Ojciec, tożsamość i gender na scenie

15. Festiwal Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość Przedstawiona" w Zabrzu

Blisko rodziny, daleko od polityki - taka była XV edycja festiwalu "Rzeczywistość przedstawiona" w Zabrzu. Model współczesnej rodziny, a przede wszystkim słabnąca pozycja ojca to temat pierwszoplanowy w wielu festiwalowych utworach. Szymon Bogacz, autor i reżyser spektaklu "Tata ma kota" [na zdjęciu] z lubelskiej sceny In Vitro, zanurzył swój spektakl w publicystyce. Piątka aktorów ubranych w krótkie spodenki prezentowała racje ojców, często stojących na przegranej pozycji w świetle orzeczeń sądów.

W barwniejszej formie do tematu roli ojca podszedł Artur Pałyga, autor sztuki "Tato" (krakowska Bagatela). W tej symfonii na temat rodziny pojawia się tęsknota za ojcem, a jednocześnie bunt przeciw niemu. Problem rozpadu rodziny dotyka też "Nocnego kowboja" w sztuce Holewińskiej i Kowalskiego. A "Narodziny Fryderyka Demuth" Wojtyszki mówią o nieślubnym dziecku Karola Marksa, na którego wychowanie łożył... Fryderyk Engels. "Lekcje miłości" Iriny Waśkowskiej łódzkiego Teatru im. Jaracza to z kolei obraz rodziny zdominowanej przez silne kobiety.

Tegoroczny festiwal w Zabrzu to także okazja do podjęcia tematu naszej tożsamości - narodowej, obyczajowej, seksualnej. Ta ostatnia pojawia się przede wszystkim we wspomnianym już "Nocnym kowboju". Ta pierwsza zaś stanowiła niezwykły temat polsko-białoruskiej inscenizacji "Sońki" Ignacego Karpowicza przygotowanej przez Agnieszkę Korytkowską-Mazur w Teatrze im. Węgierki w Białymstoku. Skomplikowane losu ludzi pogranicza wpisane w nasze powojenne dzieje pojawiały się w spektaklu "Obwód głowy" (Teatr Nowy w Poznaniu). Zbigniew Brzoza i Wojciech Zrałek-Kossakowski dotknęli tematu polskich dzieci, które w wyniku zawirowań historii musiały dwukrotnie zmieniać tożsamość narodową.

Historia odpłynęła w tym roku wyraźnie na dalszy plan. "Obywatel K." to "wypadek przy pracy" cenionego dramaturga Artura Pałygi. Nieudana próba dialogu z "Człowiekiem z marmuru". Kolejna zmarnowana szansa to "Matnia - sprawa elbląska". Nie wiem, jaką używkę zastosował reżyser, że bolesne zdarzenie z powojennej historii Elbląga zamienił w toporną groteskę.

Festiwal zabrzański, który ma już swoją markę, zanotował kilka aktorskich kreacji. Jury pod przewodnictwem Joanny Szczepkowskiej, w którym miałem zaszczyt zasiadać wraz z Waldemarem Zawodzińskim, dokonało wyłomu. Po raz pierwszy w historii nie tylko tego festiwalu przyznaliśmy nagrodę za najlepszą rolę męską, kobiecą oraz genderową.

15. Festiwal Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość Przedstawiona"

Co roku do udziału w festiwalu zapraszane są najwybitniejsze polskie inscenizacje teatralne, które prezentowane są na scenie Teatru Nowego, jak również w obiektach postindustrialnych, charakterystycznych dla naszego regionu. Festiwal ma charakter konkursowy, a Jury decyduje o przyznaniu nagród twórczych.

W skład tegorocznego Jury wchodzą: Joanna Szczepkowska - aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, pisarka i felietonistka Jan Bończa-Szabłowski -krytyk teatralny gazety "Rzeczpospolita" Waldemar Zawodziński - reżyser, scenograf; wieloletni Dyrektor Artystyczny Teatru im.S.Jaracza w Łodzi

Werdykt Jury XV Jubileuszowego Festiwalu Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość przedstawiona" - Zabrze 2015, werdykt Jury Młodych oraz Publiczności

Grand Prix

Grand Prix - Nagroda Publiczności dla Najlepszego Spektaklu XV Festiwalu Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość Przedstawiona" - Zabrze 2015 dla Teatru Nowego w Zabrzu za spektakl "Zaręczyny" Wojciecha Tomczyka w reż. Marcina Sławińskiego.

