Ojczyzna w sztuce... i inne

Wystawa Ojczyzna w sztuce zamierza zebrać i przedstawić najciekawsze rozwiązania

"[...]Artyści już dawno przeszli na „globalny model ojczyzny". Mówią uniwersalnym językiem obrazów i z łatwością zmieniają kraje zamieszkania, wszędzie odnajdując pokarm dla wyobraźni. Nowe miejsca są dla nich tym cenniejsze, że nadają oswojonym obrazom trochę inne znaczenia symboliczne. Obrazy stają się bogatsze, bo zaczynają smakować różnymi „ojczyznami".

Artystów z całego świata – czujących swoją indywidualność i odrębność – łączą również wspólne dla wszystkich kultur problemy egzystencjalne. Dotyczą one przede wszystkim poszukiwania wewnętrznego sensu i zewnętrznej niezależności. Dlatego, szukając odpowiedzi na pytanie: „Czym jest dla nas ojczyzna?", warto zaglądnąć do katalogu odpowiedzi artystycznych. Wystawa Ojczyzna w sztuce zamierza zebrać i przedstawić najciekawsze rozwiązania."

Maria Anna Potocka
Dyrektor MOCAK-u

26 kwietnia o godz. 18 odbędzie się wernisaż następujących wystaw:

Ojczyzna w sztuce
Dietrich Helms W poszukiwaniu rysunku totalnego
Nowa odsłona Kolekcji MOCAK-u
Michał Łuczak Wydobycie (2017-2018)
Salvatore Vitale Nieuchwytny dźwięk. Odkrywanie wirtualnego (2014-2018)

Zapraszam tego samego dnia na godzinę 12 do sali audiowizualnej MOCAK-u na godziny dla prasy z udziałem kuratorów i organizatorów wystaw.

Ojczyzna w sztuce

Artyści: Nikita Alexeev, Heba Y. Amin, Alpin Arda Bağcık, Maja Bajevic, Kuba Bąkowski, Krzysztof M. Bednarski, Michał Budny, Rafał Bujnowski, David Černý, Oskar Dawicki, Gunter Demnig, Monika Drożyńska, Edward Dwurnik, Mounir Fatmi, Simon Fujiwara, Władysław Hasior, Mona Hatoum, Dietrich Helms, Aleksander Janicki, Paweł Kowalewski, Jarosław Kozłowski, Jimm Lasser, Andrei Liankevich, Robert Longo, Łódź Kaliska, Marcin Maciejowski, Małgorzata Markiewicz, Jan Matejko, Grégory Michenaud, Jarosław Modzelewski, Bartosz Mucha, Damir Muratov, Deimantas Narkevičius, Csaba Nemes, Szabina Ősz-Varga, Tim Parchikov, Włodzimierz Pawlak, Pavel Pepperstein, Przemysław Pokrycki, Wang Qingsong, Sara Rahbar, Józef Robakowski, Zofia Rydet, John Salvest, Jadwiga Sawicka, Alberto Schommer, Andres Serrano, Nikita Shalenny, Katharina Sieverding, Łukasz Skąpski, Klaus Staeck, Beat Streuli, Paweł Susid, Melissa Vandenberg, Gal Weinstein, Wojciech Wilczyk, Krzysztof Wodiczko, Piotr Wysocki, Włodzimierz Jan Zakrzewski, Jerzy Jurry Zieliński
Kuratorzy: Delfina Jałowik, Maria Anna Potocka, Agnieszka Sachar
Koordynator: Martyna Sobczyk
Wernisaż: 26.4.2018, godz. 18
Czas trwania wystawy: 27.4–30.9.2018
Miejsce: budynek A, poziom 0

Ważne słowo „ojczyzna" przeżywa w dzisiejszym świecie wielką i momentami bolesną modernizację. W dawnym rozumieniu było to miejsce, w którym się dorastało, do którego się przynależało i którego za cenę życia należało bronić przed obcymi. Ojczyzna była twierdzą, gdzie mówiono w jednym języku, czczono lokalnego boga i hołdowano tradycji, szanowanej na równi z rytuałami religijnymi. Ten model – dający poczucie osadzenia, ale również izolacji – opierał się na wykluczeniu i radykalnie dzielił ludzi na naszych i obcych. Takie podejście sprawdzało się do momentu, kiedy ludzkość zaczęła się intensywnie przemieszczać. Pewne próby – niezbyt wyrafinowane – podważenia izolacyjnego modelu ojczyzny podjęło Cesarstwo Rzymskie, a potem Cesarstwo Austro-Węgierskie. Jednak w obu przypadkach narody „zaproszone" były zbyt przywiązane do identyfikacji ojczyźnianej, aby dać się skusić przynależnością do mocarstwa. Dopiero Unia Europejska zbudowała model ojczyzny opartej na zasadzie pełnej zgody – wręcz ochoty – na przynależność.

