Odkrywanie sensu

„Symboliczność i interpretacja" ukazała się pod auspicjami serii „Podręcznik Humanisty". Faktycznie ma ta książka nieco podręcznikowy charakter. Todorov przedstawia różnorodne koncepcje, które funkcjonowały i nadal funkcjonują, dokonuje analizy zasad działania symboliczności języka oraz różnych praktyk interpretacyjnych. Ponadto definiuje terminy, za których pomocą próbuje uporządkować rozległą problematykę, dokonać kategoryzacji i opisać zachodzące na przestrzeni wieków procesy. Dzięki erudycji autora próba ta jest przekonująca, ciekawa, a zarazem zwięzła i klarownie napisana.

Najwięcej miejsca w analizie Todorova zajmują dwie taktyki interpretacyjne, które służą zarazem jako eksplikacje dwóch podstawowych kategorii typologicznych; są to: egzegeza patrystyczna oraz nowożytna filologia, której początek należy wiązać z pismami Barucha Spinozy. Ta pierwsza stanowi modelowy przykład „interpretacji celowościowej", druga zaś „interpretacji operacyjnej". Interpretacja celowościowa określa wynik, jakim ma się zakończyć analiza tekstu – w wypadku egzegezy patrystycznej tę zasadę można zdefiniować następująco: odczytanie Biblii musi być zgodne z nauczaniem Kościoła; nieważne jak dojdziemy do określenia sensu danego ustępu z Pisma, ważne, żeby osiągnięty rezultat spełniał pewne wymagania. Interpretacja operacyjna natomiast definiuje zasady przeprowadzania analizy, nie definiując jej wyników. Tak, w ogromnym uproszczeniu, brzmi podstawowa konkluzja Todorova.

„Symboliczność i interpretacja" ma znakomity potencjał porządkujący wiedzę na temat budowania językowego znaczenia i jego dekodowania. Todorov jest krytykiem erudycyjnym, który porusza się biegle w ogromnym materiale jakim obrosła szeroko pojęta hermeneutyka. Co uważam za szczególnie cenne – autor wprowadza również wątki z bogatego językoznawstwa indyjskiego i arabskiego.

„Symboliczność i interpretacja" znakomicie porządkuje tytułowe zagadnienia. Problematyka „filozofii języka" wydaje się w epoce postprawdy i fake newsów szczególnie ważna i warta uwagi. Uznanie należy się także gdańskiemu wydawnictwu, dzięki któremu możemy przeczytać te starannie wydane i ważne książki.