz Mausa". Sztuka będzie inspirowana „Mausem" Arta Spiegelmana - jednej z najważniejszych powieści graficznych w historii. Dwa rozdziały „Mausa" opisują losy Władka i Andzi Spiegelmanów w Sosnowcu i na Środuli od momentu wybuchu wojny, poprzez przesiedlenie do utworzonego na Środuli getta i ucieczkę z getta, niedługo przed jego likwidacją.

Dla autorki sztuki komiks był pierwszym śladem, dowodem na istnienie widmowej, nieopowiedzianej historii dzielnicy, w której się wychowała. Początkiem pracy będzie zatem artystyczne śledztwo wokół pozostałości sosnowieckiego getta. Z dokumentów i filmów wyłania się obraz Środuli jako miejsca wielokrotnie niszczonego i stwarzanego od nowa. Żadna inna sosnowiecka dzielnica nie przeszła tak drastycznych przeobrażeń.

Oprócz dwóch premier Teatr Zagłębia wprowadza nowy cykl – „Scena Dostępna", w którym będzie prezentował swoje spektakle dostosowane dla osób z niepełnosprawnościami. Pierwszy pokaz odbędzie się w listopadzie.

W teatrze nie zabraknie znanych i lubianych wydarzeń, jak: Rodzinna Niedziela Kulturalna, Rodzice do Teatru, Teatralny Plan Lekcji, Spektakle z komentarzem, Wieczór z aktorami i Spacery Teatralne.

Trzy premiery w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej

Teatr Polski w Bielsku-Białej planuje w tym roku trzy nowe tytuły. Pierwszy to zaplanowany na początek października, „Sztukmistrz z miasta Lublina" w reżyserii Witolda Mazurkiewicza. To jeden z najpopularniejszych polskich musicali z muzyką Zygmunta Koniecznego, librettem Michała Komara i Jana Szurmieja oraz tekstami piosenek Agnieszki Osieckiej. Będzie to już kolejny musical w repertuarze, po takich przebojach jak „Człowiek z La Manczy" czy „Zorba".

Na początku grudnia na Małej Scenie teatr planuje premierę monodramu autorstwa Zuzanny Bojdy, inspirowanego życiem Ewy Demarczyk, w wykonaniu obdarzonej niezwykłym głosem i sceniczną charyzmą aktorki i wokalistki Marty Gzowskiej-Sawickiej. Reżyseruje Tomasz Fryzeł.

Ostatnia w tym roku premiera odbędzie się w wieczór sylwestrowy. Będzie to „Skąpiec" Moliera - klasyka dramatu w brawurowej interpretacji reżyserskiej Pawła Aignera.

Ostatnia szansa na "Koty" w Teatrze Rozrywki

W Teatrze Rozrywki w Chorzowie na początku sezonu na Dużej Scenie panoszyć będą się „Koty". Będzie to ostatnia okazja w tym roku, by wybrać się na ten słynny musical.

Za to w październiku czeka na nas premiera - spektakl „Harold i Maude" w reż. Tomasza Mana. To komedia, która niesie za sobą pochwałę życia i odrzucenie krępujących wolność stereotypów. W jednej z głównych ról wystąpi Maria Meyer, dla której premiera zbiega się z jubileuszem pracy artystycznej.

W listopadzie odbędzie się kolejne wyjątkowe wydarzenie na Dużej Scenie - premiera płyty Big Bandu Śląskiego.

Z końcem listopada na afisz powróci natomiast „Pinokio. Il grande musical".

Poza tym w planach są spotkania z cyklu „Górny Śląsk: świat najmniejszy", koncert zaduszkowy i koncerty jazzowe, występy gościnne oraz będą też propozycje dla dzieci.

"Romeo i Julia" w Operze Śląskiej

Opera Śląska w Bytomiu rozpocznie kolejny sezon artystyczny najsłynniejszą historią miłosną światowej literatury, czyli „Romeo i Julią" Charlesa Gounoda w reżyserii Michała Znanieckiego. W rolach głównych zobaczymy Ewelinę Szybilską (Julia) i Andrzeja Lamperta (Romeo). Spektakl zostanie zaprezentowany w Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej 10 września, ponieważ scena opery jest wciąż w remoncie.

Październik to m.in. dwa wyjątkowe koncerty. Pierwszy odbędzie się 2 października w sali koncertowej im. Adama Didura i będzie nawiązaniem do dawnych tradycji zabytkowego budynku opery, który pełnił niegdyś rolę filharmonii. W programie dzieła Karłowicza, Wieniawskiego i Mozarta. Wystąpią: orkiestra Opery Śląskiej, Anna Borucka, Dawid Jadamus oraz Sulamita Ślubowska - uczestniczka tegorocznego XVI Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego, który rozpocznie się już kilka dni później.

