Odzyskiwanie raju

Jak słusznie zauważyła prowadząca spotkanie Agnieszka Malatyńska-Stankiewicz, "Penderecki. Bunt i wyzwolenie" to monografia niezwykła. Dzięki specyficznemu ujęciu tematu i pięknemu językowi łączy poczytność powieściową z muzykologiczną wiedzą, trafia zarówno do szerokich rzesz czytelników, jak i wybitnych znawców muzyki. Pierwsi dostają do rąk ciekawy obraz Polski drugiej połowy XX wieku ukazany poprzez losy najwybitniejszego naszego twórcy tych czasów, drudzy - dogłębną analizę jego twórczości. Wszyscy zapoznać się mogą z fascynującym, bo bardzo zróżnicowanym obrazem recepcji muzyki polskiego mistrza w świecie. Swą oryginalność książka zawdzięcza też przyjaźni, jaka od półwiecza łączy jej autora i bohatera, co pozwoliło Mieczysławowi Tomaszewskiemu głębiej niż innym piszącym o kompozytorze wniknąć w opisywaną przez siebie materię. 

Nie bez przyczyny Krzysztof Penderecki stwierdził w czwartek, że cieszy się, iż los dał mu takiego przyjaciela i biografa, i że jest z jego pracy po prostu dumny. Za szczególnie cenną uznał analizę i interpretację swego dorobku - łącznie z utworami jeszcze nienapisanymi, ale od lat będącymi w kręgu zainteresowań kompozytora - przyznał bowiem, że sam nie ogarnia już swej twórczości.

W trakcie spotkania okazało się, że mimo przyjaźni i intuicyjnego "wyczuwania się" wzajemnego, w ocenach niektórych utworów obaj panowie się różnią. Np. Koncert fortepianowy jest w mniemaniu Krzysztofa Pendereckiego jedną z najlepszych jego kompozycji. Tej opinii Mieczysław Tomaszewski nie podziela, czemu w czwartek dał wyraz stwierdzeniem (z uśmiechem czyniąc aluzję do najsłabszego utworu Beethovena), iż każdy wielki kompozytor ma prawo napisać swe Zwycięstwo Wellingtona.

Dzięki otwartości autora i kompozytora, a także sprawnemu prowadzeniu spotkania, obecni mogli się dowiedzieć wiele nie tylko o samej książce i procesie jej powstawania, ale i o bieżącej pracy Krzysztofa Pendereckiego piszącego na Rok Chopinowski cykl pieśni na głos z orkiestrą do wierszy poetów polskich (prawykonanie w listopadzie), o jego niezmiennej fascynacji ludzkim głosem, o roli Lusławic w kształtowaniu charakteru jego muzyki. 

Pierwszy tom nosił podtytuł "Rozpętanie żywiołów". Drugi zatytułowany jest "Odzyskiwanie raju". Agnieszka Malatyńska-Stankiewicz zwróciła uwagę na czas teraźniejszy niedokonany. Dla Krzysztofa Pendereckiego tym odzyskiwaniem raju jest proces twórczy.