Obecnie pojmowanie ojczyzny wymaga głębokiej – przede wszystkim mentalnej – transformacji. Inaczej będziemy skazani na to, aby być obcym w cudzej ojczyźnie, albo przyjmować obcego w swojej. Obie sytuacje są emocjonalnie wyjątkowo niekomfortowe. Dzisiaj naszą ojczyzną jest cały świat. Tym samym wszyscy ludzie są naszymi współziomkami i zasługują na takie same prawa i szacunek. Ojczyzna „dawna" oczywiście nadal pozostanie wartością. Poprzez krajobraz, język, klimat i tradycję stanie się naszą rozszerzoną indywidualnością, wewnętrzną identyfikacją, nostalgiczną przyjemnością bycia sobą w rozpoznanym otoczeniu. Będziemy tej ojczyzny bronić, manifestując kulturową wartość ludzi tam urodzonych. Uzbrojenie kulturowe w miejsce militarnego to wymóg dzisiejszego świata.

Idea ojczyzny totalnej jest ciągle marzeniem. Jednak to marzenie coraz bardziej staje się jedynym wyjściem. Tylko z koncepcji jednego narodu wynika bezpieczeństwo świata.

Artyści już dawno przeszli na „globalny model ojczyzny". Mówią uniwersalnym językiem obrazów i z łatwością zmieniają kraje zamieszkania, wszędzie odnajdując pokarm dla wyobraźni. Nowe miejsca są dla nich tym cenniejsze, że nadają oswojonym obrazom trochę inne znaczenia symboliczne. Obrazy stają się bogatsze, bo zaczynają smakować różnymi „ojczyznami". Artystów z całego świata – czujących swoją indywidualność i odrębność – łączą również wspólne dla wszystkich kultur problemy egzystencjalne. Dotyczą one przede wszystkim poszukiwania wewnętrznego sensu i zewnętrznej niezależności. Dlatego, szukając odpowiedzi na pytanie: „czym jest dla nas ojczyzna?", warto zaglądnąć do katalogu odpowiedzi artystycznych. Wystawa Ojczyzna w sztuce zamierza zebrać i przedstawić najciekawsze rozwiązania.

Dietrich Helms

W poszukiwaniu rysunku totalnego

Kurator: Agnieszka Sachar
Wernisaż: 26.4.2018, godz. 18
Czas trwania wystawy: 27.4–17.6.2018
Miejsce: Galeria Alfa, poziom -1

Na wystawie prezentujemy rysunki Dietricha Helmsa (ur. 1933) z lat 1954–2006. Najstarsze z nich powstały w czasie studiów artysty w Akademii Sztuk Pięknych w Hamburgu.

Helms nieustannie dąży do zrozumienia i doświadczenia rysunku. Nigdy nie stara się uzyskać wrażenia, że dzieło jest skończone. Analiza poszczególnych aspektów medium, takich jak linia, wykorzystanie przestrzeni, relacja pomiędzy papierem a grafitem, tuszem czy kredką, ma umożliwić mu dotarcie do tego, co nieuświadomione, do rysunku totalnego.

Artysta traktuje materialny rysunek przede wszystkim jako dowód na istnienie rysunków wyobrażonych. Komentując proces powstawania swoich prac, mówi o tym, że punktem wyjścia jest dla niego pewne wyobrażenie. To ono skłania go do aktywności twórczej. Na kolejnym etapie zostaje jednak zarzucone i zastąpione przez nowe wyobrażenie, oparte na gotowym dziele.

W efekcie w umyśle artysty ma powstać rysunek totalny. Aby to osiągnąć, Helms stosuje różne metody osłabienia kontroli nad efektem swojej pracy. Tworzy w seriach, jeden rysunek po drugim, czekając na moment, kiedy świadomość zostaje stępiona przez powtarzalność ruchu. Używa do rysowania obu rąk jednocześnie, zakłócając w ten sposób panowanie nad kreską. Najbardziej zaskakujące są jednak rysunki wykonane z zamkniętymi oczami.

Nowa odsłona Kolekcji MOCAK-u

Kuratorzy: Monika Kozioł, Maria Anna Potocka
Inauguracja: 26.4.2018, godz. 18
Miejsce: poziom -1

Nowa wystawa Kolekcji MOCAK-u składa się z dwóch odrębnych i bardzo odmiennych części. Pierwsza część to polskie zbiory Josefa Kloppenborga Prezentowane prace zostały zakupione w 2016 roku. Zbiór obejmuje dzieła 15 artystów powstałe w latach 1959–2003. Ponieważ stoi za nim wyraźny zamysł kolekcjonerski, więc postanowiliśmy je pokazać w ramach jednej wystawy. Intencją kolekcjonera było szerokie zobrazowanie abstrakcji. Eksponowane obrazy i rysunki ukazują ją z różnych perspektyw. Pojawia się uabstrakcyjnianie natury, analiza koloru, zapis emocjonalny oraz – zwłaszcza u Jonasza Sterna i Tomasza Ciecierskiego – tworzenie własnych alfabetów symbolicznych.

W drugiej części nowej ekspozycji pokazujemy przede wszystkim rzeźby i obiekty pozyskane do zbiorów Muzeum w ciągu ostatnich trzech lat. Na tej wystawie prezentujemy między innymi realizacje Faiga Ahmeda, Alpina Ardy Bağcıka, Daniela Arshama, Feika Beckersa, Krzysztofa M. Bednarskiego, Guida Casaretta, Jana Christensena, Sofie Muller, Deborah Sengl, Lee Seung-hee, Daniela Spoerriego, Zbigniewa Warpechowskiego.

Coroczne zmiany układu ekspozycji Kolekcji MOCAK-u są jednym z głównych jej założeń. Zasada cykliczności jest dość nietypowa dla praktyk muzealnych. W zdecydowanej większości muzeów ekspozycje kolekcyjne nie są zmieniane latami. W przypadku MOCAK-u ta cykliczność wynika z chęci stworzenia życia wokół dzieł, uruchomienia ich różnych interpretacji w zależności od kontekstu, w jakim się znajdują, i zainicjowania dialogu pomiędzy nimi.

Michał Łuczak

Wydobycie (2017–2018)

Kurator: Iris Sikking
Koordynatorzy: Joanna Gorlach, Martyna Sobczyk
Wernisaż: 26.4.2018, godz. 18
Data wystawy: 27.4–17.6.2018
Miejsce: Galeria Re

Wydobycie Michała Łuczaka to wielowymiarowy obraz górnictwa na Górnym Śląsku. Fotograf spędził tam większość swojego życia. W tym regionie występują też wstrząsy górnicze. Niemal stuletni dom, w którym mieszka, stopniowo przechyla się w wyniku długotrwałej eksploatacji złóż węgla. To osobiste doświadczenie stanowiło punkt wyjścia serii fotografii. Artysta koncentruje się zarówno na dokumentowaniu procesów geologicznych, jak i portretowaniu zatrudnionych w kopalniach ludzi, na których ciężkiej pracy fizycznej nadal opiera się przemysł wydobywczy.

Wystawa zorganizowana w ramach festiwalu Miesiąc Fotografii w Krakowie 2018.

Salvatore Vitale

Nieuchwytny dźwięk. Odkrywanie wirtualnego (2014–2018)

Kurator: Iris Sikking
Koordynatorzy: Joanna Gorlach, Martyna Sobczyk
Wernisaż: 26.4.2018, godz. 18
Data wystawy: 27.4–17.6.2018
Miejsce: Galeria Beta

Mieszkający w Szwajcarii artysta wizualny podejmuje próbę zobrazowania świata danych cyfrowych za pomocą fotografii. Interesują go tajemnice cyberprzestrzeni, wszechobecne usługi internetowe oraz media społecznościowe, ponieważ korzystanie z nich wymaga nieustannej refleksji oraz zaufania człowieka do maszyny. Prezentowana w Galerii Beta interaktywna instalacja jest częścią większego projektu zatytułowanego Jak zabezpieczyć kraj. Artysta ujawnia w nim zasady funkcjonowania technologii przetwarzania danych i infrastruktury do tego służącej, umożliwiając odbiorcy bezpośrednie doświadczenie działania sieci, której na co dzień zawierzamy swoje prywatne informacje.

Wystawa zorganizowana w ramach festiwalu Miesiąc Fotografii w Krakowie 2018.

Maciej Kłuś
Materiał Muzeum
14 kwietnia 2018

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...