Podczas drugiego koncertu, zatytułowanego „Viva opera" (15 października, również w sali im. Didura), będzie można usłyszeć najpiękniejsze arie oraz duety operowe i operetkowe. Wystąpią soliści i orkiestra Opery Śląskiej pod kierownictwem muzycznym Przemysław Neumanna.

Poematy Adama Mickiewicza w Teatrze Małym w Tychach

Teatralną jesień w Teatrze Małym w Tychach otworzy gościnny spektakl „Kobieta i życie" Teatru WARSawy w reż. Jerzego Jana Połońskiego. Będzie to opowieść o poszukiwaniu tożsamości, komentujący aktualną rzeczywistość na temat sytuacji kobiet. W obsadzie m.in. Kamilla Baar. Pokaz odbędzie się 17 września.

Po spektaklu odbędzie się spotkanie z twórcami i wykonawcami, podczas którego ogłoszony zostanie również program tegorocznych 48. Tyskich Spotkań Teatralnych. Ich tematem przewodnim będzie relacja „Kobieta-Mężczyzna", a wydarzenie odbędzie się między 21 a 27 listopada.

30 września zaplanowano premierę słuchowiska „Ballady i dźwięki" opartego na poematach Adama Mickiewicza pochodzących z tomu „Ballady i romanse" (będzie również transmitowane na żywo na kanale YouTube teatru).

6 października odbędzie się ostatni pokaz spektaklu „Kto nas odwiedzi" w reżyserii Cezarego Tomaszewskiego z udziałem Jadwigi Jankowskiej-Cieślak i Jana Peszka. Przedstawienie schodzi z afisza.

W październiku, w ramach cyklu Scena Konesera zobaczymy też spektakl „5:00. UA" stworzony przez artystki z Ukrainy w ramach rezydencji artystycznej pod patronatem Forum Dyrektorów Teatrów Województwa Śląskiego, którego Teatr Mały jest koproducentem.

Teatr Nowy w Zabrzu pracuje nad opowieścią o złotych latach "Górnika"

W Teatrze Nowym w Zabrzu trwają prace nad premierą spektaklu „Chłopcy z Rooselvelta" w reżyserii Jacka Głomba. Kanwą opowieści jest książka „Górnik Zabrze. Opowieść o złotych latach" Pawła Czado, wieloletniego dziennikarza sportowego katowickiej „Wyborczej".

Spektakl o „złotych latach" Górnika Zabrze jest pomyślany jako lokalna opowieść, w której legniccy twórcy zaproszeni do Teatru Nowego w Zabrzu są specjalistami. Historia drużyny przełoży się w sposób naturalny na ludzi, którzy ją tworzyli i na miasto, w którym się rozgrywała. - „Chłopcy z Roosevelta" będą opowiadali o historii sportowców, którzy na co dzień zmagają się z ogromną ambicją, ograniczeniami ciała, ale też ze swoją śląską tożsamością czy troskami życia codziennego. To będzie również opowieść o ich rodzinach, sąsiadach i kibicach całej Polski. Dzięki takiemu rozszerzeniu podczas spektaklu zadamy pytania: Co stanowi o fenomenie takich zjawisk jak Górnik Zabrze? Czym jest duch sportowy dziś, a czym był kiedyś? Jak zmienia się piłka pod wpływem pieniędzy, oczekiwań i mediów? Co sprawia, że jako Polacy, tak bardzo potrzebujemy sukcesów sportowych, by podkreślić naszą zbiorową siłę? Jakie ambicje przelewamy na piłkarzy? Spektakl może stać się więc także punktem refleksji nad problemami wychodzącymi znacznie dalej, poza piłkarskie boisko - informują Jacek Głomb i Katarzyna Knychalska, autorka scenariusza. Premiera 7 października.

Zabrzański teatr będzie też organizował w październiku kolejną edycję festiwalu „Rzeczywistość przedstawiona".

Weltmajstry Zbigniewa Rokity w Teatrze Korez

Teatr Korez będzie miał na afiszu dwa nowe tytuły – „Weltmajstry" na podstawie sztuki Zbigniewa Rokity, premiera których odbyła się w ostatnią sobotę podczas 24. Letniego Ogrodu Teatralnego. 23 września - gościnnie w Centrum Integracji Międzypokoleniowej w Chorzowie – pokazany zostanie przedpremierowo spektakl „Miss Końca Świata" z udziałem Dariusza Stacha i Piotra Rybaka, w reżyserii (i z tekstem) Leonarda Dreszera, który niegdyś współtworzył chorzowskie środowisko teatralne.

Na sceny Teatru Miejskiego w Gliwicach powrócą doskonale przyjęte przez widownię spektakle oraz przedstawienia dla młodych widzów.

We wrześniu poznamy także nazwiska trzech autorów, których sztuki znalazły się w finale I edycji Konkursu o Nagrodę Dramaturgiczną im. Tadeusza Różewicza. Wynik konkursu zostanie ogłoszony w listopadzie podczas uroczystej gali. Będzie to pierwsze tego rodzaju wydarzenie w województwie śląskim.