Werdykt Jury

Jury XV Jubileuszowego Ogólnopolskiego Festiwalu Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość przedstawiona" Zabrze 2015 w składzie: Joanna Szczepkowska - przewodnicząca, Jan Bończa - Szabłowski oraz Waldemar Zawodziński po obejrzeniu 13 spektakli konkursowych postanowiło przyznać następujące nagrody:

Arturowi Pałydze za dramat "Tato" zrealizowany w Teatrze Bagatela w Krakowie

Małgorzacie Bogajewskiej za reżyserię spektaklu "Tato" w Teatrze Bagatela w Krakowie oraz zespołowi aktorskiemu za role w spektaklu "Tato".

Nagrody aktorskie: Svietlanie Anikiej za rolę Sońki w spektaklu "Sońka" w Teatrze Dramatycznym im. A. Węgierki w Białymstoku Julianowi Świeżewskiemu za rolę Kowboja w spektaklu " Good night cowboy" kooprodukcji Teatru Dramatycznego im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu i Teatru WARSawy Rafałowi Kosowskiemu za rolę Ani w spektaklu "Good night cowboy" kooprodukcji Teatru Dramatycznego im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu i Teatru WARSawy oraz wyróżnienia aktorskie:

Dominice Bednarczyk za rolę Jenny von Westphalen w spektaklu "Narodziny Fryderyka Demuth" Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie Barbarze Marszałek za rolę Matki Łarisy w spektaklu "Lekcje miłości" Teatru im. S. Jaracza w Łodzi Milienie Lisieckiej za rolę Matki Maszy w spektaklu "Lekcje miłości" Teatru im. S. Jaracza w Łodzi

Zespołowi aktorskiemu spektaklu "Zanim chłodem powieje dzień" Teatru im. H. Modrzejwskiej w Legnicy

Twórcom formy plastycznej spektaklu "Obwód głowy" - Zbigniewowi Brzozie, Justynie Elminowskiej, Protowi Jarnuszkiewiczowi

Radkowi Dudzie za muzykę do spektaklu "Good night cowboy" kooprodukcji Teatru Dramatycznego im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu i Teatru WARSawy

Jury pragnie podziękować organizatorom za szczególnie staranny dobór spektakli konkursowych i profesjonalne przygotowanie Jubileuszowej edycji festiwalu.

Werdykt Jury Młodych

Protokół z obrad Jury Młodych XV Festiwalu Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość Przedstawiona" w Zabrzu

24 października 2015 r. w Teatrze Nowym w Zabrzu przy pl. Teatralnym 1 odbyło się zebranie jury młodzieżowego XV Festiwalu Dramaturgii Współczesnej "Rzeczywistość Przedstawiona" w Zabrzu. W zebraniu wzięło udział 3 członków jury - Maria Łukasik, Michał Drabek oraz Marek Mierczyk. Jury postanowiło przyznać nagrody w pięciu następujących kategoriach: 1. W kategorii "najlepszy spektakl" - dla spektaklu "Tato" Teatru Bagatela w Krakowie, w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej. 2. W kategorii "najlepszy aktor" - dla Marcela Wiercichowskiego za rolę ojca w spektaklu "Tato" Teatru Bagatela w Krakowie 3. W kategorii "najlepsza aktorka" - dla Svietlany Anikiej za rolę Sońki w spektaklu "Sońka" Teatru Dramatycznego im. A. Węgierki w Białymstoku 4. W kategorii "najlepsza muzyka" - dla Bartłomieja Woźniaka w spektaklu "Tato" Teatru Bagatela w Krakowie

Jan Bończa-Szabłowski
Rzeczpospolita online
30 października 2015

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia