Ostre zabawy z nożyczkami w tle

"Szalone nożyczki" - reż. Marcin Sławiński - Teatr Bagatela w Krakowie

„Szalone nożyczki" są chyba najciekawszym spektaklem serwowanym przez Teatr Bagatela. Bardzo udany eksperyment, w którym uczestniczą od lat zastępy widzów, a niektórzy z nich nawet po kilkanaście razy, gdyż każda odsłona spektaklu jest inna i można za każdym razem odnaleźć coś nowego. Dodatkowo zachęca interakcyjność przedstawienia, współuczestniczenie w śledztwie, nadawanie toru, którym potoczy się akcja. Atrakcyjność sztuki tkwi także w dużym elemencie improwizacyjnym. Taka zabawa kręci i podnieca nawet najwybredniejszego widza.

Ta zabawa nie istniałaby bez publiczności. W tym przypadku to widzowie, a nie aktorzy są kluczowym elementem. Bez nich sztuka byłaby zwykłą komedią jakich wiele. Idąc dalej, oprócz decydowania o zakończeniu spektaklu, widzowie są proszeni o pomoc w retrospekcji wydarzeń, co angażuje ich w uważne obserwowanie akcji i zwracanie uwagi na najmniejszy element czy gest. Z pedagogicznego punktu widzenia - rewelacyjna metoda na aktywizację publiczności.

Zresztą trudno się nudzić, bo akcja jest dość wartka i sceny bardzo płynnie przechodzą w kolejne, a bohaterowie są skonstruowani w taki sposób, że trudno stwierdzić, kto jest bardziej, a kto mniej winny, zaś kogo w ogóle z kręgu podejrzanych można by wykluczyć. Ta „równość" bohaterów, bez względu na końcowy wybór widzów, gwarantuje za każdym razem tak samo dobrą zabawę, ale i różnorodność, bo ile odsłon sztuki - tyle zakończeń.

To, co jest tu constans, to zbrodnia popełniona w mieszkaniu nad zakładem fryzjerskim przy użyciu nożyczek. Stały jest również zestaw bohaterów i ofiara morderstwa – Izabela Richter, światowej sławy pianistka, zatruwająca swoimi koncertami codzienność właściciela salonu. To od razu rzuca największy cień podejrzenia właśnie na jego osobę. Oczywisty motyw – oczywisty morderca. Ale wraz z rozwojem akcji, wszystko zaczyna się bardzo szybko komplikować, żeby doprowadzić do punktu, w którym nic nie jest oczywistością. Wskazać winnego jednak trzeba. I tu z pomocą wkracza do teatru ustrój demokratyczny i „rozsiada się" na widowni. Świadkowie wydarzeń mają do dyspozycji paletę dość barwnych potencjalnych morderców – ekscentryczna pani Dąbek, nerwowy Wurzel, czy specyficzny, fryzjerski duet: Tonio Wzięty i Barbara Markowska. Jak się okazuje, każdy z nich miał swój osobisty motyw, każdy z nich posiada swoją ciemną stronę.

Bliższą więź z publicznością reżyser Marcin Sławiński nawiązuje poprzez umiejscowienie tekstu w krakowskich realiach – zakład fryzjerski znajduje się w kamienicy, pani Dąbek zamieszkuje jedną z bardziej elitarnych dzielnic miasta – Wolę Justowską, przewijają się znane krakowskiej publice nazwiska. Wart zaznaczenia jest epizod, w którym komisarz policji okazuje się zagorzałym kibicem Wisły Kraków, wykrzykując do słuchawki telefonu: „Biała Gwiazda, jazda, jazda, jazda!!!". Wszystkie te drobne elementy nadają kolorytu lokalnego, stwarzającego z kolei atmosferę „swojskości".

Obligatoryjnie przy ocenie i podsumowaniu muszę powrócić do stwierdzenia z początku wypowiedzi, a mianowicie, do roli aktorów w owej sztuce, których dość radykalnie „zepchnęłam" na drugi plan. Zabieg ten miał posłużyć uświadomieniu ogromnej roli publiczności i podkreśleniu wyjątkowości i „inności" „Szalonych nożyczek" na tle krakowskich (i nie tylko) repertuarów teatralnych. Cała kadra aktorska jak najbardziej zasługuje na uznanie, nie tylko przez wzgląd na ich profesjonalizm i kunszt, ale głównie dlatego, iż niemal od połowy sztuki ich gra to za każdym razem czysta improwizacja, szybkie i trafne riposty na przeróżne pytania kierowane z widowni. Ta dynamika prowadzenia spektaklu musi zostać zachowana, żeby akcja nie „siadła" i aktorom udaje się to doskonale. Szczególnie trzeba podkreślić tu zasługi Łukasza Żurka, w roli śledczego, który prowadzi dochodzenie wspólnie z publicznością i prowadzi spektakl bardzo sprawnie do finału.

Nie codziennie mamy okazję uczestniczyć w spektaklu teatralnym, współdecydować o jego przebiegu, mieć możliwość wskazania winnego i wedle swojego uznania rozwiązać akcję. Teatr Bagatela taką możliwość stwarza, ale przede wszystkim zaprasza do rozrywki na naprawdę wysokim poziomie.

Monika Sobieraj-Mikulska
Dziennik Teatralny Kraków
7 listopada 2016

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...