Heksy z hołdy opanują MCK w Rudzie Śląskiej

Na swoją trzecią już premierę zaprosi również Miejskie Centrum Kultury im. Henryka Bisty w Rudzie Śląskiej (wcześniejsze, cieszące się dużym powodzeniem tytuły to: „Gita story" - śląska komedia muzyczna oraz „Szeryf z Fryn City" - komedia o Dzikim Zachodzie, wierszem po śląsku!). Po przygodach Gity, suwnicowej z Huty Pokój i wizycie na Dzikim Zachodzie twórcy zaserwują nam piekielnie śmieszny horror po śląsku pt. „Heksy z hołdy".

Podobnie jak w przypadku dwóch pierwszych produkcji, autorem tekstu, reżyserem i zarazem jednym z wykonawców jest Zbigniew Stryj. Premiera już w październiku. Spektakl rozpoczyna tegoroczną Rudzką Jesień Kulturalną.

Atrakcyjne spektakle dla dzieci

W Śląskim Teatrze Lalki i Aktora "Ateneum" w Katowicach 16 września odbędzie się premiera „Ballad i romansów" Mickiewicza. Spektakl dla młodzieży i widzów dorosłych powstaje w koprodukcji z Teatrem Pinokio w Łodzi, a reżyseruje go Gabriel Gietzky.

15 października na afiszu pojawi się „Piotruś Pan" Barriego, przygotowany przez międzynarodową ekipę twórców, w przekładzie i adaptacji Jakuba Roszkowskiego, w reżyserii Andrása Veresa z Węgier, scenografii Bartholomäusa Martina Kleppka z Niemiec i z muzyką Dávida Kissa, także z Węgier.

Koniec września to w Ateneum czas międzynarodowego festiwalu lalkowego Katowice Dzieciom, który powraca po czterech latach.

Sezon artystyczny Teatr Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana w Będzinie otworzy światowa klasyka literatury dla dzieci - baśń H.Ch. Andersena „Pasterka i kominiarczyk" w reżyserii Arkadiusza Klucznika. Premiera 17 września. – Spektakl będzie powrotem do pięknych wspomnień opowiadanych przy żarzącym się kominku. Baśń traktuje o niezwyciężonej sile miłości, o którą trzeba zawalczyć - zapowiada Anna Retoruk-Sowa, kierownik artystyczny będzińskiej sceny.

Kolejną propozycją, skierowaną jednak do młodzieży i dorosłych, będą „Ballady i romanse" w reżyserii Jerzego Jana Połońskiego oraz Marty Wiśniewskiej. - Spektakl powstaje na kanwie pierwszego tomu „Poezyj" Adama Mickiewicza, wydanego w 1822 roku jako symbol narodzin epoki romantyzmu polskiego. Będzie to przedstawienie w konwencji spektaklu muzycznego, oczywiście z wykorzystaniem form przynależących do teatru lalek - dodaje kierowniczka artystyczna teatru. Premiera zaplanowana jest na 11 listopada.
75. urodziny Teatru Lalek Banialuka

Teatr Lalek Banialuka im. Jerzego Zitzmana w Bielsku-Białej zaprosi w tym roku na jubileusz 75-lecia!

Pierwszą prapremierą, która odbędzie się 2 października, będą „Zakazane dzieci – opowieść korczakowska" na podstawie dramatu Artura Pałygi i w reżyserii Anny Augustynowicz. Przedstawienie nie będzie się odnosiło tylko do historii, lecz jest również próbą odpowiedzi na pytanie, co zrobiłby Janusz Korczak, gdyby żył współcześnie?

Premiera ta zamyka jednocześnie projekt skupiony wokół postaci Janusza Korczaka – wielkiego pedagoga i przyjaciela dzieci.

Projekt dopełnią też jesienne warsztaty: dramatopisarskie, prowadzone przez Artura Pałygę, skierowane do młodzieży oraz „Prawa dziecka nie bolą" dla dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli, które poprowadzi Barbara Janina Sochal, przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka.

Druga premiera w Banialuce, zaplanowana na 27 listopada to „Urodziny w Nigdylandii" w reżyserii Agnieszki Błaszczak. Spektakl będzie opowieścią o niewielkiej grupie przyjaciół, wśród których jest Kot zwany Kociem i który ponad wszystko na świecie chciałby mieć urodziny, ale nie takie z tortem i prezentami, tylko takie prawdziwe – chciałby się narodzić w rodzinie. Przystępny i zabawny tekst Marty Guśniowskiej w niejednoznaczny sposób ukaże potrzebę akceptacji, miłości i przyjaźni.

Marta Odziomek
Gazeta Wyborcza Katowice
2 września 2022

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia